Piękne zwycięstwo Dudy w 1. rundzie turnieju FIDE Grand Swiss 2023

Po pierwszej rundzie turniejów 2023 FIDE Grand Swiss i 2023 FIDE Women's Grand Swiss na wspólnym prowadzeniu znajduje się odpowiednio 32 szachistów i 15 szachistek.

W turnieju Open na szczycie tabeli plasuje się najwyżej notowany GM Fabiano Caruana, który po spektakularnej partii pokonał GM Ivana Sarica. Na uwagę zasługują również (między innymi) zwycięstwa GM Jana-Krzysztofa Dudy (nasza dzisiejsza partia dnia) oraz GM Arjuna Erigaisiego, który przeprowadził wspaniały atak zakończony poświęceniem hetmana.

Podsumowanie partii Dudy przygotował IM Dawid Czerw.

W turnieju kobiet trzy najwyżej notowane zawodniczki—GM Aleksandra Goryachkina, GM Alexandra Kosteniuk oraz Mariya Muzychuk—zremisowały swoje partie. Goryachkina miała wygraną pozycję, jednak podstawiła jakość i obiektywnie to rozstawiona z nr. 26 IM Ann Matnadze miała szansę grać na wygraną. Ostatecznie partia zakończyła się jednak remisem.

Wyniki, aktualne miejsca zajmowane przez reprezentantów Polski oraz kojarzenia w kolejnych rundach są dostępne w dalszej części podsumowania.

Drugie rundy rozpoczną się we wtorek, 26 października, o godz. 15:30 czasu polskiego (CEST).

• Wyniki i kojarzenia Polaków
• Turniej Open
• Turniej kobiet

Trzecia edycja turnieju FIDE Grand Swiss odbywa się w Douglas na Wyspie Man, w obiekcie Villa Marina. Wprawdzie w latach 2014-2018 odbyło się tu pięć silnych dziewięciorundowych turniejów, które nosiły różne nazwy i nie były częścią cyklu eliminacji do meczu o mistrzostwo świata, to w tym roku obiekt gości jedno z najważniejszych wydarzeń FIDE dopiero po raz drugi – i po raz pierwszy od początku pandemii COVID-19.

Oprócz puli nagród wynoszącej łącznie 600 tys. dolarów, zawodnicy w obu turniejach walczą o awans do Turnieju Kandydatów. Możliwość wzięcia udziału w tym niezwykle ważnym turnieju, który zadecyduje o tym, kto wystąpi w kolejnym meczu o mistrzostwo świata, otrzyma dwóch pierwszych szachistów z turnieju Open i dwie pierwsze szachistki z turnieju kobiet.

Poprzednia edycja turnieju FIDE Grand Swiss odbyła się w 2021 r. w Rydze, na Łotwie. Wówczas walka również toczyła się o miejsca w Turnieju Kandydatów, a wywalczyli je wtedy GM Alireza Firouzja oraz Caruana. W tym roku Caruana ma już zapewniony udział w tym turnieju dzięki zajęciu III miejsca w Pucharze Świata, jednak Firouzja nadal musi o to powalczyć.

W 2019 r., również w Douglas, jedyne miejsce premiowane awansem do Turnieju Kandydatów wywalczył GM Wang Hao.

W tegorocznym turnieju z pewnością zanosi się na ciekawą walkę międzypokoleniową. Pytanie brzmi: czy do walki o tytuł mistrza świata nadal powalczy stara gwardia, czy też nadszedł już czas, by pałeczkę przejęli szachiści z młodszego pokolenia?

I jeszcze jedno: być może swoją szansę w tegorocznej edycji turnieju wykorzysta ktoś spoza światowej elity? W zakończonym w ubiegłym tygodniu turnieju Qatar Masters (kolejny bardzo silnie obsadzony turniej szwajcarski) rozstawiony z nr. 19 GM Nodirbek Yakubboev udowodnił bowiem, że końcowy sukces nie zawsze musi być udziałem faworytów. 

Wyniki i kojarzenia Polaków

Wyniki - runda 1

• GM Jan-Krzysztof Duda - GM Pouya Idani (IRN) 1-0
• GM Alexandr Fier (BRA) - GM Radosław Wojtaszek 0,5-0,5
• GM Michał Krasenkow - GM David Anton Guijarro (ESP) 0-1
• IM Ediz Gurel (TUR) - GM Mateusz Bartel 0,5-0,5

• GM Monika Soćko - WGM Dinara Wagner (GER) 0,5-0,5
• IM Rameshbabu Vaishali (IND) - IM Oliwia Kiołbasa 1-0 

Kojarzenia - runda 2

• GM Alexandr Predke (SRB) - GM Jan-Krzysztof Duda
• GM Radosław Wojtaszek - GM Adam Kozak (HUN)
• GM Mateusz Bartel - GM Denis Lazavik (BLR)
• GM Frederik Svane (GER) - Michał Krasenkow

• IM Gunay Mammadzada (AZE) - GM Monika Soćko
• IM Marsel Efroimski (ISR) - IM Oliwia Kiołbasa

Open

W turnieju Open bierze udział 114 zaproszonych zawodników. Podobnie jak w roku 2021, dwóch najlepszych szachistów zdobędzie prawo gry w Turnieju Kandydatów.

Turniej jest rozgrywany na dystansie 11 rund, a średni ranking zawodników w turnieju wynosi 2636. Tempo gry przypomina maraton: 100 minut na 40 posunięć, następnie dodatkowe 50 minut i kolejne 15 minut po 60. posunięciu. Od pierwszego posunięcia obowiązuje również 30-sekundowy dodatek. Najdłuższa partia pierwszej rundy (GM Pentala Harikrishna vs. GM Cristobal Henriquez Villagra) zakończyła się remisem po ponad siedmiu godzinach. 

Nie wszyscy czołowi gracze biorą udział w wydarzeniu, ale większość tak. Carlsen grał niedawno w Qatar Masters, gdzie dwukrotnie przegrał, a poza tym nie jest zainteresowany odzyskaniem tytułu mistrza świata. GM Ian Nepomniachtchi, który ma już zapewniony udział w Turnieju Kandydatów, również zdecydował się nie uczestniczyć w turnieju.

Inni nieobecni gracze z pierwszej dwudziestki to GM Wesley So i GM Leinier Dominguez, którzy niedawno grali w Mistrzostwach Stanów Zjednoczonych, oraz GM Teimour Radjabov, który w ostatnim Turnieju Kandydatów zajął wspólne trzecie miejsce.

Od czasu zdobycia tytułu mistrza świata GM Ding Liren zagrał tylko w jednym turnieju na żywo - Superbet Chess Classic Romania 2023 w maju br. GM Alexander Grischuk i GM Daniil Dubov nie byli natomiast w stanie uzyskać wiz przed turniejem.

Runda 1: Od początku nie jest łatwo

Najwyżej rozstawiony Caruana powinien mieć świetne wspomnienia z Wyspy Man. W 2016 r. z wynikiem 7,5/9 i rankingiem uzyskanym na poziomie 2908 pkt ukończył turniej na wspólnym pierwszym miejscu z GM Pavlem Eljanovem. W 2017 r. w pierwszej rundzie pokonał GM Vladimira Kramnika, przegrał z Carlsenem w rundzie nr 8 i ostatecznie uzyskał wynik 6,5/9 i ranking uzyskany na poziomie 2831. W 2019 r. zajął wspólne pierwsze miejsce z z Wangiem (Chińczyk miał lepszą punktację pomocniczą), a w 2021 r. dzięki zajęciu drugiego miejsca wywalczył bilet do Turnieju Kandydatów. 

W tym roku amerykański arcymistrz również zanotował bardzo dobry start w turnieju. Nie przeszkodziły mu w tym nawet kłopoty z zagubieniem bagażu, spowodowane 12-godzinnym opóźnieniem lotu z Chicago do Madrytu. W pojedynku z rozstawionym z nr. 58 Saricem (ranking 2647) na niezbyt typowy ruch 6.Gd3 odpowiedział ustawieniem „Dragondorf”.

Późniejsze 16...Sf6!? było sprytną próbą uzyskania wygrywającej przewagi i z powodzeniem sprowokowało Sarica do poświęcenia jakości. Pomimo tego, że trzykrotny mistrz Stanów Zjednoczonych nie wykonał w partii roszady (tak naprawdę jego król nie wykonał przez cały pojedynek ani jednego ruchu), bezpieczeństwo jego monarchy w żadnym momencie nie stanowiło dla niego problemu.

Interesującą partią w drugiej rundzie będzie pojedynek Caruany z GM Hansem Niemannem, ponieważ ten drugi również wygrał swoją partię. 

Na szachownicach od drugiej do piątej, przy których grali GM Hikaru Nakamura, Firouzja, GM Anish Giri i Gukesh D, padły same remisy. W turniejach szwajcarskich pierwsza runda zazwyczaj jest dla najwyżej rozstawionych zawodników najłatwiejsza, jednak w tym przypadku było inaczej, ponieważ w turnieju nie ma słabych graczy. Przykładowo, Firouzja już w pierwszej rundzie został skojarzony z byłym mistrzem świata FIDE GM Ruslanem Ponomariovem. 

Nakamura dość wcześnie wpadł w tarapaty w pojedynku z niemieckim arcymistrzem numer 4 Ramusem Svanem, jednak dzięki pomysłowej obronie udało mu się uratować pół punktu. Analizę tej partii w wykonaniu Amerykanina można zobaczyć na poniższym materiale wideo, w którym Nakamura podsumowuje swoją grę w pierwszej rundzie: „Zdecydowanie nie na to liczyłem, ale biorąc pod uwagę debiut i to, jak nierówna była to partia, a także fakt, że prawdopodobnie miałem kompletną przegraną... nie mogę narzekać”.

Tymczasem pierwszą zwycięską partię rozegrał Duda. Po 17...g5 GM Pouyi Idhaniego pozycja zaczęła przypominać typowe niezbalansowane ustawienie w obronie królewsko-indyjskiej, w której czarne atakują na skrzydle królewskim, a białe szukają kontrgry na skrzydle hetmańskim. Począwszy od 18.Sxa5! Duda pokazał, że jego plan był szybszy, a Polak z zimną krwią kontynuował atak, nie przejmując się jednocześnie ciemnymi burzowymi chmurami zbierającymi się nad jego własnym królem. 

To właśnie to odważne zwycięstwo, w którym Duda przysłowiowo śmiał się niebezpieczeństwu w twarz, zostało przez nas wybrane partią dnia, a skomentował je GM Rafael Leitao.

Oprócz Dudy zwycięstwa odnieśli również (w kolejności wg rankingu) GM Richard Rapport, GM Levon Aronian, GM Yu Yangyi, GM Nodirbek Abdusattorov, Arjun oraz GM Parham Maghsoodloo.

Arjun, który gra w Douglas po raz pierwszy, w ładny sposób poświęcił jakość, żeby rozpocząć potężny atak. Chociaż obiektywnie patrząc GM Frederik Svane (tak, to brat Rasmusa) mógł się jakoś wybronić, w praktyce atak reprezentanta Indii okazał się zbyt trudny do powstrzymania. Pod koniec partii zostaliśmy uraczeni błyskotliwą ofiarą hetmana: 29.Hxh6!!!

Dla 20-letniego zawodnika było to pewnego rodzaju odkupienie win za fatalny błąd popełniony w ostatniej rundzie zakończonego niedawno turnieju Qatar Masters. W wywiadzie Erigaisi powiedział: „Zwykle bardzo trudno jest pogodzić się z tak bolesnym doświadczeniem, ale myślę, że ostatnio stałem się silniejszy psychicznie”.

23-letni Maghsoodloo w ciągu ostatniego miesiąca zdobył 28 punktów rankingowych, a po dzisiejszym zwycięstwie plasuje się już na 16. miejscu na świecie. Tak wyglądała końcowa pozycja w jego partii po 37 ruchach:

A picturesque finish from Maghsoodloo!#FIDEGrandSwiss pic.twitter.com/tE5HILhyPS

— chess24.com (@chess24com) October 25, 2023

W turnieju codziennie rozgrywanych jest 57 partii, dlatego nie sposób zrecenzować czy nawet skomentować każdą z nich. Warto jeszcze jednak wspomnieć o jednym pojedynku na dalszej szachownicy, w którym zmierzyli się ukraiński bohater i legenda szachów GM Vasyl Ivanchuk oraz jego 14-letni rodak IM Ihor Samunenkov (ranking 2515). Były zawodnik numer 2 na świecie musiał zadowolić się remisem.

A battle of the ages between two Ukrainian players today: Vasyl Ivanchuk, born in 1969 and one of the oldest players in the field, takes on Ihor Samunenkov, one of the youngest participants, born in 2009. #FIDEGrandSwiss pic.twitter.com/Qjt1IdbNPs

— International Chess Federation (@FIDE_chess) October 25, 2023

Grube błędy, niespodzianki i niewykorzystane szanse

Jako drugi zwycięstwo w turnieju odniósł Aronian. Pochodzący z Armenii reprezentant Stanów Zjednoczonych zagrał taktyczne 23...Wxc4!, po którym nastąpiło 24...Wc2! Tak naprawdę posunięcie ...Wxc4 można było zagrać już w poprzednim ruchu, ale obaj zawodnicy to przegapili, więc Aronian dostał drugą szansę (której można było zapobiec). 

Aronian sees one step further and is now winning!#FIDEGrandSwiss pic.twitter.com/2Vm1qR2VX4

— chess24.com (@chess24com) October 25, 2023

W środę najbardziej druzgocący błąd popełnił GM Vidit Gujrathi, który niespodziewanie przegrał z GM Erwinem L'Amim - choć trudno tak naprawdę mówić o niespodziance, gdy zwycięzca legitymuje się rankingiem 2627 i jest uznanym autorem książek o tematyce szachowej. Co ciekawe, Vidit dzień wcześniej obchodził akurat swoje 29 urodziny.

Wspomniany błąd to kolejny przypadek przysłowiowej klątwy 40. posunięcia – obaj gracze mieli już niewiele czasu na zegarze i spieszyli się, by zyskać dodatkowe 50 minut. Poważne błędy bardzo często zdarzają się szachistom właśnie w okolicy lub dokładnie w 40. posunięciu. 

W tym przypadku grający w niedoczasie reprezentant Indii przegapił wyraźnie wygrywający ruch – i dokładnie w 40. posunięciu popełnił gruby błąd, pozostawiając swojemu przeciwnikowi 50 minut na znalezienie wygranej. 

Vidit misses a win in the time trouble a few moves ago, but makes a blunder on move 40!

L'Ami now has an additional 50 minutes to find the only winning move, 41.Nf5+. A tragedy for Vidit, who celebrated his birthday yesterday! #FIDEGrandSwiss pic.twitter.com/AYy1tLZzSv

— chess24.com (@chess24com) October 25, 2023

„Myślę, że jestem 70. lub 80. na liście startowej [tak naprawdę 72.], co pokazuje wszystko, co trzeba wiedzieć [...]. Uważam, że to z pewnością najsilniejszy turniej w formule Open, w jakim kiedykolwiek grałem” – powiedział L'Ami po partii.

W innych partiach, które zakończyły się dość niespodziewanymi wynikami, reprezentant Anglii IM Royal Shreyas (ranking 2407) pokonał w końcówce wieżowo-skoczkowej Hiszpana GM Jaime'a Santosa Latasę (ranking 2650), a pochodzący z Kazachstanu IM Ramazan Zhalmakhonov (2447) ograł urodzonego w Argentynie GM Alana Pichota (2650). 

W innej partii, której wyniku nie można co prawda nazwać wielką niespodzianką, GM Niclas Huschenbeth wygrał z wyżej notowanym GM Davidem Navarą dzięki przypominającemu studium szachowe ruchowi 61.h5!!! w następującej pozycji.

The following position is a nice calculation exercise. White has only one move that wins!#FIDEGrandSwiss pic.twitter.com/LMuntrXqpf

— chess24.com (@chess24com) October 25, 2023

18-letni Niemiec Vincent Keymer najwyraźniej przeoczył wygraną z 17-letnim Volodarem Murzinem, jednak komentator Leko zauważył później, że komputerowa linia prowadząca do zwycięstwa wcale nie była ani oczywista, ani intuicyjna. Ostatecznie partia zakończyła się remisem.

28.Nxf7! was winning for Keymer, but with both players low on time, he missed the chance! https://t.co/aPjw210QAA #FIDEGrandSwiss pic.twitter.com/qn3ogXI9s4

— chess24.com (@chess24com) October 25, 2023

Po ubiegłotygodniowym sukcesie w turnieju Qatar Masters na uwagę zasługuje również Yakubboev, który jednak w pierwszej rundzie uległ wyżej notowanemu przeciwnikowi, pochodzącemu z Armenii GM Haikowi Martirosyanowi. Nie była to żadna niespodzianka, ale mimo wszystko warto było zwrócić na ten pojedynek uwagę. 

Wyniki po 1. rundzie | Najlepsza 20. 

(Pełe wyniki są dostępne tutaj.) 

Turniej kobiet

Turniej kobiet odbędzie się po raz drugi – pierwsza edycja miała bowiem miejsce w 2021 r. Także i w tym turnieju do wzięcia są dwa bilety do Turnieju Kandydatek. 

Zacznijmy od tego, kto nie gra.

W turnieju mogła wziąć udział aktualna mistrzyni świata Ju Wenjun, ale tego nie zrobiła. GM Lei Tingjie, jej ostatnia rywalka, ma już zapewniony start w Turnieju Kandydatek i dlatego również nie zdecydowała się na przyjazd, natomiast IM Sarasadat Khademalsharieh, która w tym roku otrzymała hiszpańskie obywatelstwo i jest obecnie najwyżej notowaną szachistką w Hiszpanii, nie mogła wystąpić w turnieju z powodu problemów z otrzymaniem wizy.

Hopefully the Grand Swiss will be the last tournament I miss because of the visa issues.

— sara khadem (@saraakhadem) October 25, 2023

Na liście startowej turnieju kobiet zabrakło jeszcze dwóch zawodniczek z pierwszej 20. rankingu – GM Zhu Jiner i GM Zhansayi Abdumalik. 

Najwyżej rozstawiona Goryachkina mogła w pierwszej rundzie liczyć na łut szczęścia, choć to samo można powiedzieć o jej przeciwniczce. Po niespodziewanej utracie jakości w wygrywającej pozycji w partii z IM Ann Matnadze, Goryachkina uratowała remis w końcówce z gońcem przeciwko wieży. 

Jedną z najbardziej szokujących i jednostronnych partii był pojedynek najwyżej notowanej szachistki w Niemczech, Elisabeth Paehtz, z bardzo dobrze zapowiadającą się Amerykanką IM Alice Lee, która w zeszłym tygodniu zajęła trzecie miejsce w innym 11-rundowym maratonie, Mistrzostwach Stanów Zjednoczonych Kobiet. Niemka zakończyła tę partię w miniaturze: 

Rozstawione z numerem dwa i trzy, odpowiednio GM Alexandra Kosteniuk i GM Mariya Muzychuk, również zremisowały, natomiast inne faworytki, GM Tan Zhongyi i GM Anna Muzychuk, odniosły zwycięstwa.

W innej partii holenderska gwiazda IM Eline Roebers (ranking 2390) pokonała IM Polinę Shuvalovą (2500), która niedawno wygrała rozgrywki I'M Not A GM SCC 2023. 

Jeśli chodzi o niespodzianki, to IM Stavroula Tsolakidou (2385) pokonała GM Nino Batsiashvili (2475), WGM Savitha Shri (2375) ograła IM Marselę Efroimski (2447), a WGM Meruert Kamalidenova zwyciężyła z IM Vantiką Agrawal. 

Komentatorka Chess.com IM Tania Sachdev (2389) zremisowała z GM Hariką Dronavalli (2502).

Wyniki po 1. rundzie | Najlepsza 20.

(Pełne wyniki są dostępne tutaj.)

Turniej FIDE Grand Swiss 2023 (FGS) wchodzi w skład cyklu eliminacji do Meczu o Mistrzostwo Świata FIDE. Pierwszych dwóch zawodników zdobędzie prawo do udziału w Turnieju Kandydatów 2024. Turniej FGS rozpocznie się w dniu 25 października o godz. 15:30 czasu polskiego (CEST). Pula nagród w turnieju wynosi 460 tys. dolarów.

Równocześnie odbywa się turniej FIDE Women's Grand Swiss 2023 (FWGS), w którym pula nagród wynosi 140 tys. dolarów. Pierwsze dwie zawodniczki zakwalifikują się do Turnieju Kandydatek 2024.

Poprzednie artykuły:

• FIDE Grand Swiss 2023: Kto awansuje do Turnieju Kandydatów?