GM Teimour Radjabov
![Teimour Radjabov](https://images.chesscomfiles.com/uploads/v1/master_player/851cf634-d484-11ec-98f7-09efd93ec84a.c8b29229.250x250o.0d4a3cd2d79c.jpeg)
Bio
Teimour Radjabov urodził się 12 marca 1987 roku w Baku, w Azerbejdżanie - w tym samym mieście co były mistrz świata Garry Kasparov. Obiecująca kariera juniorska Radjabova przełożyła się na udział w mistrzostwach świata FIDE już w wieku nastoletnim oraz mistrzostwach świata po unifikacji w latach 2010-tych.
W listopadzie 2016 roku jego ranking spadł poniżej 2700, ale kilka lat później zaliczył udany powrót i w 2019 roku wygrał Puchar Świata FIDE. Niedawno powrócił do grona 10 najlepszych szachistów na świecie.
Wraz ze swoimi kolegami z Azerbejdżanu, m.in. GM Shakhriyarem Mamedyarovem, Radjabov poprowadził swój kraj do złotych medali w Drużynowych Mistrzostwach Europy w 2013 i 2017 roku. Spośród obecnej czołówki zawodników z Azerbejdżanu, to właśnie wspomniana wyżej dwójka zawodników ma największe szanse na zdobycie tytułu mistrza świata.
- Kariera juniorska
- Ważniejsze turnieje
- Mistrzostwa świata
- Występy w turniejach drużynowych
- Teraźniejszość
Kariera juniorska
Radjabov zaczął grać w szachy w wieku trzech lat, a już pod koniec lat 90. regularnie uczestniczył w Mistrzostwach Europy i Mistrzostwach Świata Juniorów w Szachach. W 1996 r. wystąpił na Mistrzostwach Świata Juniorów w kategorii do lat 10, które wygrał przyszły indyjski arcymistrz Pentala Harikrishna.
Radjabov dominował w turniejach juniorskich w Europie. W latach 1996 i 1997 wygrał Mistrzostwa Europy Juniorów do lat 10, a w 1998 r. te same rozgrywki, tylko w kategorii do lat 12. W 1999 roku, w wieku 12 lat, wystąpił w grupie wiekowej do lat 18. Pomimo tego, że jego rywale byli od niego o wiele starsi, to turniej wygrał właśnie Radjabov.
Co prawda w tym samym roku nie udało mu się przywieźć złotego medalu z Mistrzostw Świata Juniorów, ale zdobył za to tytuł mistrza międzynarodowego (IM). Ponieważ w swojej grupie wiekowej nie miał już nic do udowodnienia, to w 2000 r. wziął udział w Mistrzostwach Juniorów dla zawodników w wieku 18-20 lat. Do 2001 roku wypełnił normy arcymistrzowskie i zagrał w Grupie B Turnieju Corus w Wijk aan Zee, gdzie z wynikiem +6 -2 =3 zajął drugie miejsce
Ważniejsze turnieje
Radjabov był jednym z siedmiu uczestników rozgrywanego systemem dwukołowym turnieju Linares w 2003 roku. Zajął tam ostatnie miejsce osiągając wynik +1 -4 =7. Jego jedyne zwycięstwo na tym turnieju było jednak być może największym sukcesem w jego dotychczasowej młodej karierze: pokonał Garry'ego Kasparova czarnymi w 39 ruchach. Partia ta, ku sporemu niezadowoleniu Kasparova, została uznana za najlepszą partię turnieju. Radjabova chwalono za nieustępliwość w grze, a zwłaszcza za posunięcie 21...Sgxe5. Kasparov uważał, że popełnił po prostu zwykły błąd taktyczny i dlatego partia nie zasługuje na specjalne wyróżnienie. Tak czy inaczej, było to dla Radjabova bardzo ważne zwycięstwo.
W 2003 roku Radjabov wygrał również partię z przyszłym mistrzem świata Viswanathanem Anandem. Było to podczas turnieju Sparkassen w Dortmundzie, gdzie zajął czwarte miejsce na sześciu uczestników z wynikiem +2 -2 =6. W 22. posunięciu Radjabov poświęcił swojego hetmana i choć sytuacja materialna była w miarę wyrównana, to o zwycięstwie w partii zadecydowały jego dwa centralne wolne piony.
Radjabov wygrał też 13. turniej Dos Hermanas w 2005 roku. Osiągnął wówczas wynik +2 -0 =7, a musiał rywalizować m.in. z Harikrishną, Alexeyem Dreevem oraz przyszłym pretendentem do tytułu mistrza świata Sergeyem Karjakinem, który miał wtedy 15 lat. W październiku tego samego roku Radjabov po raz pierwszy przekroczył próg 2700 punktów rankingowych.
Najbardziej imponującym turniejowym występem Radjabova był prawdopodobnie turniej kołowy w Wijk aan Zee w 2007 roku, w którym wraz z Levonem Aronianem i Veselinem Topalovem zajął wspólne pierwsze miejsce. Choć wygrał wtedy 5 z 13 partii, to kluczowym pojedynkiem, który uniemożliwił mu indywidualne zwycięstwo była porażka z Aronianem w rundzie ósmej. W turnieju uzyskał wynik +5 -1 =7, ale trzeba przyznać, że zajęcie wspólnego pierwszego miejsca wśród takich zawodników, jak Anand, Vladimir Kramnik, Peter Svidler, czy 17-letni wówczas Magnus Carlsen, było imponującym osiągnięciem.
Radjabov wygrał również turniej w Genewie w ramach cyklu Grand Prix FIDE 2017. W klasyfikacji generalnej zajął wtedy trzecie miejsce, przez co niewiele zabrakło mu do zakwalifikowania się do Turnieju Kandydatów.
![](https://images.chesscomfiles.com/uploads/v1/news/397566.7bc29479.668x375o.2f5ea36a2818.jpeg)
Na początku stycznia 2021 roku Radjabov wygrał turniej Airthings Masters, który jest częścią cyklu Champions Chess Tour. Zarobił wtedy 60 000 $, pokonując w finale GM Levona Aroniana.
Mistrzostwa świata
Radjabov miał swoją pierwszą szansę na zdobycie tytułu mistrza świata w 2001 roku, gdy był jednym ze 128 uczestników turnieju pucharowego FIDE. Był wtedy rozstawiony z nr 86 i odpadł już w pierwszej rundzie ulegając estońskiemu (obecnie amerykańskiemu) arcymistrzowi Jaanowi Ehlvestowi 3½-2½. Ostatecznie turniej zakończył się zwycięstwem Ukraińca Ruslana Ponomariova.
W 2003 roku Radjabov zajmował na liście startowej już 18. miejsce i stosownie do poczynionych przez siebie postępów rozegrał znacznie lepszy turniej. W drodze do ćwierćfinału pokonał wtedy m.in. polskiego arcymistrza GM Mateusza Bartla 2-0, następnie Duńczyka GM Petera Heine Nielsena 4-3, Francuza GM Etienne'a Bacrota 2½-1½ oraz Rosjanina GM Pavla Smirnova 3½-2½. W ćwierćfinale ograł Kubańczyka GM Leiniera Domingueza - po remisowym (3½ - 3½) pojedynku zawodnicy rozegrali dogrywkę (armagedon), w której Radjabov zremisował czarnymi i tym samym awansował do półfinału. Zwycięska passa skończyła się jednak w półfinale przeciwko rozstawionemu z numerem 3 Michaelowi Adamsowi - Radjabov przegrał partię numer 1, a przez resztę meczu zdołał uzyskać tylko trzy remisy. W finale Adams uległ pochodzącemu z Uzbekistanu Rustamowi Kasimdzhanovowi.
Poniżej przedstawiamy przegraną partię z Adamsem, która pozbawiła Radjabova szans na udział w finale mistrzostw.
Na szczęście w późniejszych latach w mistrzostwach świata nie obowiązywał już format pucharowy, jednak w bardziej standardowym, choć znacznie okrojonym formacie rozgrywek w 2005 roku Radjabov nie wziął udziału.
Od czasu unifikacji rozgrywek o mistrzostwo świata w 2007 roku, Radjabov dwukrotnie brał udział w Turnieju Kandydatów. W 2011 roku zakwalifikował się wygrywając Grand Prix FIDE, a następnie w 2013 roku dostał dziką kartę od organizatorów. Mecze w turnieju w 2011 roku były rozgrywane systemem pucharowym, podobnie jak w Mistrzostwach Świata w 2002 i 2004 roku. Radjabov przegrał z Kramnikiem po dogrywce w pierwszej rundzie, czyli w ćwierćfinale.
W turnieju w 2013 roku zastosowano obecny format rozgrywek, czyli system dwukołowy. Radjabov uzyskał wtedy niezbyt satysfakcjonujący go wynik +1 -7 =6.
W cyklu 2019-2020 osiągnął jeden z największych sukcesów w swojej karierze wygrywając Puchar Świata FIDE 2019. W finale Radjabov pokonał GM Ding Lirena, dzięki czemu zdobył pierwszą nagrodę w wysokości 110 000 dolarów oraz zakwalifikował się do Turnieju Kandydatów 2020.
![Radjabov 2019 World Cup](https://images.chesscomfiles.com/uploads/v1/news/536286.8fe6678a.668x375o.f0457cfe05e2.jpeg)
Na początku marca 2020 roku, na krótko przed rozpoczęciem Turnieju Kandydatów, Radjabov wycofał się z turnieju z powodu obaw związanych z pandemią koronawirusa i po tym, jak jego wniosek do FIDE o przełożenie turnieju został odrzucony.
Występy w turniejach drużynowych
Radjabov odgrywał kluczową rolę dla swojego kraju podczas turniejów drużynowych. Reprezentował Azerbejdżan na pierwszej szachownicy podczas Drużynowych Mistrzostw Europy w 2007, 2009 i 2011 roku, przyczyniając się do zdobycia trzeciego miejsca w 2007, pierwszego w 2009 i drugiego w 2011 roku. W 2013 roku zagrał jednak na drugiej desce, ponieważ jego rodak Mamedyarov rozwinął się na tyle, że to jemu powierzono pierwszą szachownicę. Azerbejdżan zdobył złoty medal zarówno w 2013, jak i w 2017 roku.
Na olimpiadach szachowych rozgrywanych w latach parzystych drużyna Azerbejdżanu nie miała jednak tyle szczęścia i ani razu nie zajęła miejsca w pierwszej trójce. Nawet na 42. Olimpiadzie Szachowej, która odbyła się w Baku w 2016 roku, Azerbejdżan nie zdołał zająć miejsca w pierwszej dziesiątce, podczas gdy drużyna Stanów Zjednoczonych pod wodzą Fabiano Caruany, Hikaru Nakamury i Wesleya So zdobyła swoje pierwsze złoto od 1976 roku. Radjabov grał wtedy na pierwszej szachownicy i uzyskał wynik +3 -2 =5 (przegrał m.in. z Kramnikiem).
Teraźniejszość
![](https://images.chesscomfiles.com/uploads/v1/images_users/tiny_mce/hscer/phpbut17q.jpeg)
W marcu 2021 roku Radjabov zajmował 10. miejsce w światowym rankingu FIDE z wynikiem 2765 punktów. Został też zaproszony do Turnieju Kandydatów FIDE w 2022 roku, ponieważ jego wycofanie się z edycji 2020 z powodu obaw o pandemię koronawirusa, spotkało się z dużą sympatią środowiska szachowego.