TK 2022, runda 4: Nepomniachtchi pokonuje Firouzję i wysuwa się na prowadzenie

Po czwartej rundzie Turnieju Kandydatów 2022 na samotne prowadzenie wysunął się GM Ian Nepomniachtchi, który pewnie pokonał dziś GM Alirezę Firouzję. Przygotowany przez francusko-irańskiego zawodnika wariant Najdorfa nie przyniósł zamierzonego efektu, ponieważ Firouzja był bliski przegrania partii na czas oraz prawie został zamatowany. Pozostałe trzy dzisiejsze partie zakończyły się remisami.

We wtorek, przed rozpoczęciem czwartej rundy, w Palacio de Santoña pojawili się wyjątkowi goście. O godzinie 9 rano ośmioro szczęśliwych dzieci w wieku poniżej 12 lat miało okazję usiąść na tych samych krzesłach i przy tych samych szachownicach, na których grają czołowi arcymistrzowie, i rozegrać dwie pierwsze rundy Międzykontynentalnego Turnieju Chesskid "Kandydaci 2022", do którego cała ósemka zakwalifikowała się wcześniej poprzez kwalifikacje rozgrywane online. Turniej, który jest rozgrywany tempem 25+5, potrwa jeszcze dwa dni, a jego przebieg można śledzić tutaj.

Również dzisiaj, na sali gry pojawiła się wyjątkowa postać: Rey Enigma - tajemniczy szachista ubrany w czarno-białą szachownicę, który ukrywa swoją tożsamość, ale z pewnością jest bardzo silnym zawodnikiem. Rey pojawiał się już wcześniej w hiszpańskiej telewizji, a dużą popularnością cieszy się również jego profil na Tiktoku.

Nie jest też jeszcze znana tożsamość kolejnego przeciwnika GM Magnusa Carlsena w meczu o tytuł mistrza świata, ale istnieje coraz większa możliwość, że będzie to ten sam zawodnik, co ostatnio - o ile Carlsen będzie chciał z nim zagrać. W dzisiejszej partii, w której bardzo dużą rolę odegrało przygotowanie zawodników, Nepomniachtchi bardzo pewnie pokonał Firouzję, z którym właśnie chciał się zmierzyć Carlsen.

Nepomniachtchi-Firouzja 1-0

W rozegranych do tej pory bezpośrednich pojedynkach w szachach klasycznych, każdy z zawodników wygrał po jednej partii oraz jeden raz padł remis, przy czym warto nadmienić, że zwycięstwo Nepomniachtchiego miało miejsce podczas niedawnego turnieju Superbet w Rumunii. Tamta partia była niezwykle bogata pod względem taktycznym i również dziś Nepo pokazał, że bardzo dobrze czuje grę, gdy na szachownicy pojawiają się ostre pozycje.

Różnica pomiędzy dzisiejszą partią, a tą poprzednią, polegała jednak na tym, że dziś praktycznie nie byliśmy świadkami prawdziwej walki. Firouzja usiadł do szachownicy ze specjalnie przygotowanym wariantem Najdorfa w obronie sycylijskiej, które jednak całkowicie zawiodło, gdy jego przeciwnik zagrał ruch, którego ten zupełnie się nie spodziewał. Po dwóch niedokładnościach, w 23. ruchu Firouzja miał już praktycznie przegraną pozycję.

Wszystko rozegrało się w tej bardzo teoretycznej pozycji, gdy białe pchnęły piona ruchem 15.f5 atakując jasnopolowego gońca. W setkach partii w tej pozycji, arcymistrzowie grający czarnymi zazwyczaj odpowiadali ruchem 15...a4 lub 15...Gxb3, ale Firouzja zdecydował się na trzecią opcję: 15...Gc4.

Nepomniachtchi powiedział, że ten ruch go zaskoczył, ale i tak nad odpowiedzią w postaci 16. Kb1 zastanawiał się jedynie 9 minut.

"Zdecydowałem, że będę po prostu grał logiczne ruchy" - powiedział. "Było dla mnie oczywiste, że planuje zagrać 17...d5 18.exd5 Sd6, więc chciałem mu w tym przeszkodzić ruchem 18.f6. Nie jestem pewien, czy jest to obiektywnie dobre posunięcie, ale pomyślałem, że oddam piona, postawię skoczka na g3 i przynajmniej nie będę stał gorzej".

GM Rafael Leitao zauważył później, że 19.gxf6 było ruchem, którego Firouzja nie przewidział w swoim przygotowaniu, ponieważ w kilku partiach korespondencyjnych w tym miejscu grano 19.Sg3.

Tym razem to Firouzja wyglądał na zaskoczonego, ponieważ nad swoim 20. ruchem spędził aż pół godziny, a następnie kolejne pół godziny nad ruchem nr 21. Przestawienie króla na 'h8' było dobre, ale miałoby większy sens, gdyby wcześniej nie nastąpiła wymiana jasnopolowych gońców. Nepomniachtchi nazwał ruch 20...Gxf1 "dość niefortunnym", ponieważ traci się przez niego ważne tempo.

Firouzja spent almost half an hour on his 20th move and just when @DanielRensch was talking about 20...Bxf1, that move was played!#FIDECandidates pic.twitter.com/R6dWagtinG

— ChesscomLive (@ChesscomLive) June 21, 2022

(Tłumaczenie: Firouzja spędził prawie pół godziny nad swoim 20. ruchem i w momencie, gdy @DanielRensch wspominał o 20...Gxf1, właśnie ten ruch pojawił się na szachownicy!)

Pozycja czarnych była grywalna do czasu, gdy straciły lub, mówiąc dosadniej, podwaliły piona 'b'. Nepo: "Nie jestem pewien, czy on go podwalił, ponieważ w pewnym sensie czułem, że zaczyna grać w desperacki sposób".

Wyraz twarzy Nepomniachtchiego wskazywał, że wie o tym, iż jego pozycja stała się dużo lepsza od pozycji czarnych. IM Danny Rensch skomentował to w ten sposób: "O rany, on marszczy brwi. Widziałem już taką pomarszczoną twarz. To twarz Iana, który jest przekonany, że jego przeciwnik właśnie popełnił ogromny błąd."

"That's a Ian who thinks his opponent just blundered big time," says 🎙️ @DanielRensch.

Nepo finds 24.Qxb4! and now has great chances to win his second game in the #FIDECandidates. pic.twitter.com/hnoOM91m7z

— ChesscomLive (@ChesscomLive) June 21, 2022

(Tłumaczenie: "To twarz Iana, który jest przekonany, że jego przeciwnik właśnie popełnił ogromny błąd", powiedział @DanielRensch. Nepo znalazł 24.Hxb4! i ma teraz ogromną szansę wygrać swoją drugą partię w #FIDECandidates)

Rosjanin nie miał powodu, aby nie być materialistą, dlatego też zbił piona i odszedł od szachownicy. Firouzja natomiast siedział przy planszy i opierał głowę na rękach. Z pewnością był to dla niego najbardziej stresujący do tej pory moment turnieju w Madrycie.

Firouzja, który był już w niedoczasie i miał 22 minuty do kontroli czasu po 40. posunięciu, popełnił kolejny błąd w 24. ruchu. Nepomniachtchi, który miał godzinę więcej na zegarze, potrzebował tylko pięciu minut na znalezienie silnego wtrąconego ruchu 25.Gb6!. Goniec może na tym polu wyglądać słabo, ale białe mają prosty pomysł na zablokowanie czarnemu hetmanowi dostępu do pola 'c7' (gdzie mógłby chcieć się udać np. po ruchu 25.He1).

Firouzja potrzebował prawie siedmiu minut na 25...Hd7, tymczasem Nepo grał jak z nut: szybko i bardzo dokładnie. Ruch 26.He1 wykonał niemal natychmiast. Twoja kolej, Kolego.

Firouzji pozostały nieco ponad trzy minuty na wykonanie aż 14 posunięć, a po połowie z nich miał zaledwie 35 sekund na ostatnie siedem.  Francuz dobrze czuje się w bulletach, ale to już było dla niego zbyt wiele. Partia mogła zakończyć się na trzy sposoby: rezygnacja, przegrana na czas lub mat.

Po 35...f5 Nepomniachtchi spokojnie dolał sobie herbaty, popatrzył na przeciwnika i zakończył partię w pięknym stylu, poświęcając wieżę zbijając piona na 'h7'.

Pół roku temu Nepomniachtchi był załamany, ponieważ nie miał szans w meczu o mistrzostwo świata z Carlsenem. Dziś znów jest na szczycie.

Rapport-Nakamura ½-½

Również w tej partii przygotowanie debiutowe odegrało ważną rolę, gdyż dzięki niemu GM Hikaru Nakamura osiągnął remisową pozycję już na początku partii z GM Richardem Rapportem. Po zakończeniu partii, amerykański zawodnik przypomniał, że kilka miesięcy temu przegrał partię z GM Fabiano Caruaną w rozgrywkach Chess.com Rapid Chess Championship w podobnej linii z Gg5 w wariancie anty-berlińskim.

"Wtedy patrzyłem na ten wariant, który wymyśliłem w tej partii, na 7...h6, 8...g5 i 9...Ge6. Do około 20 posunięcia wszystko było przeze mnie przygotowane, więc nie było to bardzo trudne" - powiedział Naka.

Rapport w ogóle nie był zadowolony z przebiegu partii, komentując jej początkową fazę w następujący sposób: "Kolejna katastrofa. Może nie aż taka wielka, ale grając białymi nie udało mi się osiągnąć żadnej przewagi".

Zawodnicy szybko przeszli do końcówki, w której czarne radziły sobie dobrze, pomimo zdublowanego piona 'c'. Gdyby z szachownicy w magiczny sposób zniknęły wszystkie wieże i skoczki, wówczas końcówka pionowa byłaby dla białych kompletnie wygrana. Tak się jednak nie stało.

Nakamura ustawił dobrą pozycję na skrzydle królewskim, a sprawy przybrały jeszcze ostrzejszy obrót, ponieważ Amerykanin zastanawiał się nad pomysłem zagrania h4-h3 i wykorzystaniem pola 'f3' dla swojego skoczka. Rapport, który w pewnym momencie poczuł, że stoi nawet nieco gorzej, zadbał o to, by jego figury cały czas były aktywne i nie dopuścił do tego, żeby Nakamura mógł zrealizować swoje zamiary.

Nakamura naprawdę czuł, że mógł zagrać bardziej dokładnie, ale jego przeciwnik przez chwilę też miał pewne szanse, dlatego też być może remis w partii okazał się sprawiedliwy. Na zakończenie partii obaj zawodnicy z uśmiechem podali sobie rękę, a Nakamura zdążył nawet wcześniej założyć swoją marynarkę, ponieważ już od pewnego momentu był przygotowany na zakończenie rozgrywki.

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

Duda-Radjabov ½-½

Dwie pierwsze partie zakończyły się jedna po drugiej, a niewiele później GM Jan-Krzysztof Duda i GM Teimour Radjabov również podpisali remis. Była to dopiero ich druga partia klasyczna, a w poprzedniej rozegranej w 2019 roku podczas turnieju Tata Steel Masters w Wijk aan Zee, kiedy to Radjabov grał białymi, również padł remis.

Radjabov musiał dziś zmierzyć się z kolejnym pobocznym wariantem anty-berlińskim (5. Gg5), dlatego też znów potrzebował więcej czasu do namysłu w początkowej fazie partii i przez to wydawał się być pod lekką presją. Silnik pokazywał w pewnym momencie niewielką przewagę Dudy, jednak Polak niedługo ją stracił, a czarne stanęły bardzo dobrze po ruchu 17...f5! Było to posunięcie, o którym Duda "jakby zapomniał". Dobrze jest utrzymywać pewną inicjatywę, zanim białe będą miały czas, aby pchnąć swojego piona 'a'.

Ten ruch pionem doprowadził do masowych wymian i bardzo remisowej końcówki z dwiema wieżami, dlatego też w 41. ruchu zawodnicy zdecydowali się zakończyć partię remisem.

"Tak naprawdę, to w tym turnieju najważniejsze jest, aby nie przegrać partii. Na razie udaje mi się to całkiem dobrze," - powiedział Duda, który przy okazji wyjawił, że jego sekundantami w Madrycie są GM Grzegorz Gajewski oraz GM Kamil Mitoń.

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

Ding-Caruana ½-½

GM Ding Liren był do tej pory trudnym przeciwnikiem dla Caruany w partiach klasycznych. Chińczyk wygrał pięć z ich 13 bezpośrednich pojedynków, podczas gdy Amerykanin tylko dwie. Ich ostatnie partie przy szachownicy miały miejsce podczas poprzedniego Turnieju Kandydatów (Ding wygrał tamten "mini-mecz" w stosunku 1,5-0,5).

Caruana wybrał dziś wariant Ragozina, nazwany w ten sposób na cześć radzieckiego gracza Viacheslava Ragozina (1908-1962). Nie było to aż taką niespodzianką, ponieważ Amerykanin grał tę linię wiele razy w zeszłym roku, a także raz w tym roku podczas jednego z turniejów w ramach rozgrywek Titled Tuesday. Ruch 7...Sa5 był jednak sporym zaskoczeniem.

Ten dziwnie wyglądający ruch skoczka został do tej pory zagrany tylko raz w partii na żywo i dwa razy w internecie.

Spokojna odpowiedź Dinga była solidna, ale niezbyt ambitna, a czarne wydawały się nie mieć jakichkolwiek problemów po wyjściu z debiutu. Ale czy ofiara piona w 17. ruchu była naprawdę konieczna? 

Silnik proponuje proste 17...Hd7, ponieważ i tak nie można brać piona z 'b6' (skończyłoby się to odbiciem piona na 'b2'), a następnie 18...Wfc8 i wszystko gra.

Caruana miał bardzo aktywnego hetmana i skoczka, co również przekładało się na to, że białe wieże chwilowo pozostawały dość pasywne. Do ruchu nr 36 końcówka wieżowa była trochę nieprzyjemna, ale potem nie wydarzyło się już nic, co mogłoby spowodować utratę punktów przez Caruanę.

Amerykański arcymistrz, który zajmuje obecnie drugie miejsce za Nepomniachtchim, będzie jutro grał białymi z Rapportem, natomiast jego rodak Nakamura zmierzy się również białymi z Nepo. Wygrana Hikaru na pewno pomogłaby Caruanie w utrzymaniu dobrej pozycji w tabeli. Zobaczmy jutro, czy tak się stanie!

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

Runda 4 - wyniki

Runda 5 - kojarzenia

Poprzednie artykuły:

• TK 2022, runda 3: Dzień remisów i imponująca gra w obronie Nakamury
• TK 2022, runda 2: Remis w pojedynku liderów, Nakamura ogrywa Radjabova
• TK 2022, runda 1: Zwycięstwa Caruany i Nepomniachtchiego na początek turnieju
• Który z zawodników ma najlepsze wyniki po zakończeniu pandemii? (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów: Analiza (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów?
• Turniej Kandydatów 2022: Wszystkie niezbędne informacje