Magnus Carlsen wystąpi w Pucharze Świata FIDE

Jest rzeczą niespotykaną, aby aktualny mistrz świata uczestniczył w cyklu, który ma wyłonić dla niego pretendenta, ale w tym roku będziemy świadkami takiej sytuacji. Magnus Carlsen zagra w FIDE World Cup, który odbędzie się we wrześniu w stolicy Gruzji, Tbilisi.

Magnus Carlsen. | Photo: Maria Emelianova.

Ta wiadomość wyszła w poniedziałkowy poranek od samego FIDE, które opublikowało pełną listę uczestników tegorocznego Pucharu Świata FIDE (patrz niżej). Jak się okazuje, czołowa "15" z lipcowej listy rankingowej bierze udział - co w szerszym ujęciu sprawia że, będzie to najsilniejszy turniej szachowy w historii.

"FIDE ma wielką przyjemność potwierdzić, że w Pucharze Świata udział weźmie czołowa piętnastka z ostatniej listy rankingowej, w tym mistrz świata Magnus Carlsen, który zgodził się zagrać," powiedział nam dyrektor wykonawczy FIDE, Nigel Freeman.

Zurab Azmaiparashvili, dyrektor Komitetu Organizacyjnego, również jest podekscytowany: "Szczerze mówiąc, wiem o tym od ponad 10 dni, ale nie zmienia to faktu, że jestem tym naprawdę bardzo pozytywnie zaskoczony! Nie wiem, czy to zdarzy się po raz pierwszy czy nie, aby mistrz świata grał w Pucharze Świata, ale dla nas, Gruzinów, jest to wspaniała wiadomość! Będziemy gościć Magnusa tutaj w Tbilisi, a sympatycy szachów z naszego kraju zobaczą go na własne oczy."

Azmaiparashvili przyznał, że jest to coś niezwykłego: "Oczywiście inni gracze są dla nas bardzo ważni i jesteśmy dumni że tylu mistrzów świata (Anand, Kramnik, Ponomariov, Hou Yifan) u nas zagra, ale aktualny mistrz świata, a szczególnie taka gwiazda, jak Magnus, jest wartością dodaną dla Pucharu Świata. Czujemy dużą odpowiedzialność i mam nadzieję, że nasz zespół zrobi wszystko dla powodzenia turnieju."

 W rozgrywanym co dwa lata Pucharze Świata, w którym bierze udział 128 uczestników, obowiązuje system pucharowy. Jest siedem rund, które składają się z szachów klasycznych oraz, w przypadku baraży, z szachów szybkich i blitza. Dwaj najlepsi zawodnicy kwalifikują się do turnieju Kandydatów 2018, który wyłoni pretendenta do tytułu Mistrza Świata.

Magnus Carlsen podczas tegorocznego turnieju Altibox Norway Chess. | Photo: Maria Emelianova.

Podczas gdy w innych sportach jest to normalna sytuacja, w szachach jest to rzecz bardzo rzadka, aby aktualny mistrz świata brał udział w kwalifikacjach do meczu o mistrzostwo świata. Cóż, oczywiście nie potrzebuje on kwalifikacji do następnego meczu, ale, poza nagrodą pieniężną, Carlsen ma prosty powód, aby wziąć udział w Pucharze Świata: lubi taki format.

Rzeczywiście, dwa lata temu norweski gwiazdor sam zaproponował format pucharu dla mistrzostw świata. 11 sierpnia 2015 napisał na Facebooku: "Mam głębokie przekonanie, że turniej rozgrywany systemem pucharowym, coś na kształt Pucharu Świata, byłby bardziej sprawiedliwy."

"Dwa lata temu również chciał grać w Pucharze Świata, jeśli dobrze pamiętam. Ale nie udało mu się dograć terminów," powiedział nam manager Carlsena, Espen Agdestein. "Teraz termin mu pasuje. Jest to dla niego fajny turniej. Magnus lubi system pucharowy; to wyzwanie."

Dla FIDE nie jest kompletnie nową rzeczą, że aktualny mistrz świata bierze udział w eliminacjach. "Alexander Khalifman, Viswanathan Anand, Ruslan Ponomariov i Rustam Kasimdzhanov grali w takich imprezach, podobnie jak Kramnik w 2007," powiedział Freeman.

Jednak w tamtych przypadkach brak udziału automatycznie oznaczałby dla nich utratę tytułu. W Pucharach Świata w obecnym formacie, które są rozgrywane od roku 2005, udział mistrza świata nie ma precedensu.

Sam Carlsen, zanim został mistrzem świata, brał udział w dwóch Pucharach Świata. W 2005r. w Khanty-Mansyjsku był dziesiąty. Dwa lata później, również w Khanty-Mansyjsku przegrał w półfinale z ostatecznym zwycięzcą, Gatą Kamskim. Do turnieju Kandydatów w 2013 (który wygrał, pół roku przed zdobyciem tytułu), Carlsen wszedł z rankingu.

Carlsen zeszłej nocy opublikował na Facebooku romantyczne zdjęcie.

Kwalifikacja do turnieju Kandydatów

Udział w Pucharze Świata jest jedynym sposobem, aby zakwalifikować się do przyszłorocznego turnieju Kandydatów. Dwaj najlepsi gracze kwalifikują się bezpośrednio, a to jest jeden z powodów, dla których bierze udział tak wielu czołowych arcymistrzów. Więc co się stanie, jeśli Carlsen wygra lub będzie drugi? Czy zakwalifikuje się do turnieju Kandydatów 2018?

Brzmi to jak pytanie czysto hipotetyczne, chociażby ze względu na fakt, że Carlsen nie potrzebowałby Pucharu Świata do kwalifikacji. Gdyby zechciał zagrać w turnieju Kandydatów, zostałby tam dopuszczony z rankingu.

Żeby było śmieszniej, warto wspomnieć, że przepisy nie są w tej kwestii do końca jasne. Nigel Freeman z FIDE przyznał w rozmowie z nami, że nie ma żadnej konkretnej zasady, która zabraniałaby aktualnemu mistrzowi świata zagrać w turnieju Kandydatów.

"Zabawne. Jestem pewien, że Magnus nie myślał jeszcze o turnieju Kandydatów!", powiedział Agdestein.

Oto, co stanowi odpowiedni paragraf z regulaminu Pucharu Świata (here in PDF):

4. 1. Zwycięzca oraz drugi finalista Pucharu Świata 2017 zakwalifikuje się do turnieju Kandydatów, będącego etapem cyklu Mistrzostw Świata, rozgrywanego w latach 2016-2018. Jeśli będzie 3 miejsce premiowane awansem, zostanie zorganizowany mecz, z tymi samymi zasadami, co finał Pucharu Świata i mecz ten zdecyduje o 3 miejscu.

Ta ostatnia zasada miałaby zastosowanie w sytuacji, w której Sergey Karjakin doszedłby do finału w Tbilisi. Jako że ma on już przepustkę do turnieju Kandydatów, jako przegrany w ubiegłorocznym meczu o mistrzostwo świata, to wtedy byłby konieczny mecz o 3 miejsce.

Jeśli będziemy iść tym tokiem rozumowania, FIDE znajdzie się w niecodziennej sytuacji, jeśli Carlsen dojdzie do finału. Musieliby wiedzieć, czy Carlsen zamierza skorzystać ze swojego prawa do startu w turnieju Kandydatów, jako finalista Pucharu Świata, ponieważ w takim przypadku musieliby zorganizować mecz o 3, a być może i o 4 miejsce. Z drugiej strony niespecjalnie mogą zmuszać Carlsena do podjęcia decyzji w tym momencie.

Wróćmy na Ziemię. Nie jest zbyt prawdopodobne, aby Carlsen, lub jakikolwiek inny mistrz świata, kiedykolwiek wziął udział w turnieju Kandydatów, chociażby ze względu na samą jego nazwę. Jest on przecież przeznaczony dla KANDYDATÓW do tytułu. Ale, poza niektórymi jego kolegami po fachu (dla których będzie on przeszkodą na drodze do turnieju Kandydatów), wszyscy cieszą się, że zobaczą Carlsena grającego w Tbilisi.

Puchar Świata FIDE odbędzie się w dniach 2-27 września w gruzińskim Tbilisi. Całkowity fundusz nagród wyniesie 1.6 miliona dolarów (1.37 miliona euro), a pierwsza nagroda to 120,000 dolarów (103,000 euro).

2017 FIDE World Cup | Lista uczestników