Pat
Partia chyli się ku końcowi, masz przewagę materialną i nagle... Wykonujesz jeden nieostrożny ruch i partia kończy się remisem. Pat to dość ciekawe zjawisko - czasem może budzić frustrację, ale z drugiej strony dzięki niemu możesz czasem uratować się od porażki.
Czym jest pat?
Pat to jedna z możliwości remisowego zakończenia partii szachowej. Powstaje, gdy jeden z zawodników, na którego przypada ruch, nie może wykonać legalnego posunięcia. Wówczas partia kończy się natychmiastowym remisem i każdy z graczy otrzymuje po pół punktu.
Diagram poniżej ukazuje pata, który często pojawia się w partiach początkujących. Hetman, który jest najsilniejszą figurą na szachownicy, może samemu zapędzić króla przeciwnika do rogu. Jeśli jednak zawodnik nie jest wystarczająco uważny, to może odebrać monarsze przeciwnika możliwość legalnego ruchu i wówczas na desce powstaje pat.
Przykłady patów
Pat pojawiał się w trakcie całej historii szachów i pojawiać się będzie dalej. Wielu wybitnych zawodników ratowało tym motywem swoje partie. Warto o nim pamiętać, ponieważ niejednokrotnie może pomóc również i nam.
Poniższa partia była grana pomiędzy szachowym mistrzem Alfredem Ehrhardtem oraz słynnym arcymistrzem Aaronem Nimzowitschem. Czarne miały przegraną pozycję, którą jednak udało im się zremisować właśnie dzięki motywowi pata.
W kolejnym przykładzie, granym w roku 1991, legendarny hinduski GM Viswanathan Anand dostał bardzo trudną pozycję z Rosjaninem GM Alexey'em Dreevem. Anand znalazł jednak sprytną drogę do remisu - w ostatnim momencie zagroził dorobieniem swoich pionków, czym zmusił oponenta do ich pobicia. Niestety dla Rosjanina doprowadziło to do powstania pata.
Test
Znając już definicję i widząc kilka przykładów pata, zapewne będziesz w stanie rozwiązać poniższe zadania. W każdym z nich musisz albo uniknąć albo sprokurować zakończenie patowe. Wybierz jedną z dwóch opcji, by tego dokonać.
Zadanie 1: Masz wygraną pozycję, hetmana więcej. Czy powinieneś zagrać Hg3, by jeszcze bardziej ograniczyć czarnego króla, czy może powinieneś przybliżyć króla stawiając go na e1?
Zadanie 2: Twój przeciwnik ma dochodzącego pionka więcej. Czy powinieneś uciekać z rogu (1. Kc1), czy może należy uciec królem na pole a1 (1.Ka1)?
Zadanie 3: Pozycja nie wygląda zbyt zachęcająco - przeciwnik ma przewagę materialną i dodatkowo grozi dorobieniem pionka na linii a. Masz jednak możliwość uratowania partii! Czy powinieneś bronić króla poprzez 1. Wh1, czy może powinieneś zaszachować monarchę przeciwnika poprzez 1. Wh2+?
Podsumowanie
Poznanie definicji i zasad powstawania pata jest kluczowe dla każdego szachisty, niezależnie od prezentowanego przezeń poziomu. Dzięki zaznajomieniu się z typowymi motywami patowymi możesz niejednokrotnie uratować pół punktu w przegranej, jak również unikniesz nieprzyjemnej niespodzianki w postaci braku pełnego punktu w wygranej pozycji. Warto zatem być czujnym.
Lekcja wideo
Oglądając lekcję wideo, możesz utrwalić wiedzę nabytą dzięki powyższemu artykułowi.
