Terminy szachowe
Wieża

Wieża

Wieża jest drugą najsilniejszą figurą w szachach! Ma dalekie pole rażenia i bardzo dobrze nadaje się do dania mata na ostatniej linii!

Oto, co musisz wiedzieć o wieży:


Wieża

Na początku partii każda ze stron ma dwie wieże, które rozpoczynają grę w rogach szachownicy: białe wieże rozpoczynają partię na polach 'a1' i 'h1', a czarne na polach 'a8' i 'h8'.

rook at starting position rook placement
Pozycje startowe wież.

Wieżę zaliczamy do figur ciężkich (tak jak hetmana) i ma ona wartość 5 pkt. Jest dużo bardziej wartościowa niż pion (1 pkt), skoczek (3 pkt) i goniec (również 3 pkt), ale ma mniejszą wartość od hetmana (9 pkt).

Jak porusza się wieża?

Jak już wspomnieliśmy, wieża to druga najsilniejsza figura w szachach (za hetmanem). Wieża może poruszać się do przodu, do tyłu oraz na boki po każdej linii, ale nie może poruszać się po skosie (tak jak hetman lub goniec). Na poniższym diagramie widzimy wszystkie możliwe ruchy wieży po linii 'e'.

rook movement on e-file
Wieża może poruszać się w górę i w dół po każdej linii!

Wieża może się również poruszać na boki (po każdej linii). Na poniższym diagramie widzimy wszystkie możliwe ruchy wieży po czwartej linii.

rook movement on 4th rank
Wieża może poruszać się na boki po każdej linii!

Prostym sposobem na zapamiętanie ruchów wieży jest skojarzenie, że wieża może poruszać się po polach, które układają się w znak "+".

Rook moves look like a plus sign
Wieża może poruszać się po polach, które układają się w znak "+".

Wieża może poruszać się o tyle pól, ile chce pod warunkiem, że na jej drodze nie stoją żadne inne figury. Z tego powodu, wieże są bardzo efektywne, gdy umieszczamy je na otwartych lub półotwartych liniach (ponieważ na ich drodze nie stoją wówczas inne bierki).

Wieża może zbić figurę przeciwnika stając na jej polu. Zauważ, że wieża nie to nie skoczek i nie może skakać nad innymi bierkami - jeżeli jej droga jest zablokowana (tak jak na przykład w pozycji startowej), wówczas nie może się ruszyć!

Maty z użyciem wieży i mat na ostatniej linii

Przy pomocy wieży możemy dać różne rodzaje mata, ale teraz skupimy się na trzech najczęściej spotykanych: 1) mat jedną wieżą, 2) mat dwiema wieżami oraz 3) mat na ostatniej linii.

W przeciwieństwie do gońca lub skoczka, jedna wieża i król wystarczą, aby dać przeciwnikowi mata. Na poniższym diagramie białe właśnie zagrały ruch Wb8#! Zauważ, że biały król na polu 'f6' uniemożliwia wykonanie królowi czarnych jakiegokolwiek ruchu w stronę środka szachownicy, natomiast wieża zabiera mu możliwość ucieczki na boki po ósmej linii.

rook checkmate mate
Wieża dała mata!

Dwie wieże z łatwością mogą dać mata samotnemu królowi i nie potrzebują wtedy nikogo do pomocy. Na poniższym diagramie, białe właśnie zagrały ruch Wa8#. Zauważ, że wieża z 'b7' uniemożliwia czarnemu królowi jakikolwiek ruch w stronę środka szachownicy, a wieża z 'a8' zabiera mu możliwość ucieczki na boki po ósmej linii.

two rook checkmate
Mat dwiema wieżami!

Kolejny bardzo często spotykany mat to tzw. mat na ostatniej linii. Kiedy mamy z nim do czynienia? Zgadza się! Wtedy, gdy wieża daje mata królowi, który znajduje się właśnie na ostatniej, tylnej linii! Zauważ, że piony przed królem uniemożliwiają mu ucieczkę do środka szachownicy, a wieża zabiera mu możliwość ucieczki na boki po ósmej linii.

back rank mate
Przykład mata na ostatniej linii!

Test

Zobaczmy, czy znasz już sposób poruszania się wieży. Czy w poniższej pozycji wieża z pola 'e1' może zbić czarnego skoczka z pola 'e4'?

Can the rook capture?
Czy wieża z 'e1' może zbić czarnego skoczka z 'e4'?

Tak, wieża może zbić czarnego skoczka z 'e4'! Teraz kolejny przykład - czy biała wieża z pola 'c1' może przesunąć się na pole 'c8'?

back rank mate
Czy biała wieża z 'c1' może przesunąć się na 'c8'? 
Tak! Wieża może przesunąć się na pole 'c8'. A jeśli to zrobi, to co się stanie? Dokładnie! Mat na ostatniej linii! 

back-rank-mate
Mat na ostatniej linii!

Podsumowanie

Teraz już wiesz, gdzie stoją wieże na początku partii, jaką mają wartość, jak się poruszają i jak na różne sposoby mogą dawać mata! Spróbuj wykorzystać swoją wiedzę o wieżach w praktyce, a my życzymy Ci, aby twoje wieże jak najczęściej mogły stać na otwartych liniach.


Lekcja wideo

Czytanie artykułów to świetny sposób na naukę. Niektórzy jednak twierdzą, że oglądanie lekcji w formie nagrania wideo jest jeszcze lepsze! Jeśli chcesz zobaczyć wieżę w akcji, koniecznie obejrzyj poniższe nagranie!

Poznaj więcej terminów szachowych