H Σκακιέρα και τα κομμάτια

Το σκάκι είναι ένα επιτραπέζιο πνευματικό παιχνίδι για δύο παίκτες. Πρόκειται για ένα αφηρημένο παιχνίδι στρατηγικής που δεν περιλαμβάνει κρυφές πληροφορίες και στοιχεία τύχης . Παίζεται σε σκακιέρα με 64 τετράγωνα τοποθετημένα σε πλέγμα 8×8. Οι παίκτες, που αναφέρονται ως "Λευκός" και "Μαύρος" , ελέγχουν ο καθένας δεκαέξι κομμάτια. Επίσης είναι το δημοφιλέστερο παιχνίδι στο κόσμο.  

Σκοπός του παιχνιδιού

Μια παρτίδα σκακιού διεξάγεται μεταξύ δύο αντιπάλων , που μετακινούν εναλλάξ τα κομμάτια τους σε μια σκακιέρα. Την πρώτη κίνηση έχουν τα λευκά. Σκοπός κάθε παίχτη είναι να απειλήσει τον αντίπαλο Βασιλιά με τρόπο που να μην μπορεί να αποφευχθεί η αιχμαλωσία του στην επόμενη κίνηση. Τότε λέμε ότι έγινε ματ και η παρτίδα τελειώνει με νικητή τον παίχτη που το πέτυχε. 

(Σκακιστική Εγκυκλοπαίδεια του Χρήστου Κεφάλη ,εκδ.Κέδρος)

Κανόνες του παιχνιδιού

Στην αρχή της παρτίδας οι αντίπαλοι έχουν δεκαέξι κομμάτια , τους ίδιους ακριβώς ο καθένας , δηλαδή: 1 Βασιλιά , 1 Βασίλισσα , 2 Πύργους , 2 Αξιωματικούς , 2 Ίππους(Άλογα),8 Πιόνια. Ο ένας παίκτης παίρνει τα λευκά κομμάτια και ο άλλος τα μαύρα κομμάτια. Ένας παίχτης δεν μπορεί να μετακινήσει ένα κομμάτι σε τετράγωνο το οποία κατέχεται από άλλο δικό του.

Βασιλιάς       

Βασίλισσα

Πύργος

Αξιωματικός

Ίππος ή Άλογοc

Πιόνι

Κάθε κομμάτι στο σκάκι έχει έναν δικό του τρόπο με τον οποίο μπορεί να κινηθεί. Σε αυτό το άρθρο θα εξηγήσουμε πώς κινούνται τα κομμάτια . Πριν προχωρήσουμε στα κομμάτια, θα κάνουμε μια αναφορά στη σκακιέρα. 

Η σκακιέρα

Η σκακιέρα αποτελείται από 64 τετράγωνα (διαστάσεις 8Χ8), που έχουν εναλλάξ ανοιχτά (λευκά) και σκούρα (μαύρα ή καφέ) τετράγωνα.

Είναι σημαντικός ο σωστός προσανατολισμός της σκακιέρας ώστε κάθε μεριά να έχει στηθεί σωστά. Ένας εύκολος τρόπος για να το θυμάσαι είναι ότι "το λευκό είναι στα δεξιά."

Στη σκακιέρα υπάρχουν τρία κύρια είδη ευθείας γραμμής:

1) οι γραμμές ή σειρές ή οριζόντιες: Ευθεία σειρά τετραγώνων που διασχίζει από άκρη σε άκρη τη σκακιέρα. Η σκακιέρα περιέχει 8 γραμμές , το όνομα των οποίων προκύπτει από τον αριθμό που τους αντιστοιχεί αν ξεκινήσουμε κατά αύξουσα διαδοχή από τη μεριά των λευκών:

1η,2η,3η,4η,5η,6η,7η και 8η. (όπου η "1" είναι η κάτω πρώτη σειρά του (λευκού) παίκτη και 8η η πλησιέστερη στον αντίπαλο)

 2)οι κάθετοι : Ευθεία σειρά τετραγώνων (ανά 2 με κοινή πλευρά) που διασχίζει όλη την σκακιέρα , ενώνοντας τα δύο στρατόπεδα. Οι κάθετοι ονομάζονται με το μικρό γράμμα της αλφαβήτου που τους αντιστοιχεί ξεκινώντας από την αριστερή πλευρά των λευκών με το a, δηλαδή διαδοχικά, a,b,c,d,e,f,g,h (με το ελληνικό αλφάβητο, α, β, γ ,δ , ε ,ζ, η, θ).

                      Τα 8 κόκκινα τετράγωνα αποτελούν τη c κάθετο ή στα ελληνικά ,τη γ κάθετο.

                                                                         Κάθετοι

Αλλά πριν προχωρήσουμε στην τρίτη ευθεία γραμμή , ας μιλήσουμε για τα τετράγωνα της σκακιέρας.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί , οι κάθετοι έχουν ονομαστεί με ένα γράμμα από το a ως το h ή από το α ως το θ. (συνήθως θα αναφέρομαι με αγγλικούς χαρακτήρες)Επίσης ξέρουμε ότι οι γραμμές έχουν αριθμηθεί από το 1 έως το 8 (αρχίζοντας από τη πλευρά του λευκού).Σε κάθε τετράγωνο λοιπόν αντιστοιχεί ένας μοναδικός συνδυασμός καθέτου και γραμμής. Το πέμπτο  τετράγωνο στην κάθετο g (ή γ ,στα ελληνικά) ονομάζεται g5 (ή γ5 στα ελληνικά)(πρώτα το γράμμα και μετά ο αριθμός)
.Στις παρακάτω εικόνες μπορείς να δεις το τετράγωνο g5 και όλα τα ονόματα των τετραγώνων της σκακιέρας στα ελληνικά και στα αγγλικά.

3)οι διαγώνιοι : Eυθεία σειρά τετραγώνων ίδιου χρώματος ,εφαπτόμενων στις γωνίες τους. Η διαγώνιος ονομάζεται από το αρχικό και τελικό της τετράγωνο, π.χ a1-h8(ή α1-θ8) ή f1-a6(ή φ1-α6).Μερικές φορές έχουν και ιδιαίτερα ονόματα, π.χ οι a1-h8 και h1-a8 <<μακριά διαγώνιος>>(επειδή είναι οι μεγαλύτερες στη σκακιέρα)

                                                                           Διαγώνιοι 

Αυτοί οι διαγώνιος θα ονομαζόταν h1-a8, γιατί αρχίζει από το τετράγωνο h1 και τελειώνει στο τετράγωνο a8 και θα λεγόταν <<μακριά διαγώνιος>>,επειδή είναι οι μεγαλύτεροι διαγώνιος στη σκακιέρα.

Σε μια σκακιέρα υπάρχουν 26 διαγώνιοι.

Tα 4 τετράγωνα στη μέση της σκακιέρας(d4,d5,e4,e5) είναι γνωστά ως κέντρο. Τα 12 τετράγωνα που περιβάλλουν το κέντρο λέγονται παράκεντρο.

                   Το κέντρο (τα μπλε τετράγωνα)και το παράκεντρο(τα κίτρινα τετράγωνα)  

Πώς μετακινούνται τα κομμάτια                     

Τώρα πρέπει να μάθεις πώς κινούνται τα κομμάτια. 

Ο Πύργος

Ο Πύργος κινείται οριζόντια και κάθετα. Στο παραπάνω διάγραμμα είναι σημειωμένα με κόκκινο χρώμα τα τετράγωνα, σε ένα από τα οποία μπορεί να κινηθεί, με μία κίνηση. Ο Πύργος ΔΕΝ μπορεί να περάσει πάνω από άλλα κομμάτια. Αν ένα κομμάτι του ίδιου χρώματος με αυτόν, βρίσκεται στην ίδια οριζόντια ή κάθετη γραμμή, τότε η εμβέλεια του Πύργου περιορίζεται μέχρι το προηγούμενο τετράγωνο από αυτό το κομμάτι.

Ο Αξιωματικός

Οι αξιωματικοί διασχίζουν τη σκακιέρα διαγώνια και μπορούν να μετακινηθούν απεριόριστα πάνω σε τετράγωνα ίδιου χρώματος. Όπως και ο πύργος ,ο αξιωματικός μπορεί να μετακινηθεί μόνο σε κενά τετράγωνα και όταν στο δρόμο του συναντήσει άλλα κομμάτια δεν μπορεί να τα περάσει πάνω από αυτά. Προσοχή: Ο ένας Αξιωματικός κινείται μόνο στα Λευκά τετράγωνα (γι’ αυτό και λέγεται «Λευκοτετράγωνος») και ο άλλος μόνο στα μαύρα (και λέγεται «Μαυροτετράγωνος»).
Δηλαδή ο Λευκός έχει έναν Λευκοτετράγωνο και έναν Μαυροτετράγωνο Αξιωματικό. Το ίδιο και ο Μαύρος.

Η Βασίλισσα

Η βασίλισσα είναι το πιο ισχυρό κομμάτι της σκακιέρας. Μπορεί να μετακινηθεί σε οποιαδήποτε ευθεία πάνω σε γραμμές, καθέτους, διαγωνίους. Έτσι σε οποιαδήποτε τετράγωνο και αν βρίσκεται οι κινήσεις της συνδυάζουν κινήσεις του πύργου και το αξιωματικού. Όπως και ο πύργος και ο αξιωματικός, αν η Βασίλισσα έχει κάποιο εμπόδιο (φιλικό ή εχθρικό) μπροστά της δεν μπορεί να το πηδήσει.

Ο Βασιλιάς

Οι δυο βασιλιάδες κατέχουν σημαντικό ρόλο στο σκάκι, αφού σύμφωνα με τους κανόνες είναι η καταδίωξη και η αιχμαλωσία το αντίπαλου βασιλιά. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι ο βασιλιάς είναι το κομμάτι που περιορίζεται περισσότερο απ' όλα σε κινήσεις - δηλαδή μπορεί να κινηθεί ένα τετράγωνο κάθε φορά σε οποιαδήποτε κατεύθυνση.  

Ο Ίππος ή Άλογο

Ο ίππος είναι μοναδικός για δύο βασικούς λόγους: 1) είναι το μόνο κομμάτι που μπορεί να πηδήξει ή να πηδήξει πάνω από ένα άλλο κομμάτι και 2) κάθε φορά που μετακινείται εναλλάσσεται από ένα  λευκό τετράγωνο σε ένα μαύρο τετράγωνο ή το αντίστροφο.

Ο ίππος κινείται πολύ διαφορετικά. Είτε κινείται προς τα πάνω ή προς τα κάτω ένα τετράγωνο κατακόρυφα και πάνω από δύο τετράγωνα οριζόντια Είτε πάνω ή κάτω δύο τετράγωνα κάθετα και πάνω από ένα τετράγωνο οριζόντια. Αυτή η κίνηση μπορεί να τη θυμόμαστε ως "σχήμα Γ" επειδή μοιάζει με κεφαλαίο "Γ".

Ο ίππος είναι ξεχωριστός επειδή  εναλλάσσεται πάντα μεταξύ των δύο χρωμάτων. Εάν ένας ίππος ξεκινά από λευκό τετράγωνο και κάνει μια νόμιμη κίνηση, τελειώνει πάντα σε μαύρο τετράγωνο και το αντίστροφο.  
Στο παρακάτω διάγραμμα μπορείτε να δείτε όλες τις πιθανές κινήσεις του ίππου                    

H πορεία του ίππου δεν μπορεί να ''κοπεί'' από άλλα κομμάτια. Φαίνεται λοιπόν ότι ο ίππος μπορεί να ''πηδήσει'' πάνω από άλλα κομμάτια και να μετακινηθεί ανάμεσα σε αυτά.

To Πιόνι

Η συνηθισμένη κίνηση που κάνει το πιόνι είναι απλή: προχωρά ένα τετράγωνο προς τα εμπρός κάθε φορά. Είναι το μόνο κομμάτι που δεν μπορεί να κινηθεί προς τα πίσω. Ωστόσο, μόνο κατά την πρώτη του κίνηση , το πιόνι μπορεί αν θέλει να προχωρήσει δύο τετράγωνα μπροστά αντί για ένα. Το προνόμιο αυτό το έχει καθένα από τα 8 πιόνια του κάθε παίκτη, όμως ένα πιόνι μπορεί να προχωρήσει δυο τετράγωνα μόνο όταν είναι η πρώτη του κίνηση και όταν αυτά τα τετράγωνα δεν είναι κατειλημμένα.

                                                                         Ασκήσεις

Μετακίνησε τον πύργο στα τετράγωνα e5,h5,h2,b2.Έπειτα μετακίνησε τον στην 7η γραμμή και στην e κάθετο.