Nepo utrzymuje remis w 4 partii Meczu o Mistrzostwo Świata w szachach

Po wtorkowym remisie GM Magnusa Carlsena z GM Ianem Nepomniachtchim, w ich meczu o Mistrzostwo Świata mamy remis 2-2. Czy pretendent znalazł sposób na 1.e4 w wykonaniu Norwega? Zbyt wcześnie, by stawiać takie tezy, jednak jego przygotowanie i dokładna odpowiedź na interesującą ideę mistrza Świata, pozwoliła mu bez problemu zremisować partię czarnymi. Partia numer 5 zostanie rozegrana w środę o 13:30 polskiego czasu.

Całe grono komentatorskie Chess.com, w składzie GM Fabiano Caruana, GM Robert Hess oraz IM Daniel Rensch przewidywało dziś wygraną Carlsena, jednak stało się inaczej. Carlsen, który tego dnia obchodził swoje 31. urodziny, nie dostał prezentu od Nepomniachtchiego, który zaliczył najbardziej bezproblemowy remis czarnym kolorem, jaki obserwowaliśmy do tej pory w tym meczu.

W porównaniu do partii numer 2, w której Carlsen również miał białe, zmiana nastąpiła już w pierwszym ruchu. Po zagraniu 1.d4 i katalońskiej w sobotę, tym razem Norweg wybrał 1.e4, podobnie jak Nepomniachtchi w obu partiach, które grał białymi. W drugiej partii pretendent zrezygnował z obrony Grunfelda na rzecz katalońskiej, natomiast dziś ostrego Najdorfa zastąpiła obrona rosyjska.

Wybór debiutowy Rosjanina był pewną niespodzianką. Zdecydował się na otwarcie, spopularyzowane w połowie XIX w. przez Alexandra Petroffa z Rosji. Co ciekawe, angielska nazwa to "obrona Petroffa", natomiast w wielu językach, w tym w polskim, nazywa się je "obroną rosyjską."

W trakcie całej swojej kariery Nepomniachtchi zagrał ten debiut zaledwie dwa razy w partiach klasycznych. Z drugiej strony jedną z tych partii zagrał z GM Wang Hao podczas Turnieju Kandydatów i tę partię zdołał wygrać. Podobnie jak i cały turniej, co pozwoliło mu zakwalifikować się do tego meczu.

"Wydaje mi się, że nie był bardzo zaskoczony," powiedział Nepomniachtchi po partii. "Poszedł na bardzo długi i forsowny wariant. A mógł na niego pójść tylko ktoś, kto w ostatnim czasie dogłębnie analizował rosyjską."

Carlsen: "Nie, był to jeden z debiutów, których spodziewałem się najbardziej, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że Nepo zagrał go w Turnieju Kandydatów, a także na to, że w pierwszej partii, którą grał czarnymi, zaprezentował podejście bardziej klasyczne niż agresywne. Czyli tak, spodziewałem się tego. Oczywiście nie miałem pojęcia, który dokładnie wariant wybierze, jednak rosyjska, jako taka, była bardzo prawdopodobna."

Rosyjska, jako taka, była bardzo prawdopodobna."
—Magnus Carlsen

Caruana, który w 2018 roku dwukrotnie zremisował z Carlsenem czarnymi w rosyjskiej, powiedział: "Myślałem, że najbardziej logicznym wyborem dla Iana będzie obrona berlińska; wydawało się to naturalne w przypadku, gdyby Magnus zagrał 1.e4. Jednak rosyjska to także ciekawa opcja, choć zupełnie się jej nie spodziewałem."

Historycznie rzecz ujmując, obronę rosyjską w meczach o Mistrzostwo Świata zagrano do tej pory czternastokrotnie. Dwa razy wygrały białe (Karpov-Korchnoi 1981 i Kasparov-Karpov 1985), raz czarne (Leko-Kramnik 2004), a pokojowo zakończyło się 11 partii.

Może i Carlsen nie uważał rosyjskiej za główną opcję Nepo przeciwko 1.e4, jednak, jak sam mówi, brał ją pod uwagę. Ostatnimi czasy za główny wariant jest uważane 5.Sc3, jednak Norweg szybko zagrał 5.d4.

Pierwszych 15 ruchów to powtórka z partii Vachier-Lagrave vs. Caruana(!), rozegranej w 2017 roku w turnieju Norway Chess. Powód, dla którego Carlsen poszedł na tę kontynuację, poznaliśmy niedługo potem, kiedy zastosował świetną nowinkę 18.Sh4!

"18.Sh4 jest fascynujące," powiedział Caruana. "Nie znałem tego ruchu, jednak idea Magnusa wygląda na bardzo dobrą."

Position after 18.Nh4.

Po partii Nepomniachtchi nazwał 18.Sh4 "bardzo interesującą próbą," dodając: "Nawet myślałem, żeby samemu zagrać ten ruch białymi!"

Jedną z idei, stojących za tym ruchem, jest przestawienie skoczka przez g2 na f4 lub e3, aby atakować izolowanego pionka na d5. Aby było to możliwe, należy zwolnić pole g2 dla skoczka, co wyjaśnia, dlaczego następny ruch Carlsena - 19.g4, które forsuje grę - spotkał się z taką aprobatą ekspertów.

"Coś pięknego," powiedział Caruana, który wyjaśnił, że ruch pionkiem o dwa pola, a nie o jedno, daje białym dodatkową możliwość w postaci ruchu g4-g5 w odpowiednim momencie. Szczególnie wtedy, gdyby czarne postanowiły bronić pionka d5, stawiając skoczka na f6.

Ruch dnia: 19.g4

Dzisiejszy ruch dnia był poprzedzony ruchem 18.Sh4, nowinką, którą Caruana nazwał "fascynującą" oraz "prawdopodobnie świetną ideą." 19.g4 zostało zaplanowane, aby zniechęcić czarne do zagrania 20...f5, przygotować Sg2 i Gf4 w celu wymiany najaktywniejszej figury czarnych, a następnie przerzucić skoczka na pole f4 lub e3. Przejrzyj kluczowe momenty partii, skorzystaj z wyjaśnienia ekspertów, cofnij błędy itd., dzięki rewolucyjnemu narzędziu Chess.com do przeglądania partii.

Jednakże w momencie, w którym komentatorzy i kibice zaczęli odczuwać ekscytację, w partii nastąpiło kilka wymian, które rozpoczęły się ruchem 22.Gf4. Był to ruch, na który Carlsen poświęcił 3 minuty, najwięcej w tamtym momencie partii. Dzięki tej idei, białe mogły przybliżyć wieżę i skoczka do czarnego króla. Wydawało się, że białe będą w stanie stworzyć coś na kształt siatki matowej, jednak obiektywnie rzecz biorąc, czarne nie miały żadnych problemów.

Mniej więcej w tym momencie FM Mike Klein przeprowadzał wywiad z jednym z sekundantów Nepo GM Vladimirem Potkinem. Rosyjski trener, który zajmuje się nie tylko treningiem czysto szachowym, ale też psychologicznym, nie zdradził innych członków sztabu Rosjanina, jednak przyznał, że niektórzy pracują z domu, podobnie jak w przypadku ostatnich meczów o tytuł.

Na temat końcówki powiedział: "To bardzo skomplikowana partia. Czarne mają swoje szanse; na przykład mają już wolnego pionka. Jeśli Magnus zlekceważy ten element, niektóre pionkówki mogą być dla nas korzystne!" (Pewnie przypomniała mu się partia numer 8 meczu o Mistrzostwo Świata z 2016 roku, w której Karjakin - któremu Potkin wtedy także asystował - wygrał dzięki wolniakowi 'a'.)

Pierwszy dłuższy namysł Carlsena nastąpił w 25. ruchu, kiedy to zdecydował się on na ustawienie skoczka na f6, którego wspierał pionek z g5. Tymczasem Nepo miał swoje kontrszanse: po prostu zaczął maszerować pionkiem 'a', podobnie jak jego rodak 5 lat temu. W czasie, kiedy jego przeciwnik myślał, Rosjanin dużo czasu spędzał poza szachownicą, głównie na osobności w specjalnie do tego przygotowanym pokoju.

Chociaż Carlsen zawsze miał remis na wyciągnięcie ręki, na przykład powtarzając szachy skoczkiem, to główne pytanie brzmiało: czy białe mogą uzyskać coś więcej?

Pozycja po 29.a3.

Carlsen w tej pozycji myślał przez 34 minuty zanim dał dwa szachy, a następnie poświęcił kolejne 14 minut na ruch trzydziesty drugi. Zdecydował się jednak dać za wygraną i powtórzył ruchy, co oznaczało pokojowe zakończenie partii - decyzja, na którą z pewnością miało wpływ wskazanie zegara. Na koniec partii Carlsen miał 19 minut przeciwko przeszło godzinie po stronie oponenta.

"Czasami zdarza się tak w meczach o Mistrzostwo Świata, że pracujesz dużo przed meczem, a także dużo w jego trakcie. Poświęcasz czas na debiuty i to w pewnym sensie pozwala Ci pracować mniej przy szachownicy," powiedział Carlsen o końcowej fazie partii. "Moje podejście w tamtym momencie było proste. Nie uważałem, że mam coś w tej pozycji, jednak miałem dwie godziny na grę i powinienem przeznaczyć je na szukanie jakichkolwiek szans, które mogły tkwić w tej pozycji."

Caruana nazwał powtórzenie ruchów w wykonaniu Carlsena "dobrą, praktyczną decyzją w tych konkretnych okolicznościach," jednak z drugiej strony czuł, że ta partia to "duży sukces Iana," biorąc pod uwagę przygotowanie oraz czynniki psychologiczne.

Nasz komentator Partii Dnia, GM Sam Shankland, zgodził się z Caruaną, pisząc: "Magnus nie uzyskał zbyt wiele w obronie rosyjskiej, jednak moralnym zwycięzcą tego dnia był z pewnością Nepo, który dosyć łatwo uzyskał remis, mimo nowinki, którą zastosował Magnus."

Moralnym zwycięzcą tego dnia był z pewnością Nepo, który dosyć łatwo uzyskał remis, mimo nowinki, którą zastosował Magnus.
—Sam Shankland

A zatem jak daleko sięgało przygotowanie? Być może aż do końcówki.

Napomniachtchi powiedział po partii Mike'owi Kleinowi: "Wydaje mi się, że mniej więcej była to pierwsza linia gigantów aż do samego końca," a rzeczeni giganci to oczywiście szachowe silniki. "Mój cel był prosty: spróbować nie pokręcić przygotowania."

Podczas konferencji prasowej rozpływał się, szczególnie nad ruchem 18.Sh4: "Na szczęście znałem tę ideę i mniej więcej pamiętałem, co robić. Oczywiście byłem nieco zaskoczony, ponieważ nie jest to główny wariant, jednak z drugiej strony jest dosyć pryncypialny. Lepiej pamiętać ruchy niż wymyślać je przy szachownicy."

Potem, po podaniu jeszcze kilku szczegółów odnośnie końcówki partii, dodał: "Wierzę, że mniej więcej do ostatniego ruchu, nie jestem pewien, ale tak mi się wydaje, że widziałem już te ruchy."

Nepomniachtchi był oczywiście zadowolony z wyniku, mówiąc: "No cóż, jakby nie patrzeć, zagrałem rosyjską!"

Carlsen wskazał, że partia jak ta, jest wliczona w koszty, kiedy masz podejście, jakie on miał: "Cóż mogę powiedzieć. Spróbowałem czegoś konkretnego i nie zadziałało. Jednak uważam, że jest to normalny wynik. Oczywiście nie oczekiwałem, że on zapomni o tym wariancie całkowicie, jednak mogą tam powstać pozycje, w których jest dla czarnych dużo trudnych decyzji do podjęcia. Myślę, że on miał też inne możliwości, jednak w żadnej nie było nic ciekawego...takie są nowoczesne szachy, tyle w temacie."

Takie są nowoczesne szachy, tyle w temacie.
—Magnus Carlsen

Mistrz Świata powiedział, że nie jest jeszcze sfrustrowany: "Wszystko gra. Ostatnio zacząłem od jeszcze większej liczby remisów! A kiedy grasz forsowny wariant, jak dziś, nie oczekujesz, że będziesz zadawać wiele ciosów, ale chodzi o to, że chcesz uderzyć raz, a porządnie w momencie, gdy uda Ci się zaskoczyć swojego przeciwnika. A więc oczywiście bardzo chcę wygrać, chcę znajdować więcej szans, niż znalazłem w tej partii, jednak sądzę, że ogólnie jest to dobry wynik przeciwko dobrze przygotowanemu rywalowi."

Carlsen ma dobre wspomnienia, jeśli chodzi o rozgrywanie partii w meczu o Mistrzostwo Świata w dniu swoihc urodzin; 30 listopada 2016 roku wygrał dogrywkę tempem rapidowym z GM Sergeyem Karjakinem. Także gdy grał w innych turniejach, to w tym konkretnym dniu nigdy nie przegrał partii, granej na żywo. (Przegrał z GM Wesleyem So dokładnie rok temu podczas turnieju online Skilling Open.)

Podczas konferencji prasowej Nepomniachtchi powiedział, że "zawsze ciężko" gra się w dniu swoich urodzin, ponieważ to oznacza, że nie możesz iść na imprezę, bo prawdopodobnie w następny dzień też grasz partię.

Zapytany o to, czy poczęstuje tortem urodzinowym ze szatbem Nepo, Carlsen wspomniał o słynnym "incydencie jogurtowym", jaki miał miejsce podczas meczu Karpov-Korchnoi w 1978 roku. Powiedział: "Myślę - biorąc pod uwagę historię meczów o Mistrzostwo Świata - że lepiej nie brać ani kęsa jedzenie od drużyny przeciwnej!"

Anastasiya Karlovich zauważyła, że 30 listopada są również urodziny Winstona Churchilla i zapytała Carlsena, czy zna jakieś cytaty słynnego brytyjskiego premiera. Mistrz Świata nie zawiódł: "Był jeden taki, który stosował on w stosunku do swoich przeciwników. Myślę, że brzmiał on tak, 'Był on skromnym człowiekiem i miał dobre powody, aby taki być.' Powiedziałbym, że mój przeciwnik nie jest skromny i to nie bez powodu."

Relacja Chess.com jest realizowana dzięki Coinbase. Jeśli szukasz swojego pierwszego zakupu kryptowalut lub jesteś doświadczonym traderem, Coinbase jest dla Ciebie. Zarabiaj kryptowaluty poprzez naukę z Coinbase Earn, korzystaj z zaawansowanych funkcji, otrzymuj ekskluzywne nagrody, kiedy robisz zakupy z Coinbase Card itd. Dowiedz się więcej na Coinbase.com/Chess.

Poprzednie raporty:

• Know The Champion: Magnus Carlsen
• Know The Challenger: Ian Nepomniachtchi
• All The World Chess Champions
• FIDE Chess World Championship 2021 All The Info: Carlsen-Nepomniachtchi
• FIDE World Championship Officially Opened After Press Conference Clash Of Frenemies - Chess.com
• FIDE World Championship G1: Nepo Impresses Under Pressure - Chess.com
• FIDE World Chess Championship Game 2: Adventurous Carlsen Scrambles For Draw
• FIDE World Chess Championship Game 3: Magnus Bulletproof With Black