TK 2022, runda 11: Nepomniachtchi o krok od zwycięstwa w turnieju

GM Ian Nepomniachtchi pokonał w czwartkowej rundzie czarnymi GM Alirezę Firouzję i jest już o krok od zwycięstwa w Turnieju Kandydatów 2022. Francusko-irański arcymistrz zagrał zbyt ambitnie, a potem stawiał zbyt słaby opór w defensywie, po tym jak przez kilka godzin w środku nocy grał w bulleta w internecie.

Po trzecim zwycięstwie z rzędu, tym razem nad GM Fabiano Caruaną, GM Ding Liren awansował na samodzielne drugie miejsce. GM Hikaru Nakamura przez dłuższy czas próbował wywierać presję na przeciwniku, ale ostatecznie musiał pogodzić się z remisem w starciu z GM Richardem Rapportem. Również remisowo zakończyła się partia GM Teimoura Radjabova z GM Janem-Krzysztofem Dudą.

Po odniesieniu swojego piątego zwycięstwa w turnieju, Nepomniachtchi jest nie tylko o krok od wygrania kolejnego Turnieju Kandydatów; może to uczynić z rekordowym wynikiem w historii. GM Magnus Carlsen (2013), GM Viswanathan Anand (2014), GM Sergey Karjakin (2016) i sam Nepomniachtchi (2021) wygrywali dotychczas to wydarzenie z wynikiem 8,5/14, podczas gdy największą liczbę punktów (9/14) zdobył w 2018 roku Caruana. To niesamowite, że Nepomniachtchi potrzebuje jutro tylko remisu, by już w 12 rundzie osiągnąć poziom 8,5 pkt.

W międzyczasie rosyjski arcymistrz przekroczył również swój najwyższy ranking na liście FIDE (2792), który osiągnął w maju 2021 roku. Na tym etapie turnieju w Madrycie Nepo zyskał już 26,7 punktów do rankingu, więc jego ranking wynosi obecnie 2792,7 pkt. Na nowej liście rankingowej awansuje prawdopodobnie na trzecie miejsce, a jutro ma szansę na wygranie turnieju na dwie rundy przed końcem.

Chociaż Carlsen nadal milczy na temat tego, czy ma zamiar bronić tytułu mistrza świata, to jednak walka o drugie miejsce w turnieju nadal może mieć potencjalne znaczenie. Największe szanse na zajęcie drugiego miejsca ma obecnie Ding, który o pół punktu wyprzedza Nakamurę. Jeśli wygra swoje trzy ostatnie partie, a lider turnieju zakończy je trzema remisami, możemy mieć nawet dogrywkę o pierwsze miejsce.

Firouzja-Nepomniachtchi 0-1

Historia dzisiejszego dnia tak naprawdę zaczęła się poprzedniej nocy. Wiadomo, że Firouzja od sześciu miesięcy nie grał partii klasycznych i prawie w ogóle nie rozgrywał też partii online. Zarówno Nakamura jak i Nepomniachtchi stwierdzili, że to nie był zbyt dobry pomysł. Po wczorajszej dotkliwej porażce coś musiało w nim pęknąć, bo Firouzja postanowił wejść do sieci i pograć w szachy.

O 22:47 w środę zaczął grać w 30-sekundowy hiperbullet (tylko 30 sekund na całą partię). Po dwóch partiach zrobił przerwę (na kolację?), ale po dwóch godzinach grał dalej, rywalizując z kilkoma różnymi zawodnikami. Następnie tuż po 2 w nocy zaczął grać z GM Danielem Naroditskim, komentatorem Chess.com w Madrycie, i obaj przestali grać dopiero o 5:43 rano. Do tego czasu Firouzja rozegrał łącznie 337 partii, z czego 250 z nich przeciwko Naroditskiemu.

Na nocną sesję zwrócił uwagę między innymi mistrz świata:

Now that Alireza has gone back to his bullet roots, I'm sure he'll be inspired and win tomorrow!

— Magnus Carlsen (@MagnusCarlsen) June 29, 2022

(Tłumaczenie: Teraz, gdy Alireza powrócił już do swoich bulletowych korzeni, na pewno będzie jutro natchniony i wygra swoją partię!)

W większości przypadków nocna gra Firouzji w bulleta była krytykowana przez ekspertów, zwłaszcza po jego słabym występie w czwartkowej rundzie. Argumentowali to tym, że nie dość, że Firouzja zachował się nieodpowiedzialnie, to mogło to mieć jeszcze wpływ na wynik turnieju.

Na początku rundy Naroditsky powiedział, że myślał, że może to pomóc Firouzji rozładować trochę stresu, jednak w miarę upływu partii stało się jasne, że brak snu nie wyszedł 19-letniemu talentowi na dobre.

. @realmadrid legendary footballer Predrag Mijatovic, the only scorer in the 1998 UEFA Champions League final against Juventus, made the ceremonial first move today, in the game Firouzja - Nepomniachtchi.

📷: Stev Bonhage pic.twitter.com/iSFjmlthjW

— International Chess Federation (@FIDE_chess) June 30, 2022

Firouzja wcześnie postanowił przejąć kontrolę nad debiutem, wybierając linię 5.c4 przeciwko obronie rosyjskiej. Miał przy tym nadzieję, że uniknie symetrycznych struktur pionowych i po raz kolejny wykazał się ambicją. Nepomniachtchi był na to przygotowany, ponieważ sam grał już ten wariant kilka razy, w tym m.in. w ładnej partii z GM Sananem Sjugirovem.

Czarne mają do wyboru różne warianty, ale Nepomniachtchi wybrał to, co uznał za najsolidniejsze: 5...Sc6 i 7...Ge7.

Firouzja znalazł się poza przygotowaniem po ruchu 14...Hb6, ale i tak miał około 20 minut przewagi na zegarze. Zaraz potem stracił ją jednak całkowicie, ponieważ poświęcił 23 minuty na śmiałe posunięcie 16.g4. W obecnym turnieju widzieliśmy wiele ruchów pionem ...g5 ze strony czarnych, ale ten wykonany przez białe wyglądał dość ryzykownie.

Na pytanie, co myślał w tym momencie, Nepomniachtchi odpowiedział: "Cóż, czekałem na więcej!".

Pozycja po 16.g4.

Po ruchu 16...h6 Firouzja długo się zastanawiał, a to nie oznaczało niczego dobrego. Naroditsky, po którym w przeciwieństwie do Firouzji nie było widać zmęczenia po nocnej sesji bulleta, opisał to, co działo się potem w następujący sposób:

"Uważam, że w drugiej partii z rzędu Alireza popełnił błąd, który jest bardzo podobny do ...gxf6 przeciwko Hikaru: on to wymusza. Podchodzi do partii z planem działania. Tym planem jest stworzenie taktycznych komplikacji i zamiast pozwalać na to, aby jakaś pozycja powstała sama z siebie, on próbuje ją wymusić. Kiedy grasz z kimś, kto jest w tak dobrej formie jak Ian Nepomniachtchi czy Hikaru Nakamura, to taki sposób gry nie ujdzie ci na sucho i myślę, że w tym Turnieju Kandydatów Firouzja uczy się tego w bardzo bolesny sposób."

Za chwilę Firouzja ponownie pokazał, że nie jest w optymalnej formie i po 36 minutach zastanowienia wykonał ruch 17.h4 ("Nie mogłem znaleźć dobrego planu" - powiedział po partii), na co Nepomniachtchi niemal natychmiast odpowiedział ruchem 17...We8, a później w dalszym ciągu grał silne ruchy szybko i pewnie. Partia dopiero co wyszła z fazy debiutu, a Firouzja już miał przegraną pozycję.

GM Robert Hess: "Nie wiem, czy Alireza czegoś dziś nie widzi, czy blefował w przypadku ruchów pionami 'g' i 'h', a może naprawdę wierzył w swój atak, ale to właśnie on zostanie za chwilę zaatakowany i to jego król jest zagrożony. Za chwilę straci kilka pionów, co doprowadzi do przegranej".

Nie, żeby miało to duże znaczenie, ale w pewnym momencie pojawiła się nieco bardziej przekonująca wygrana dla Nepomniachtchiego. Początkowo planował 23...Gf8, ale potem zobaczył, że 24.Hd2! załatwia wszystko. Rozpatrywał również 23...Gd8! (najsilniejszy wariant), ale o tamtym momencie partii powiedział: "Nie mogłem zmusić się do przeliczania kolejnych wariantów".

Po 21...Gxg5 można było zauważyć, że Firouzja ziewa przy szachownicy - nie miał już sił na dokonanie cudu. Z kolei Nepomniachtchi świetnie znajdował wszystkie motywy taktyczne i w przekonujący sposób zakończył partię zwycięstwem, osiągając wynik ośmiu punktów w turnieju.

Jak zauważył ktoś na czacie na Twitchu, 8/11 to wynik bardziej pasujący do rozgrywek Titled Tuesday, a nie Turnieju Kandydatów. To naprawdę robi wrażenie.

"Nie bardzo rozumiałem, co się dzisiaj wydarzyło z jego punktu widzenia" - powiedział po zakończeniu partii Nepomniachtchi. "Powiedziałbym, że grał w bardzo optymistyczny sposób. W każdym pojedynku na tym turnieju gra o zwycięstwo, ale wiemy, że czasami sposób jego gry nie jest do końca poprawny."

To uderzające, jak dobrze Nepomniachtchi radził sobie w obu Turniejach Kandydatów, w których uczestniczył. Zapytany, co takiego jest w tym turnieju, co pozwala mu tak bardzo się rozkręcać, odpowiedział: "Być może w przeciwieństwie do niektórych zwykłych turniejów kołowych, w Turnieju Kandydatów daję z siebie wszystko!".

Być może w przeciwieństwie do niektórych zwykłych turniejów kołowych, w Turnieju Kandydatów daję z siebie wszystko!
—Ian Nepomniachtchi

Caruana-Ding 0-1

Dorobek punktowy Caruany w rywalizacji z Dingiem jeszcze bardziej się pogorszył, ponieważ chiński arcymistrz wygrał w czwartek swoją szóstą partię klasyczną (Amerykanin wygrał z nim na razie dwa razy i sześć razy zremisował). Co ważniejsze, Ding zajmuje teraz samodzielne drugie miejsce i jest pierwszym zawodnikiem, który wygrał trzy kolejne partie w Turnieju Kandydatów od 2013 roku.

W fazie debiutu na szachownicy mogliśmy zobaczyć partię hiszpańską (wariant anty-Marshalla z 8.a4). Caruana już w 15. ruchu zagrał nowinkę, przestawiając swojego skoczka na pole 'h4', ale widać było, że zawodnicy byli bardzo dobrze przygotowani. Nawet kiedy białe zdecydowały się na fianchetto swojego skoczka na g7 (moment, co takiego?), zawodnicy nadal grali tak, jak sugerują wskazania najlepszych silników szachowych.

Pozycja po 18.Sg7.

Caruana pogubił się nieco w 22. ruchu, a dzięki spokojnemu posunięciu 22...Kh8! Ding zaczął zadawać pytania o skoczka, który tak głęboko przeniknął do jego obozu. Czy można go było jeszcze w ogóle uratować? Caruanie udało się to dzięki sekwencji taktycznej, która jednak nie pogorszyła sytuacji Dinga.

W 30. ruchu Chińczyk przeoczył jednak jeden motyw taktyczny, który kompletnie zmienił oblicze partii.

Pozycja po 33.Sf5.

Wcześniej w swoich kalkulacjach Ding myślał chyba, że będzie miał zwykły podwójny atak, ale musiał przeoczyć, że gdy zagra 33...Wxb2 to białe mają 34.Sxd6! z dużą przewagą.

Caruana miał przewagę w grze środkowej z różnopolowymi gońcami, ponieważ jego goniec był wyraźnie silniejszy. Amerykanin nie mógł jednak znaleźć właściwego planu, a Ding bardzo dobrze się bronił i pozycja wkrótce ponownie wyrównała się, pomimo tego, że białym udało się doprowadzić swojego piona aż do pola 'e7'.

Kiedy wydawało się, że gra zakończy się remisem, Caruana nagle popełnił gruby błąd grając 57...Hg3. Zmęczenie dało o sobie znać. Mając zaledwie 4,5 minuty na wykonanie trzech niełatwych do znalezienia ruchów, które pozostały mu do następnej kontroli czasu, znalazł się w tarapatach.

Na szczęście Caruanie udało się wyjść z tej sytuacji bez szwanku, ale pomimo uzyskania dodatkowych 15 minut, przeoczył 61.Gxg5!, które prowadziło do forsownego remisu. Dingowi udało się obronić swojego dodatkowego piona, a Naroditsky stwierdził: "Fabi jest zupełnie bez formy!"

Pozycja, w której 61.Gxg5! doprowadziłoby do remisu. Nastąpi wymiana wież, a następnie hetman będzie dawał wiecznego szacha.

Zawodnicy wymienili hetmany, a przechodząc do końcówki wieżowej z różnopolowymi gońcami Ding wciąż miał piona przewagi. Pozycję powinno dać się zremisować, ale z praktycznego punktu widzenia Caruana miał przed sobą bardzo trudne zadanie.

W 72. ruchu zwycięzcy Turnieju Kandydatów z 2018 roku trochę się poszczęściło, ponieważ Ding grał zbyt szybko i przeoczył okazję, aby wprowadzić swoją wieżę na drugą linię (lub wymienić gońce i wygrać końcówkę wieżową). Kilka ruchów później Caruana wpadł jednak w podobną pułapkę i w 78. ruchu smutny i przybity poddał partię.

Adnotacje - GM Rafael Leitao

Nakamura-Rapport ½-½

W tej partii zawodnicy zagrali wariant Sveshnikova w obronie sycylijskiej, którego Rapport nigdy wcześniej nie grał. Nakamura był bardzo zdziwiony decyzją przeciwnika i zagrał solidny, ale niezbyt krytyczny wariant, w którym gra się fianchetto gońca ze skrzydła królewskiego. Zawodnicy odeszli od wcześniej rozgrywanych partii dopiero w 17. ruchu.

Rapport poświęcił wtedy swojego słabego piona 'd' w zamian za wystarczającą rekompensatę w postaci aktywnych figur. Kilka ruchów później zagrał nieco niedokładnie i znów musiał oddać piona, ale tym razem miało to miejsce w grze końcowej z mocno zredukowanym materiałem: Nakamura miał skoczka i trzy piony, a Rapport gońca i dwa piony, przy czym piony znajdowały się po tej samej stronie szachownicy. Nie było jeszcze powodu, by już proponować remis, dlatego Nakamura przez długi czas próbował uzyskać jakąkolwiek przewagę.

W pewnym momencie w partii doszło do trzykrotnego powtórzenia pozycji (po ruchach 60, 70 i 72), ale Rapport musiał to przeoczyć i nie zgłosił tego do sędziego. Sytuacja powtórzyła się raz jeszcze (po ruchach 65, 67 i 81), ale Węgier być może nie zwracał na to w ogóle uwagi, ponieważ pozycja była bardzo prosta do obrony. Ostatecznie remis nastąpił w 96. posunięciu.

Adnotacje - GM Rafael Leitao (wkrótce)

Radjabov-Duda ½-½

Dzień rozpoczął się od szybkiej i spokojnej partii Radjabov - Duda. Azerski arcymistrz zagrał partię angielską, w której wykonał fianchetto obu gońców. Jest to bardzo solidne, ale też niezbyt groźne ustawienie, jeśli czarne wiedzą, co mają robić, a Duda całkowicie wyrównał już w 15. ruchu.

Po partii Radjabov stwierdził, że przystąpił do partii w bojowym nastroju, ale zagrał kilka ruchów za szybko, po czym stracił możliwość walki o pole 'c6'. Zamiast tego zdecydował się na uproszczenia, w wyniku których zniknęło praktycznie całe skrzydło hetmańskie i w 25. posunięciu rozpoczęła się końcówka z dwiema wieżami i czterema pionkami (na jednym skrzydle) dla każdej ze stron.

Adnotacje - GM Rafael Leitao

Can we just make the draw? We don't need the arbiter.
We have ☮️ between @rajachess and @GM_JKDuda. pic.twitter.com/r494qp9iHQ

— Chess.com (@chesscom) June 30, 2022

Runda 11 - wyniki

Runda 12 - kojarzenia

Poprzednie artykuły:

• TK 2022, runda 10: Nepomniachtchi powiększa przewagę dzięki zwycięstwu Dudy nad Caruaną
• TK 2022, runda 9: Po remisie z Caruaną, Nepomniachtchi coraz bliżej zwycięstwa w turnieju
• TK 2022, runda 8: Nakamura pokonuje Caruanę, a Nepomniachtchi szybko remisuje i powiększa przewagę
• TK 2022, runda 7: Ponowne zwycięstwa Caruany i Nepomniachtchiego, coraz większa przewaga nad rywalami
• TK 2022, runda 6: Nepomniachtchi i Caruana wygrywają swoje partie w niesamowitej 6. rundzie
• TK 2022, runda 5: Nepomniachtchi ucieka spod topora i pozostaje na prowadzeniu
• TK 2022, runda 4: Nepomniachtchi pokonuje Firouzję i wysuwa się na prowadzenie
• TK 2022, runda 3: Dzień remisów i imponująca gra w obronie Nakamury
• TK 2022, runda 2: Remis w pojedynku liderów, Nakamura ogrywa Radjabova
• TK 2022, runda 1: Zwycięstwa Caruany i Nepomniachtchiego na początek turnieju
• Który z zawodników ma najlepsze wyniki po zakończeniu pandemii? (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów: Analiza (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów?
• Turniej Kandydatów 2022: Wszystkie niezbędne informacje