1. partia meczu o Mistrzostwo Świata FIDE - Nepo radzi sobie pod presją

Mistrz Świata Magnus Carlsen i pretendent Ian Nepomniachtchi remisem rozpoczęli swój, rozgrywany w Dubaju, mecz o Mistrzostwo Świata FIDE. Nepomniachtchi miał lekką przewagę po debiucie, ale potem to on musiał się martwić o utrzymanie remisu. Jednak stanął na wysokości zadania i, dzięki dokładnej grze w końcówce, uniknął porażki. Kolejna partia zostanie rozegrana w sobotę o 13:30 polskiego czasu.

Opóźniony z powodu koronawirusa, mecz o Mistrzostwo Świata w końcu rozpoczął się w piątek w Dubai Exhibition Center. Carlsen i Nepomniachtchi, odpowiednio światowy numer 1 i numer 5, po raz pierwszy spotkali się przy szachownicy podczas mistrzostw Europy do lat 12, które odbyły się w hiszpańskiej Peniscoli prawie 20 lat temu. Teraz rywalizują o tytuł Mistrza Świata, oraz o 2 miliony Euro.

Norweg, który zdobył tytuł w 2013 roku i trzykrotnie go obronił, rozgrywa swój piąty mecz o koronę szachową. Nepomniachtchi, dla którego jest to pierwszy mecz o taką stawkę, jest Rosjaninem, jednak nie gra pod rosyjską flagą.

Zakaz gry dla Rosji, wydany przez Światową Agencję Antydopingową, jest wciąż aktualny. Dotyczy on sportowców, rywalizujących w zawodach na szczeblu mistrzostw świata. W takich przypadkach niedozwolona jest flaga, nazwa kraju, a także hymn. Flaga, jaką Nepo początkowo miał na stoliku podczas gry, to logo Rosyjskiego Związku Szachowego, jednak w ostatnim momencie musiała zostać zamieniona na napis "CFR" [skrót od angielskiej nazwy Rosyjskiego Związku Szachowego - przyp. tłum.]

"Oczywiście nie jest to dobra sytuacja, kiedy nie możesz mieć koło siebie flagi, która zawsze tam jest, a także nie zagrają Ci hymnu, jednak podczas partii myślisz o ruchach," powiedział po partii Rosjanin.

Ci dwaj rywale zagrali ze sobą do tej pory 14 klasycznych partii (co ciekawe, wynik to 4 do 1 dla pretendenta) a kolejnych 14 rozegrają w ciągu kolejnych trzech tygodni. Partii jest o 2 więcej niż w poprzednich meczach o MŚ. W ostatnich ośmiu meczach, rozegranych w latach 2006-2018, grano 12 partii klasycznych.

Kolejna zmiana dotyczy harmonogramu meczu i trzeba przyznać, że jest to zmiana na lepsze. Nie ma już dni wolnych w trakcie weekendów (kiedy to partie ogląda najwięcej kibiców!), a kolejne rundy odbywać się będą w piątki, soboty, niedziele, wtorki i środy.

Jako największe szachowe wydarzenie w Dubaju od czasów 27 Olimpiady Szachowej w 1986r., mecz jest rozgrywany w ramach Expo 2020, gdzie prezentowanych jest 200 pawilonów, z których 191 reprezentuje uczestniczące w Expo kraje. Pawilon hiszpański jest mocno związany z szachami.

Kluczowej postaci tamtejszych szachów niestety nie dane jest oglądać tego meczu. Ali Abu Khalil, uważany za ojca szachów w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, zmarł rano przed pierwszą partią...

Carlsen ma dobre wspomnienia z Dubaju. To w tym mieście zdobył swoją trzecią normę arcymistrzowską w 2004 roku, a 10 lat później został tam mistrzem Świata w szachach szybkich i błyskawicznych, stając się pierwszym szachistą w historii, który był królem wszystkich temp gry jednocześnie. Drugi w blitzu był...Nepomniachtchi.

Podobnie jak w poprzednich meczach o tytuł, graczy od widzów oddziela szklana ściana. Nie jest to szkło jednokierunkowe, jednak działa w taki właśnie sposób, kiedy światła są skierowane na kibiców.

Pierwszego dnia nieco ponad 300 kibiców zapłaciło za bilety, których cena waha się między 95 AED (26 dolarów amerykańskich) a 1900 AED ($517) dla VIPów. Ciekawą rzeczą, którą zastosowali organizatorzy meczu, a którą zaczerpnęli od organizatorów superturnieju w Dortmundzie, jest fakt, że widzowie mogą słuchać komentarza na żywo (Vishy Anand oraz Anna Muzychuk) za pośrednictwem transmiterów i słuchawek.

Remis nie był zaskoczeniem; także podczas poprzednich pięciu meczów o tytuł, premierowa partia nie doczekała się zwycięzcy (w ostatnim meczu wszystkie partie klasyczne zakończyły się podziałem punktu). W 45 dotychczasowych meczach o mistrzostwo, począwszy od pojedynku Steinitz-Zukertort z 1886 roku, jednak przeważały partie wygrane przez którąś ze stron: było tak 26 razy, natomiast remisem zakończyło się 19 takich gier.

Początkowa faza partii szybko pokazała glębię przygotowania obu graczy, a także stopień wykorzystania nowych technologii w przygotowaniu, w tym silników wykorzystujących sieci neuronowe, takie jak Stockfish czy Leela Zero.

Nepomniachtchi, który przybył na salę gry na 15 minut przed rozpoczęciem rundy, zaczał ruchem 1.e4, a następnie wybrał partię hiszpańską (3.Gb5). Ma także doświadczenie w partii szkockiej (3.d4), a jeśli w jakimś meczu zobaczymy ten debiut - po tym jak GM Garry Kasparov przywrócił go do żywych podczas meczu z GM Karpovem w 1990 roku - będzie to ten właśnie mecz.

Carlsen nie zdecydował się na, budzącą postrach, obronę berlińską i wybrał 3...a6. Podobnie, jak postąpił dwukrotnie podczas meczu z 2016 roku z GM Sergeyem Karjakinem, zastosował ustawienie w stylu gambitu Marschalla. Zarówno Karjakin, jak i Nepomniachtchi uniknęli gambitu, grając 8.h3.

Ostatnim razem oglądaliśmy przyjęty gambit Marschalla w meczu o mistrzostwo świata w roku 2004, podczas pojedynku Kramnik-Leko. 11 lat wcześniej GM Garry Kasparov także uniknął tej linii.

In 1993, @Kasparov63 set the renowned Soviet theoretician, Efim Geller, to work on the Marshall Attack. He reported back that White had no advantage in any line. 30 years later, that view apparently still prevails. #FIDEmatch2021

— Nigel Short (@nigelshortchess) November 26, 2021

Pierwszy poważnie zaskoczył Carlsen, a zrobił to w ruchu ósmym. Ciekawe 8...Sa5 jest szóstym najpopularniejszym ruchem w partiach ludzi, jednak bywa pierwszy wyborem programu Leela.

Pozycja po 8...Na5.

Przypomina to gambit Gajewskiego (1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0-0 Ge7 6.We1 b5 7.Gb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Sa5 10.Gc2 d5), wymyślony przez polskiego arcymistrza i długoletnim sekundantem Ananda, Grzegorza Gajewskiego, który zatweetował:

How many Gajewski Gambits are there??!! #CarlsenNepo

— Grzegorz Gajewski (@GajuChess) November 26, 2021

Nepomniachtchi prawie natychmiast odpowiedział ruchem 9.S:e5, pokazując, że i ta linia nie jest mu obca. Jego sekundantami są GM Sergey Yanovsky (jeden z jego najwcześniejszych trenerów), GM Vladimir Potkin, jak również Karjakin, który był widziany podczas ceremonii otwarcia razem ze swoim przyjacielem, GM Teimourem Radjabovem. Nie została potwierdzony informacja o tym, czy Azer jest członkiem sztabu Nepo.

Oficjalnie nic nie zostało ujawnione, jeśli chodzi o sztab Carlsena, choć jest bardzo prawdopobne, że to arcymistrzowie Peter Heine Nielsen i Laurent Fressinet ponownie wspomagają Norwega. Kiedy dziennikarz zapytał Carlsena podczas konferencji prasowej o to, czy jego wybór debiutowy sugeruje, że ma swojej drużynie także Niemca (chodziło tu o Jana Gustafssona, konesera ataku Marschalla), Carlsen odparł: "Możecie sobie spekulować, ile chcecie; to połowa radości, jaką daje bycie dziennikarzem podczas meczu o Mistrzostwo Świata!"

Możecie sobie spekulować, ile chcecie; to połowa radości, jaką daje bycie dziennikarzem podczas meczu o Mistrzostwo Świata!
—Magnus Carlsen

Według niemieckiego reportera, w otoczeniu Nepo jest także Marcus Lindner, specjalista od przygotowania fizycznego piłkarskiego Bayernu Monachium. Kolejny "współpracownik" został ujawniony przez Rosjanina w wywiadzie dla Guardiana. Podobnie jak podczas Turnieju Kandydatów, miał on dostęp do superkomputera Zhores, stworzony przez Instytut Nauki i Technologii Skolkovo w Moskwie.

"To nie może zepsuć moich szans," powiedział na ten temat Nepomniachtchi. "A ten konkretny superkomputer, z uwagi na ogromną bazę danych, która może zostać wykorzystana dla badań naukowych, a także jest być może efektywniejszy od reszty."

Ciekawym faktem jest to, że przewodniczącym Fundacji Skolkovo jest Prezydent FIDE Arkady Dvorkovich. Dodajmy do tego PhosAgro, głównego sponsora meczu, a wyjdzie nam, jak wiele możliwości ma Rosja, aby pomóc swoim zawodnikom.

Wracając do gry, w której zawodnicy grali stosunkowo szybko aż do ruchu numer 16, warto zwrócić uwagę na dziwnie wyglądające ruchy 14.Kf1 Wfb8.

Ruch Dnia: 14.Kf1!!

Silnik daje temu ruchowi ocenę "genialny" i stanowi on dowód na niesamowite przygotowanie debiutowe Rosjanina. Ten ruch nigdy nie został zagrany w partiach arcymistrzów (chyba że weźmiemy pod uwagę partie korespondencyjne), a więc jest to nowinka! Według wyjaśnienia Caruany, ten ruch ma dwie idee: (1) przestawienie króla bliżej centrum w perspektywie końcówki oraz (2) aby na ruch 14...H:e5 zagrać 15.H:b7, wykorzystując fakt, że wieża na e1 jest broniona.

Po 14 ruchach partia zeszła na tory niespotykane dotąd w praktyce turniejowej. Jednak GM Erwin l'Ami zauważył na Twitterze, że ta pozycja była sprawdzana przez komputery.

A ton of engines games have reached the current position. Most of them continued 17.Nc3 Nb4 18.Rac1 when White can try to make use of the extra pawn. #CarlsenNepo pic.twitter.com/X0ScYoiqR4

— Erwin l'Ami (@erwinlami) November 26, 2021

Mimo że nie był to prawdziwy gambit Marschalla, sytuacja była podobna: dodatkowy pionek białych w zamian za rekompensatę czarnych w postaci pary gońców i aktywności. Poza tym, jak zauważył komentator GM Fabiano Caruana podczas transmisji na Chess.com: "Nepomniachtchi stoi obiektywnie lepiej, ale Magnus zna pozycję."

"Podczas całej partii byłem umiarkowanym optymistą," Nepomniachtchi powiedział po partii. "To jest osobliwy wariant, w którym czarne mają bardzo małą rekompensatę."

"Nie miałem nic przeciwko pozycji, jaką dostałem," odparł Carlsen. "To, co zagrałem, to nie wariant, na który możesz sobie pozwolić, jeśli nie czujesz się pewnie w pozycji bez pionka za parę gońców. Ale tak, wydaje się, że białe mają trochę lepsze perspektywy do manewrowania i czarne muszą się postarać."

Wkrótce kolejne dwie pary lekkich figur zniknęły z szachownicy, a struktura białych pionków na skrzydle królewskim, uległa pogorszeniu. Nepomniachtchi określił ruch 22.Gf4 jako "logiczny", ponieważ wymienia parę gońców. "Jednak to nie działa z uwagi na pewne czynniki pozycyjne i taktyczne," zauważył. "Zatem można powiedzieć, że po tych wymianach w żadnym momencie nie mogłem liczyć na więcej niż remis."

Carlsen o tej fazie partii: "Byłem bardzo zadowolony z plany, jaki ostatecznie znalazłem: oddanie pary gońców wygląda nieintuicyjnie, jednak myślałem, że będę miał dobrą rekompensatę dzięki osłabionej strukturze pionkowej i relatywnie pasywnym figurom. Wydaje mi się, że było to uzasadnione podejście."

Caruanie niespecjalnie podobało się nieco pasywnie wyglądające 33.Sg2 w wykonaniu Rosjanina. Natomiast po 33...b4 zaczęło wyglądać na to, że Carlsen jest w swoim żywiole.

Pozycja po 33...b4.

Potem Carlsen przyznał, że stał "nieco gorzej" we wcześniejszym etapie partii, jednak w tym momencie czuł, że to on rozdaje karty: "Byłem bardzo zadowolony, że znalazłem ideę 33...b4, jednak wiedziałem, że jeśli on będzie grał rozsądnie i podciągnie swojego króla, moje szanse na wygraną, będą iluzoryczne."

Obaj zawodnicy grali szybko w początkowej fazie partii, dlatego żadnemu nie groził niedoczas. W końcowej fazie partii, Nepomniachtchi grał niezwykle dokładnie i jedyne, co go spotkało, to lekka presja ze strony mistrza Świata.

Pięc ruchów po kontroli czasu, partia zakończyła się remisem - zaraz po tym, jak Caruana powiedział o Nepomniachtchim: "Nie jest typem gracza, który będzie forsował remis w tej pozycji," chociaż były pretendent szybko dodał, że sporo się zmienia, jeśli chodzi o mecze o mistrzostwo Świata.

Caruana podsumował na żywo swoje analizy pierwszej partii.

Nepomniachtchi miał mieszane uczucia odnośnie rozpoczęcia swojego pierwszego w karierze meczu o mistrzostwo Świata od remisu białymi. "Normalnie, kiedy grasz białymi, chcesz spróbować wygrać, jednak remis jest też całkiem niezły. Była to, jak mniemam, całkiem niezła partia Magnusa, więc nie przejmuję się zbytnio tą partią."

Kiedy dziennikarz naciskał, aby podzielił się trochę bardziej swoimi przemyśleniami, Rosjanin odparł: "Czuję się tak, jak się można czuć po remisie białymi. Chodzi o to, że jest to całkiem normalny wynik, ale mimo wszystko, oczekuje się więcej."

"Wynik był solidny," powiedział Carlsen. "Naprawdę czułem, że momentami miałem pewne problemy, jednak ogólnie uważam, że wynik jest sprawiedliwy."

Wynik meczu

FM Mike Klein współpracował przy tym raporcie.

Relacja Chess.com jest realizowana dzięki Coinbase. Jeśli szukasz swojego pierwszego zakupu kryptowalut lub jesteś doświadczonym traderem, Coinbase jest dla Ciebie. Zarabiaj kryptowaluty poprzez naukę z Coinbase Earn, korzystaj z zaawansowanych funkcji, otrzymuj ekskluzywne nagrody, kiedy robisz zakuoy z Coinbase Card itd. Dowiedz się więcej na Coinbase.com/Chess.

Poprzednie raporty:

• FIDE World Championship Officially Opened After Press Conference Clash Of Frenemies
• Carlsen-Nepomniachtchi: Predictions
• Know The Champion: Magnus Carlsen
• Know The Challenger: Ian Nepomniachtchi
• All The World Chess Champions
• FIDE Chess World Championship 2021 All The Info: Carlsen-Nepomniachtchi