Od dłuższego czasu na kanale Chess.com - Polska pojawiają się odcinki o Mistrzach Świata. Postanowiłem, że warto byłoby wyróżnić rekordzistów. W tym wpisie przedstawię Wam sylwetki pięciu najmłodszych "MŚ" w historii.

Ważna kwestia - tutaj nie będę przedstawiał ich całych życiorysów, ale raczej ciekawe fakty, style gry i oczywiście interesujące partie!

TOP 5 - Władimir Kramnik - 25 lat 4 miesiące 10 dni

Muszę przyznać, że szczerze gościowi zazdroszczę. Jako młody talent "Vlad" miał okazję chodzić na zajęcia szachowe do szkoły...

...byłego Mistrza Świata Michaiła Botwinnika!

Wróżką nie jestem, ale mam wrażenie, że dla młodego adepta szachowego rzemiosła możliwość trenowania pod okiem tak znamienitej postaci, to ogromny motywator. Czekam na Szkołę Szachową Wojtaszka, albo Dudy - zapiszę się pierwszy

Zabawny jest fakt, że Kramnik (mając 16 lat) dostał nominację do reprezentacji Rosji na Olimpiadzie. Nie był wtedy znanym szachistą, nie miał też żadnych sukcesów na arenie międzynarodowej, więc wielu wyżej notowanych szachistów się oburzyło.

Jednak rekomendację wystawił mu sam Garri Kasparow (o ironio!).

W 2000 roku rozegrano mecz Kasparow - Kramnik, w którym szachowy Marcin Luter poległ. Garri nie był w stanie przebić Muru Berlińskiego w żadnej z partii (a próbował czterokrotnie). Finalnie mecz zakończył się wynikiem 8,5-6,5 dla pretendenta.

Wszystkie partie można odnaleźć tutaj, a na diagramie przykład, żebyście wiedzieli co to ten Mur Berliński

Kramnik jest aktywnym zawodnikiem właściwie całą moją karierę szachową, więc wielokrotnie obserwowałem jego partie w turniejach najwyższej rangi. Zabawne jest, to że Vlad zapowiedział się, że kończy karierę w wieku 40-tu lat. Natomiast w wieku 41 lat osiągnął swój najwyższy ranking w karierze - 2817.

Zdjęcie z meczu z 2000 roku (źródło - wikipedia).

Jednak ostatnio wydaje się, że już rzeczywiście przeszedł na emeryturę, choć dalej występuje np. w turniejach szachów szybkich/błyskawicznych z niemałymi sukcesami.

Właściwie ciężko jest mi jednoznacznie opisać styl Kramnika - jest on po prostu wybitnym szachistą w każdym calu. Jednak jego przeciwnicy sugerują (np. Gelfand), że Vlad ma świetną technikę i potrafi wycisnąć wszystko co się da z pozycji "z delikatnym plusem".

Jednak mi Kramnik zawsze będzie się kojarzył z tą partią, w której zmiótł Aroniana w fenomenalnie opracowanej nowince debiutowej (...Wg8!):

Warto jeszcze wspomnieć, że na szóstym miejscu jest Emanuel Lasker, który został Mistrzem Świata jako o miesiąc starszy szachista (25 lat 5 miesięcy i 2 dni).

TOP 4 - Anatolij Karpow - 23 lata 10 miesięcy 11 dni

Z całą pewnością jest to największy "farciarz" w całym zestawieniu. W końcu jako jedyny został Mistrzem Świata bez wygrania ani jednej partii w meczu o MŚ. Jak to możliwe?

Winny jest ten pan, który postanowił zrezygnować z grania w szachy po uzyskaniu tytułu MŚ. (Chociaż, czy on na 100% zrezygnował??)

(Robert James Fischer - źródło: Wikipedia)

W 1972 roku było sporo tarć pomiędzy ZSRR, a USA - wszystkie problemy polityczne przenosiły się na 64 pola. Fischer nie ułatwiał zadania szachowym politykom, którzy dążyli do rozegrania meczu o MŚ.

Co ciekawe duże zasługi przy mediacjach ma inny Mistrz Świata - Max Euwe, który był wtedy prezydentem FIDE.

Finalnie mecz się odbył, Fischer wygrał, Dawid Czerw nagrał odcinek, ale cyrki zaczęły się 2 lata później...

Pretendentem do szachowego tronu został "młody, gniewny" Anatolij Karpow. Fischer po raz kolejny zaczął mącić, stawiać warunki i tutaj najpewniej FIDE po prostu puściły nerwy. "Bobby" został zdyskwalifikowany, a tytuł przypadł temu panu:

(Młody Karpow - 1967 rok. Źródło: Wikipedia.)

Niby tytuł MŚ zdobyty legalnie, ale niesmak pozostał - Karpow jednak szybko zabrał się za udowadnianie swojej wartości i po kilku latach nikt już nie miał wątpliwości, że tytuł mu się po prostu należał.

Może jakaś próbka twórczości tego zawodnika? Proszę bardzo!

(Analiza zaczyna się 5:33):

Warto przy tej okazji wspomnieć, że w tym roku Karpow odwiedził Ustroń - ciekawe, kto przyjedzie za rok

TOP 3 - Michaił Tal - 23 lata 5 miesięcy 28 dni

"Czarodziej z Rygi" jest z pewnością jednym z najciekawszych szachowych artystów. Jego perełki są szeroko komentowane nawet kilkanaście lat po jego śmierci. Styl Tala był niezwykle romantyczny i widowiskowy, co z pewnością pomogło mu zwyciężyć w pojedynku ze znacznie konserwatywniejszym Botwinnikiem.

Nie mniej trzeba wskazać, że Tal szybko zdobył tytuł, ale też szybko go stracił (już rok później w meczu rewanżowym!).

(Pojedynek dwóch czarodziejów - źródło: Wikipedia)

Muszę przyznać, że osobiście mnie te (niepoprawne) wybuchy jakoś nie kręcą (ja jestem bardziej fanem strategii, niż taktyki). Ale Tal jak był mały to musiał wpaść do kociołka z wywarem taktyki szachowej

Oczywiście z pomocą dzisiejszych programów można wskazać, że Tal wielokrotnie się mylił. Niemniej pozycje często są tak zagmatwane, że (ja) z pomocą komputera nie jestem w stanie ustalić jaka jest prawda, a co dopiero miał zrobić biedny przeciwnik Czarodzieja.

Omawiam te detale na nagraniu:

Tal był (i jest!) ulubieńcem publiczności i zdecydowanie zdawał sobie z tego sprawę: "Nie ukrywam, że lubię słyszeć reakcje publiczności po dokonanym przeze mnie poświęceniu figury lub pionka. Nie sądzę, by w tym było coś złego. Żaden artysta ani wirtuoz nie jest obojętny na reakcję publiczności."

A Wy jak sądzicie? Szachiści powinni dostawać finansowanie z Ministerstwa sportu, czy Kultury? A może obu?!

TOP 2 Magnus Carlsen 22 lata 11 miesięcy 24 dni

Ten pan jest zdecydowanie ewenementem - ciężko wskazać jakiekolwiek słabości w jego grze, a przegrana to w jego wypadku absolutna rzadkość (nawet raz na parę lat!). Jak to w norweskim powiedzeniu: "Raz się wygrywa, raz się wygrywa".

Ewidentnie nie ma jeszcze zawodnika, który mógłby się z nim zmierzyć. Właściwie jedyny, realny Kandydat to Fabiano Caruana. Niestety tutaj z pomocą Carlsenowi przychodzi system rozgrywania meczu (przy remisie w partiach klasycznych grają dogrywkę w szachach szybkich, w których Norweg jest absolutnie niesamowity, a Amerykanin zaledwie wybitny).

Muszę przyznać, że osobiście nie jestem fanem tego zawodnika, ale umiejętności szachowych nie można mu odmówić.

Geniusz Carlsena objawił się w bardzo młodym wieku - mając 2 lata układał już puzzle składające się z 50 elementów.

(Ja w tym wieku to byłem podjarany, jak ułożyłem poprawnie 4-puzzlowe puzzle )

Całe szczęście dla szachowego świata - tata Magnusa był amatorem-szachistą i nauczył go zasad - później poszło już "gładko".

(Źródło: Wikipedia)

Tutaj Carlsen w wieku 13 lat daje symultanę. Grał już wtedy na poziomie arcymistrza - formalnie tytuł uzyskał w wieku 13 lat, 4 miesięcy i 27 dni.

Carlsen zdetronizował Ananda w 2013-tym roku. Co ciekawe - był już wtedy pierwszy na liście FIDE z rankingiem 2870 (Vishy miał wtedy 2775). Jak widać - Carlsen ustanowił i pewnie jeszcze ustanowi mnóstwo rekordów.

Myślę, że warto zwrócić uwagę na pozaszachowy spryt tego zawodnika - praktycznie od zawsze na jego koszulach/marynarkach są loga sponsorów. Jest to coś typowego dla innych sportów - w szachach to rzadkość.

(Carlsen w 2013-tym Źródło: Wikipedia)

Zabawny jest fakt, że Magnus ma słabość do naszych arcymistrzów - na swoim koncie ma porażkę zarówno z Dudą, jak i z Wojtaszkiem!

Ale dla formalności muszę wspomnieć, że aktualny bilans:

• Duda - Carlsen to 3-5
• Wojtaszek - Carlsen to 1,5-6,5

Matematycy wskazują, że szachista osiąga maksimum możliwości w wieku około 35 lat - jak sądzicie - są szanse, żeby jakiś Polak strącił Magnusa z tronu?

TOP 1 - Garri Kasparow - 22 lata 6 miesięcy 27 dni

Kasparow może spać spokojnie - skończyłem już 23 lata, więc jego rekord jest bezpieczny! 

W kontekście poprzedniego zawodnika na tej liście warto wspomnieć słowa Garriego: "Carlsen mógłby stosunkowo szybko osiągnąć poziom 2900 punktów rankingowych, gdyby tylko zaczął pracować na poważnie".

(11-letni Kasparow. Źródło: Wikipedia)

"Wchodzi do baru polityk, kandydat na prezydenta Rosji, szachista, Mistrz Świata, a barman pyta: Co podać panie Kasparow?"

Myślę, że nikt nie jest w stanie kwestionować geniuszu tego zawodnika. W latach 80-tych mecze K-K (Karpow - Kasparow) to były niesamowite wydarzenia. Właściwie uczta dla szachistów z całego świata (kilkadziesiąt partii w meczu, a nie jakiś śmieszny tuzin!).

Niestety poza sferą szachową Garri rozwijał się dodatkowo polityką i za to wielu szachistów ma do niego żal. W końcu za jego przyczyną mieliśmy w pewnym momencie rozłam w szachowej organizacji ogólnoświatowej (istniało FIDE, a obok organizacja Kasparowa).

Więcej wyjaśniam na nagraniu:

Zdecydowanie można powiedzieć, że Kasparow jest tytanem pracy - jego analizy są niesamowicie rozbudowane, a można się o tym łatwo przekonać sięgając po "Moi wielcy poprzednicy".

Przy szachownicy ten zawodnik królował 15 lat, do czasu pojawienia się pana z miejsca piątego. Warto jednak wskazać, że Garri nawet kilkanaście lat po zakończeniu kariery, potrafi dalej walczyć z czołówką światową.

Pokazał to występując w 2017-tym roku na turnieju w Saint Louis (Rapid i Blitz). Skończył na ósmym miejscu na dziesięciu zawodników, ale na szachownicy widać było, że dalej "ma to coś".

(Źródło: Maria Emelianova)

Kasparow pokonał nawet Nakamurę, który jest jednym z najsilniejszych "blitzkarzy" na świecie:

Podsumowanie

Oczywistym jest, że szachiści, którzy znaleźli się na tej liście, mieli szczęście. Ciężko pracowali, walczyli, ale też złożyły się inne okoliczności. W końcu tutaj ma znaczenie wiele różnych składowych: w jakim formacie był rozgrywany mecz, jak długo trwał cykl, w której porze roku zawodnik się urodził itp.

Abstrahując od tych czynników - to są najmłodsi Mistrzowie Świata w historii - który jest Waszym ulubionym?