Aktualności
Carlsen i Nepomniachtchi dzielą się tytułem mistrza świata; w sekcji kobiet triumfuje Ju
Ósmy tytuł Carlsena i pierwszy Nepomniachtchiego. Zdjęcie: Michał Walusza/FIDE.

Carlsen i Nepomniachtchi dzielą się tytułem mistrza świata; w sekcji kobiet triumfuje Ju

JackRodgers
FM JackRodgers
Pokaż swoją plakietkę!
| 3 | Relacja z wydarzenia szachowego

Po siedmiu partiach w finale Mistrzostw Świata FIDE w Szachach Błyskawicznych 2024 GM Magnus Carlsen zaproponował GM-owi Ianowi Nepomniachtchiemu podzielenie się tytułem mistrza świata FIDE w szachach błyskawicznych, na co Rosjanin przystał.

Po sensacyjnym wycofaniu się z decyzji o rezygnacji z turnieju, Carlsen zdobył swój ósmy tytuł mistrza świata w szachach błyskawicznych, a Nepomniachtchi, zasłużenie, pierwszy. To pierwszy w historii przypadek, kiedy doszło do podzielenia indywidualnego tytułu mistrza świata w szachach.

Komentarz do tej sytuacji przygotował IM Dawid Czerw:

GM Jan-Krzysztof Duda zdobył w Nowym Jorku brązowy medal. W ćwierćfinale Polak dość gładko pokonał 2,5-0,5 GM-a Fabiano Caruanę, natomiast w półfinale musiał uznać wyższość Carlsena, przegrywając z Norwegiem 0-3.   

W finale Mistrzostw Świata FIDE Kobiet w Szachach Błyskawicznych 2024 zagrały dwie reprezentantki Chin. GM Ju Wenjun, która w przekonujący sposób przeszła przez ćwierćfinał i półfinał, pokonała GM Lei Tingjie 3,5-2,5. Warto przypomnieć, że w 2023 roku obie zawodniczki walczyły między sobą o tytuł mistrzyni świata w szachach klasycznych i wówczas również wygrała Ju.

Drabinka turnieju pucharowego – sekcja Open


Drabinka turnieju pucharowego – sekcja kobiet

Cipriani Wall Street, historyczny budynek i dawna siedziba Nowojorskiej Giełdy Papierów Wartościowych, doskonale nadawał się na rozegranie pełnej energii i emocji fazy pucharowej mistrzostw. Gdy 16 ćwierćfinalistów z sekcji Open i sekcji kobiet pojawiło się w wielkiej sali, w powietrzu dało się wyczuć ogromne napięcie.

Monumentalne kolumny stanowiły imponujące tło dla rozgrywek. Zdjęcie: Michał Walusza/FIDE.

Wbudowane reflektory oświetlały najpierw osiem szachownic (znacznie mniej niż 94, które były potrzebne podczas turnieju szwajcarskiego w sekcji Open), a pod koniec zawodów już tylko dwie. Drugim oświetlonym elementem w sali gry była scena, na której na koniec dnia dokonano koronacji nowych mistrzów świata w szachach błyskawicznych.

Niemann wczuł się w atmosferę turnieju i przed swoim ćwierćfinałowym starciem z Carlsenem emanował niezwykłą pewnością siebie. Zdjęcie: Lennart Ootes/FIDE.

Zarówno Carlsen w sekcji Open, jak i GM Valentina Gunina w sekcji kobiet walczyli o obronę swoich tytułów sprzed roku. Czy jednak poradzili sobie z głodnymi sukcesu rywalami i rywalkami?

Sekcja Open: Carlsen i Nepomniachtchi uzgadniają, że podzielą się tytułem mistrza świata w szachach błyskawicznych

Dwaj odwieczni rywale, Carlsen i Nepomniachtchi, pokonali swoich przeciwników w ćwierćfinałach i półfinałach, a następnie spotkali się w finałowym starciu, w którym zwycięzca miał zgarnąć wszystko.

Pierwsza partia Carlsena i Nepomniachtchiego miała miejsce w 2002 roku podczas Mistrzostw Europy do lat 12. Zdjęcie: Michał Walusza/FIDE.

Obaj zawodnicy bardzo dobrze znają się z pojedynków na arenie międzynarodowej, a do ich najsłynniejszego starcia doszło w Meczu o Mistrzostwo Świata FIDE w 2021 roku. Jeśli chodzi o niedawne pojedynki, to Carlsen nie dał Nepomniachtchiemu szans w grudniowym finale Champions Chess Tour 2024. Finałowy pojedynek w Nowym Jorku można z pewnością uznać za największe osiągnięcie reprezentanta Rosji, zwłaszcza że w przeszłości zawsze trudno grało mu się z Carlsenem w kluczowych momentach.

Od trzeciej partii Nepomniachtchi zaczął grać na swoim najwyższym poziomie. Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Carlsen rozpoczął finał od dwóch przekonujących zwycięstw z rzędu. W pierwszej partii zobaczyliśmy perfekcyjnie rozegrany wariant Nyezhmetdinova-Rossolimo w obronie sycylijskiej, a w drugiej – pozycyjny nacisk, który doprowadził do straty figury przez Nepomniachtchiego. Eksperci z całego świata przewidywali szybkie zakończenie sylwestrowego meczu.

Tymczasem Nepomniachtchi odpowiedział jak prawdziwy mistrz świata, wygrywając dwie partie pod presją i doprowadzając do remisu. Komentatorzy, GM Jan Gustafsson i FM James Canty III, krytycznie ocenili jego decyzję o powtórzeniu wariantu w obronie francuskiej, który wcześniej nie przyniósł mu sukcesu w finale Champions Chess Tour.

Nepomniachtchi odrobił lekcje, solidnie przygotowując się do wariantu w obronie francuskiej. Zdjęcie: Michał Walusza/FIDE.

Mimo zastosowania „tego samego planu” co w poprzedniej przegranej, wybór tego wariantu okazał się mistrzowskim posunięciem. Po wykonaniu długiej roszady Nepomniachtchi skomplikował sytuację na szachownicy, poświęcając wieżę i skoczka, co zmusiło Carlsena do poddania partii w 31. posunięciu i doprowadziło do dogrywki w formacie tzw. nagłej śmierci – zawodnicy mieli grać partie do 1. zwycięstwa.

Pierwsza partia w dogrywce nadała ton reszcie meczu. Gdy w 43. posunięciu zawodnicy zgodzili się na remis, analiza Chess.com wykazała, że zagrali w partii co najmniej trzy genialne ruchy. Analizę partii dnia przygotował GM Dejan Bojkov.

Dwie następne partie, rozegrane na niemal perfekcyjnym poziomie, doprowadziły do wyjątkowej sytuacji w świecie szachów. Przed czwartą partią dogrywki, Carlsen, który miał grać białymi, zaproponował Nepomniachtchiemu podział tytułu.

Nastąpiła krótka przerwa, w której zawodnicy skonsultowali się z zespołem sędziowskim. Jak poinformował dyrektor generalny FIDE Emil Sutovsky, przewodniczący FIDE Arkady Dvorkovich wyraził zgodę na to, by tytuł mistrza świata przyznać obu zawodnikom. Carlsen i Nepomniachtchi uścisnęli się, a Norweg powiedział: „To wspaniałe uczucie dzielić złoty medal z Nepo”.

W wywiadzie dla norweskiej telewizji NRK Carlsen wyjaśnił swoją decyzję o zaproponowaniu podziału tytułu w następujący sposób: „Dotarliśmy do momentu, w którym zmęczenie dawało się już we znaki. Rozegraliśmy wiele partii, w tym trzy razy zremisowaliśmy, i czułem, że mógłbym grać dalej, jednak podzielenie zwycięstwa było eleganckim rozwiązaniem i dobrym sposobem na zakończenie meczu”.

Carlsen dodał też, że fakt, iż w następnej partii miał grać białymi sprawił, że uznał to za „odpowiedni moment na złożenie takiej propozycji”.

Nepomniachtchi przyjął ofertę podzielenia się tytułem mistrza świata. Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Opinie na temat tego, czy decyzja o podzieleniu tytułu była w ogóle dopuszczalna, były oczywiście podzielone, a w mediach społecznościowych toczyły się dyskusje na temat interpretacji dwóch przepisów FIDE.

4.3.2.4.3. „Jeśli partia opisana w artykule 4.3.2.4.2 zakończy się remisem, procedura opisana w artykule 4.3.2.4.2 będzie powtarzana aż do pierwszej partii wygranej przez jednego z zawodników”.

1.4 – „Jeżeli pojawią się jakiekolwiek okoliczności lub nieprzewidziane sytuacje, które nie zostały ujęte w niniejszym Regulaminie, zostaną one rozstrzygnięte przez przewodniczącego FIDE”.

Decyzja wywołała również dyskusje w środowisku szachowym, a głos zabrali między innymi GM Hikaru Nakamura, GM Hans Niemann oraz FM Alexandra Botez. Wszyscy troje wyrazili sprzeciw wobec takiego rozstrzygnięcia. W swoim podsumowaniu na YouTubie Nakamura oświadczył: „Uważam, że to nie jest właściwe rozwiązanie”, a ankieta na jego Twitterze pokazała, że zdania na ten temat są podzielone – 56% głosujących było przeciwnych decyzji, a 44% uznało ją za akceptowalną.

Chociaż podzielenie tytułu mistrza świata w szachach zdarzyło się po raz pierwszy, podobne sytuacje miały miejsce w przeszłości w innych turniejach. W Sinquefield Cup w 2018 roku Carlsen wysunął podobną propozycję GM-owi Levonowi Aronianowi i Caruanie i rozwiązanie to zostało zaakceptowane. W 2020 roku, po interwencji Dvorkovicha, Olimpiada Szachowa FIDE Online zakończyła się przyznaniem Indiom i Rosji wspólnego złotego medalu z powodu poważnych problemów z połączeniem internetowym. Wówczas Nepomniachtchi skomentował tę decyzję na Twitterze w następujący sposób:

Innym przykładem, tym razem spoza świata szachów, jest wynik konkursu skoku wzwyż na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio w 2021 roku. Gianmarco Tamberi i Mutaz Essa Barshim postanowili podzielić się złotym medalem zamiast rozgrywać „dogrywkę” (odpowiednik nagłej śmierci w skoku wzwyż).

Kontrowersje wokół mistrzostw świata w szachach błyskawicznych nie dotyczyły jednak tylko i wyłącznie samego tytułu. W przeddzień finału GM Daniil Dubov nie stawił się na partię z Niemannem, za co został ukarany walkowerem, a IM Levy Rozman zapytał go, czy jego nieobecność była „pewnego rodzaju formą manifestu”.

Dubov nie stawił się na swoją partię 10. rundy z Niemannem. Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Dubov odpowiedział w następujący sposób: „To co się stało się, to się stało. Poszedłem do hotelu, a kiedy wróciłem, powiedziałem, że zasnąłem. Co chcesz, żebym Ci powiedział?” Obaj gracze odnieśli się do tej sytuacji w osobnych wywiadach z Rozmanem dla kanału Take Take Take.

GM Peter Svidler udostępnił później internetową wymianę zdań między Dubovem a Niemannem, z której wynika, że Rosjanin wyraził zgodę na rozegranie „24-partiowego meczu blitza” pod warunkiem, że Amerykanin wykona najpierw „test na wykrywaczu kłamstw przeprowadzony przez profesjonalistę”. Być może najbardziej odpowiednim miejscem na rozegranie takiego wydarzenia byłoby Las Vegas, bo w końcu „to, co dzieje się w Vegas, zostaje w Vegas”.

Mimo wszystkich kontrowersji, finałowy dzień turnieju obfitował w wiele emocjonujących pojedynków. Jednym z nich było ekscytujące ćwierćfinałowe starcie Carlsena z Niemannem, które było ich pierwszym spotkaniem przy szachownicy od Sinquefield Cup 2022 i z pewnością nie zawiodło oczekiwań kibiców.

Pełne napięcia starcie między Carlsenem a Niemannem. Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Po tym, jak Niemann wygrał drugą partię z obecnym ośmiokrotnym już mistrzem świata, Carlsen musiał odrabiać wynik, ponieważ przegrywał 0,5-1,5.

Później Norweg pewnie wygrał swój półfinał, pokonując Dudę 3-0. Z kolei Nepomniachtchi najpierw w ćwierćfinale wyeliminował GM-a Volodara Murzina, a następnie w półfinale pokonał zawsze solidnego GM-a Wesleya So, choć zaczął mecz od porażki.

Sekcja kobiet: Ju wygrywa turniej pucharowy, nie ponosząc ani jednej porażki

W przeciwieństwie do sekcji Open, w turnieju kobiet wyłoniono jedną zwyciężczynię – tytuł mistrzyni świata w szachach błyskawicznych zdobyła Ju, która pokonała swoją rodaczkę Lei w drugiej partii dogrywki w formacie nagłej śmierci.

Ju w przekonujący sposób wygrała swoje mecze w ćwierćfinale i półfinale, pokonując odpowiednio broniącą tytułu Guninę oraz zwyciężczynię turnieju szwajcarkiego, GM Vaishali Rameshbabu (oba pojedynki wygrała 2,5-0,5), a następnie zwyciężyła w wyczerpującym finałowym starciu z Lei.

Trzeba jednak uczciwie przyznać, że mecz mógł równie dobrze zakończyć się na korzyść Lei, która w drodze do finału odprawiła z kwitkiem dwie czołowe zawodniczki świata – IM Bibisarę Assaubayevą oraz GM Katerynę Lagno.

W finałowym dniu rozgrywek Lei i Ju zdecydowanie górowały nad pozostałymi zawodniczkami. Zdjęcie: Michał Walusza/FIDE.

Ju jako pierwsza po meczu pochwaliła Lei, przyznając, że swoje zwycięstwo w dużej mierze zawdzięcza szczęściu: „Lei Tingjie jest bardzo silną zawodniczką w blitzu, a ja po prostu miałam więcej szczęścia. Myślę, że obie zagrałyśmy dobrze. W szóstej partii Lei wybrała debiut, który na szczęście przeanalizowałam wcześniej podczas tego turnieju”.

Podczas poturniejowej konferencji prasowej skupiano się głównie na pytaniach odnośnie podzielenia tytułu w sekcji Open. Ju wypowiadała się jednak z dużą elokwencją. Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Kolejnym przystankiem Ju w walce o tytuły mistrzowskie będzie Mecz o Mistrzostwo Świata Kobiet 2025, w którym zmierzy się z inną rodaczką, bezkompromisową GM Tan Zhongyi, starając się obronić tytuł po raz czwarty.

W kluczowych momentach Ju okazała się nie do zatrzymania. Zdjęcie: Michał Walusza/FIDE.
Gdzie można było śledzić turniej?
Transmisję na żywo z turnieju można było śledzić na kanałach Chess.com – Polska na YouTubie lub na Twitchu. Swoje podsumowania na platformie YouTube publikuje również GM Hikaru Nakamura, a transmisję na żywo można również śledzić na jego kanale na platformie Kick. Wszystkie partie można znaleźć na naszej dedykowanej stronie z wydarzeniami.

Transmisję prowadził IM Dawid Czerw.

Mistrzostwa Świata FIDE w Szachach Szybkich i Błyskawicznych 2024 wyłoniły nowych mistrzów świata w rapidzie i w blitzu w sekcjach Open i kobiet. Turniej szachów szybkich był rozgrywany systemem szwajcarskim na dystansie 13 rund w sekcji Open i 11 rund w sekcji kobiet. Tempo gry wynosiło 15+10. Turniej szachów błyskawicznych składał się z dwóch części. Pierwsza część to turniej szwajcarski z taką samą liczbą rund jak w turnieju szachów szybkich, a druga to turniej pucharowy dla najlepszych ośmiu zawodników z turnieju szwajcarskiego. Tempo gry wynosiło 3+2. Łączna pula nagród wyniosła 1,5 mln dolarów.

Poprzednie artykuły:

więcej od FM JackRodgers
FM Wojciech Reza i Bartłomiej Zdybowicz awansowali do turnieju finałowego Chess.com Bughouse Championship

FM Wojciech Reza i Bartłomiej Zdybowicz awansowali do turnieju finałowego Chess.com Bughouse Championship

SCC 2024: Fajerwerki w wykonaniu Firouzji w wygranym meczu z Grischukiem, So rozstrzyga mecz z Lazavikiem w bullecie

SCC 2024: Fajerwerki w wykonaniu Firouzji w wygranym meczu z Grischukiem, So rozstrzyga mecz z Lazavikiem w bullecie

Aktualności
Relacja z wydarzenia szachowego
Szachiści
Polityka szachowa
Artykuły redakcyjne
Aktualności Chess.com
Różne
Autorzy