Levon Aronian zwycięzcą WR Chess Masters 2023

Zwycięzcą pierwszego turnieju WR Chess Masters 2023 został GM Levon Aronian. Po dziewięciu rundach w szachach klasycznych doszło do dogrywki w szachach szybkich z udziałem Aroniana, GM Gukesha D. oraz GM Iana Nepomniachtchiego. Amerykanin nie dał swoim przeciwnikom żadnych szans i wygrał wszystkie trzy partie. Pozostała dwójka zakończyła turniej na wspólnym drugim miejscu.

W partii klasycznej Aronian z Gukeshem dość szybko zremisowali, co gwarantowało im udział w dogrywce. Jeśli Nepomniachtchi chciał zrównać się punktami z dwoma liderami i również wziąć udział w dogrywce, musiał pokonać czarnymi GM Vincenta Keymera. Choć przez większość partii pozycja była remisowa, Rosjaninowi udało się w końcówce przechytrzyć młodego Niemca. Ponieważ po 9. rundzie na pierwszym miejscu znajdowało się trzech zawodników z taką samą liczbą punktów, doszło do nietypowej dogrywki w formie dwukołowego turnieju szachów szybkich.

W pozostałych partiach (wszystkie zakończyły się remisami) magiczną liczbą była liczba 30. Dwa pojedynki zakończyły się podziałem punktu właśnie w ruchu nr 30, natomiast w partii pomiędzy GM Nodirbekiem Abdusattorovem i GM Wesleyem So to właśnie od 30. ruchu pozycja była remisowa, ale zawodnicy kontynuowali grę jeszcze przez kolejnych 39 ruchów.

Remisem zakończył się również pojedynek GM Jana-Krzysztofa Dudy z GM Anishem Girim. Zachęcamy do obejrzenia analizy tej partii, którą przygotował IM Dawid Czerw.

Oprócz rzadko spotykanej dogrywki pomiędzy trzema graczami, w turnieju zobaczyliśmy jeszcze inną nietypową sytuację: aż sześciu graczy zajęło wspólne ostatnie miejsce. Inną ciekawostką jest to, że w całym turnieju padły 64 remisy, co można przyrównać do liczby wszystkich pól na szachownicy.

Najważniejsza sobotnia partia, czyli pojedynek dwóch liderów, zakończyła się jako pierwsza. Liderzy Aronian i Gukesh mieli okazję stoczyć decydujący pojedynek w ostatniej rundzie i zapewnić sobie wygraną w turnieju. 

W wariancie Ragozina w nieprzyjętym gambicie hetmańskim zawodnicy trzykrotnie powtórzyli dobrze znaną pozycję w ruchu nr 18, a w partii nie zagrano żadnego nowego ruchu. To oznaczało, że losy turnieju będą musiały się rozstrzygnąć w dogrywce.

Drugą kluczową partią ostatniej rundy był pojedynek Keymera z Nepomniachtchim. Najlepszy wynik, jaki mógł osiągnąć Keymer to wspólne drugie miejsce. Taki rezultat zależał jednak od kilku czynników – po pierwsze od wyniku partii Niemca z Nepo, ale również rezultatu pojedynku Aronian-Gukesh i Abudusattorov-So (So nie mógł wygrać). Niestety dla Niemca, sytuacja potoczyła się zupełnie inaczej.

Nepomniachtchi nadal miał nadzieję na wygranie turnieju. Zwycięstwo czarnymi z Keymerem przy remisie Aroniana z Gukeshem zapewniało mu udział w dogrywce.

Postawiony pod ścianą Rosjanin zagrał obronę królewsko-indyjską przeciwko nieśmiałemu 4.e3 ze strony Keymera (zagranego prawdopodobnie po to, by uniknąć obrony Grunfelda). Po 8.b4 zawodnicy dotarli do prawie nowej pozycji – taki wariant zagrał kiedyś tylko jeden gracz z rankingiem 1427.

Zawodnik numer dwa na świecie w 10. posunięciu wytworzył u przeciwnika izolowanego piona – słabość, na którą wywierał presję przez kolejnych kilka godzin. Pozycja była raczej równa. Czarne próbowały wprowadzić trochę zamieszania, ale białe solidnie się broniły i nie pozwalały na zakończenie partii.

Keymer bronił się bardzo precyzyjnie przez ponad pięć godzin, a decydujący błąd popełnił w ruchu nr 59, kiedy to w wyniku złego przeliczenia wariantów, zdecydował się pchnąć piona a. Nepomniachtchi od razu dostał wygraną pozycję i tak jak pokazał w Madrycie w Turnieju Kandydatów w zeszłym roku, nie miał zamiaru zmarnować swojej szansy.

To właśnie ta partia została wybrana naszą partią dnia, a skomentował ją GM Rafael Leitao.

W swoim pierwszym w historii pojedynku GM R Praggnanandhaa zremisował z GM Andreyem Esipenko. W dwóch poprzednich rundach obaj zawodnicy zanotowali zwycięstwa białymi i przegrali czarnymi.

Pomimo tego, że na szachownicy zobaczyliśmy obronę rosyjską, a partia zakończyła się po 30. ruchach, pozycja w debiucie była bardzo ostra. W okolicach ruchu nr 15 trzy figury czarnych wydawały się niezbyt dostatecznie bronione, co sprawiało wrażenie, że można je zdobyć na kilka różnych sposobów. Okazało się jednak, że nie można było pobić żadnej z nich, ponieważ były zabezpieczone pod względem taktycznym. W dalszej części pojedynku zawodnicy grali logiczne ruchy i partia wkrótce zakończyła się remisem.

Kolejną partią, która zakończyła się podziałem punktu po 30. ruchu był pojedynek Dudy z Girim, w którym byliśmy świadkami ciekawostki debiutowej. Po znanym w obronie słowiańskiej poświęceniu piona czarne zagrały nowinkę 12...h5!. Choć nikt wcześniej nigdy nie zagrał tego posunięcia, jest to tak naprawdę pierwszy wybór komputera, który w powstałej pozycji i dalszych wariantach daje lekką przewagę czarnym. 

W partii Giri finalnie wykonał roszadę, a dzięki temu, że jego figury były bardzo aktywne, pozycję można było uznać za wyrównaną. Gdyby Holender znalazł jednak ideę ...Wh6-Wg8, mógłby powalczyć o niewielką przewagę. Wariant zagrany przez czarne w partii szybko doprowadził jednak do remisu.

Pierwszą partią, która trwała dłużej niż 30 posunięć, był pojedynek Abdusattorova z So. W sobotę Uzbek rozgrywał swoją czwartą partię białymi. Do tej pory w dwóch z nich rozpoczął od ruchu 1.e4, a w dwóch 1.d4, co pokazuje jego wszechstronne przygotowanie debiutowe. W partii po raz drugi zobaczyliśmy jeden z wariantów w obronie Nimzowitscha.

Abdusattorov zdecydował się na wariant Samischa i później poświęcił piona z c4 w zamian za inicjatywę, która zapewniła mu pełną rekompensatę za piona, ale nic poza tym.

Partia zakończyła się po 69 ruchach, ale można powiedzieć, że tak naprawdę też trwała przez magiczne 30. posunięć... Dokładnie w 30. ruchu białe przeszły do końcówki wieżowej z pionem przewagi, jednak ponieważ piony znajdowały się na tym samym skrzydle, So nie miał żadnych problemów, by się obronić.

Dogrywka

Po dziewięciu partiach klasycznych pierwsze miejsce w tabeli zajmowało wspólnie trzech zawodników, co nie zdarza się zbyt często.

Podobna sytuacja miała miejsce w turnieju London Chess Classic 2015. Wówczas wspólne pierwsze miejsce zajęli GM Magnus Carlsen, GM Maxime Vachier-Lagrave oraz Giri, a po dogrywce ostatecznie wygrał Carlsen. W turnieju Sinquefield Cup 2018 na pierwszym miejscu również znalazło się trzech zawodników —Carlsen, GM Fabiano Caruana oraz Aronian – jednak w tamtym przypadku nie rozgrywano dogrywki. W mistrzostwach Stanów Zjednoczonych w 2022 roku na pierwszym miejscu turniej ukończyło aż pięciu zawodników, a dogrywkę wygrał GM Alexander Shabalov.

O ostatecznym rozstrzygnięciu turnieju musiała zadecydować dogrywka, w której według regulaminu rozegrano dwukołowy turniej szachów szybkich (tempo 10+2). Podczas oficjalnej transmisji, WGM Anastasiya Karlovich nazwała ją „dogrywką międzypokoleniową”, ponieważ jeden zawodnik reprezentował młode pokolenie (Gukesh), a dwóch pozostałych, czyli Aronian i Nepomniachtchi, reprezentowało tzw. „starą gwardię” (choć wcale nie są tacy starzy).

W pierwszej partii Aronian grał białymi z Gukeshem.

Zawodnicy ponownie zagrali obronę Ragozina, ale tym razem Aronian zagrał debiutową nowinkę w postaci 13.Sd2!?, nie bojąc się tego, że po ewentualnej wymianie skoczków, nie będzie mógł wykonać roszady. Gukesh nie skorzystał z propozycji i po 13.a5?!, gdy białe zbudowały silne centrum ruchem f3-e4, uzyskały jednoczesnie statyczną przewagę.

Motywem przewodnim tej partii były widełki. Dzięki tej taktyce Aronian dwa razy wygrał hetmanem piona czarnych.

Chwilę po pierwszej partii Aronian grał czarnymi z Nepomniachtchim. W partii byliśmy świadkami pomysłowego (i obiektywnie dobrego) marszu królem, ponieważ Aronian stwierdził, że jego monarcha będzie bezpieczny właśnie na skrzydle hetmańskim (nastąpiło ...Kf8-Ke7-Kd8-Kc8). Wkrótce potem Nepomniachtchi zagrał niepotrzebne 35.Wg8 i po tym ruchu miał już przegraną pozycję.

W 44. ruchu białe mogły jeszcze cudem uratować partię i korzystając ze słabej promocji zamienić piona na skoczka. Taki scenariusz nie miał jednak miejsca w partii, dlatego też czarne wygrały.

W trzeciej partii dogrywki Gukesh pokonał białymi Nepomniachtchiego, który będąc w niedoczasie niepoprawnie doliczył wariant i w ruchu nr 57 pozwolił przeciwnikowi na zdobycie piona z jednoczesną groźbą mata. Partia zakończyła się pięć ruchów później.

Ta partia nie miała ostatecznie wpływu na końcową klasyfikację, ponieważ miniturniej zakończył się już po następnej partii.

Partia Gukesha z Aronianem była bardzo długa (trwała aż 92 ruchy) i właściwie można by o niej napisać osobny artykuł.

Mniej więcej od ruchu nr 50 białe musiały się bronić w bardzo trudnej końcówce, która choć jest do ustania, to jednak w żaden sposób nie da się wymusić jej zakończenia. Od ruchu nr 83 Aronian wykazał się wspaniałą techniką, ponieważ nawet po zdobyciu piona z a4, odniesienie zwycięstwa nie było wcale takie proste.

Aronian pokazał swoją klasę realizując przewagę mając zaledwie kilka sekund na zegarze, natomiast autor artykułu, chcąc zrozumieć tę technikę, musiał się skonsultować z GM Leitao oraz poszukać informacji na jej temat w podręczniku do końcówek autorstwa Marka Dvoretsky'ego pt. „Dvoretsky's Endgame Manual” (dla zainteresowanych: rozdział 11, diagramy 11-3 oraz 11-4). Uproszczoną wersję analizy można znaleźć w poniższym komentarzu do partii.

Dokładnie taką samą końcówkę rozgrywano w zeszłym roku na Olimpiadzie Szachowej. Wtedy tak samo dobrze poradził z nią sobie Praggnanandhaa.

Dzięki przekonującemu zwycięstwu w dogrywce (3/3) Aronian zarobił 40 tys. euro. Gukesh i Nepomniachtchi zajęli wspólne drugie miejsce, a każdy z nich otrzymał 20 tys. euro (suma nagród za 2 i 3 miejsce podzielona na dwa).

Niektórzy zawodnicy wzięli jeszcze udział w turnieju kloca, który odbył się w dniu 26 lutego w godz. 14:00-18:00.

Runda 9 i dogrywka - wszystkie partie

Klasyfikacja końcowa

Turniej WR Chess Masters 2023 odbywał się w dniach 15-26 lutego 2023 r. w hotelu Hyatt Regency Dusseldorf w Niemczech. W turnieju kołowym wzięło udział 10 zawodników. Tempo gry wynosiło 120 minut na pierwsze 40 posunięć, 60 minut na kolejne 20 posunięć i 15 minut na resztę partii. Począwszy od ruchu nr 61, zawodnicy dostawali również dodatkowe 30 sekund po każdym posunięciu. Łączna pula nagród w turnieju wynosiła 130 000 euro. 

(Artykuł w jęz. polskim może nieznacznie różnić się od oryginalnej wersji w j. ang.) 

Poprzednie artykuły:

• WR Chess Masters 2023 – runda 8: Duda remisuje z liderem turnieju, bardzo ciasno na szczycie tabeli
• WR Chess Masters 2023 – runda 7: Duda remisuje z Abdusattorovem, potknięcie Aroniana
• WR Chess Masters 2023 – runda 6: Aronian utrzymuje przewagę nad rywalami, niemal 7 godzin walki pomiędzy Dudą a Keymerem
• WR Chess Masters 2023 – runda 5: Kolejny remis Dudy, Aronian powiększa przewagę
• WR Chess Masters 2023 – runda 4: Szalona partia Dudy z Aronianem
• WR Chess Masters 2023 – runda 3: Remis Dudy z Esipenko, Aronian na prowadzeniu
• WR Chess Masters 2023 – runda 2: Remis Dudy w pięknej partii z Nepomniachtchim
• WR Chess Masters 2023 – runda 1: Nemezis Dudy ponownie górą