Zły goniec
Większość szachistów słyszała określenia „zły goniec” i „dobry goniec”, ale na czym tak właściwie polega różnica? Po czym poznać złego gońca? Dowiedzmy się!
Oto, co trzeba wiedzieć o „złym gońcu”:
- Co oznacza określenie „zły goniec”?
- Dlaczego warto znać pojęcie „złego gońca”?
- Sprawdź się!
- Podsumowanie
Co oznacza określenie „zły goniec”?
Zły goniec to taki goniec, który jest zablokowany przez własne piony, przez co jego zasięg i liczba pól, które kontroluje, jest bardzo mała. Ogólnie rzecz biorąc, nie jest łatwo (a czasem jest to nawet niemożliwe) sprawyić, by zły goniec stał się lepszy. Spójrzmy na następujący przykład.
Poniższa pozycja powstała po tym, jak białe zagrały system londyński: 1.d4 d5 2.Gf4 e6 3.e3 Sf6 4.Sd2 c5 5.c3 Sc6 6.Sgf3 Gd6 7.Gg3 0-0 7.Gb5 a6 9.Gxc6 bxc6 10.Ha4 Gb7. Białopolowy goniec czarnych z pola b7 jest złym gońcem:
Dlaczego czarny goniec z b7 jest zły? Przeszkadzają mu jego własne piony i nie można go w łatwy sposób uwolnić—ten goniec jest w zasadzie „dużym pionem” (tak też możemy nazwać złego gońca). Jeśli weźmiemy tę samą pozycję, ale umieścimy gońca z b7 na innym polu, jego wartość zmieni się drastycznie. Oto ta sama pozycja co poprzednio, ale z gońcem magicznie przeniesionym na pole f5:
Goniec z f5 jest dobrym gońcem, ponieważ kontroluje ważne centralne pola (np. pole e4), ma dobry zasięg na diagonali b1-h7 i nie jest ograniczany przez własne piony. Istnieje zależność między strukturą pionową a siłą gońca: jeśli większość Twoich pionów znajduje się na białych polach, wówczas aktywność Twojego białopolowego gońca może być mocno ograniczona (to samo tyczy się czarnopolowych gońców i pionów na czarnych polach).
Jeśli masz tylko jednego gońca, powinieneś starać się umieszczać swoje piony na polach o przeciwnym kolorze, co goniec. Jeśli to się uda, będziesz w stanie kontrolować zarówno białe, jak i czarne pola, a Twój goniec będzie mógł poruszać się o wiele swobodniej.
Dlaczego warto znać pojęcie „złego gońca”?
Umiejętność rozpoznawania złych gońców jest bardzo ważna. Jeśli ją posiadasz, możesz przede wszystkim próbować unikać posiadania złych gońców—jeśli nie masz złego gońca, nie musisz się martwić o próbę jego aktywizacji. Jeśli Twój przeciwnik nie jest świadomy wad, jakie niesie za sobą posiadanie złego gońca, może warto doprowadzić do tego, by z nim grał. GM Yuri Razuvaev powiedział kiedyś następujące słowa: „Poświęcić można tylko dobrego gońca. Złego da się tylko stracić”.
Poświęcić można tylko dobrego gońca. Złego da się tylko stracić.
— GM Razuvaev
Ważne jest, by podczas partii zwracać uwagę na złe figury przeciwnika, ponieważ często można je wykorzystać przeciwko niemu. Czasami można na przykład unikać wymiany złej figury przeciwnika po to, aby cały czas musiał z nią grać. Typową końcówką, do której dążą silni zawodnicy, jest końcówka z silnym skoczkiem przeciwko złemu gońcowi—na przykład taka, jak na poniższym diagramie:
Jak widać, czarny goniec nie jest zbyt szczęśliwy. Białe mają prosty plan wygrania partii, polegający na przejściu królem na g6, a następnie zdobyciu piona h6 za pomocą ruchu Sf5. Więcej informacji na temat tej specyficznej końcówki można uzyskać w tej lekcji.
Sprawdź się!
Teraz, gdy już wiesz, czym są złe gońce i dlaczego są takie ważne, zobaczmy, czy potrafisz je rozpoznać! Przyjrzyj się poniższej pozycji pochodzącej z wariantu zamkniętego obrony francuskiej: czy na szachownicy znajduje się zły goniec? Jeśli tak, to na którym polu?
Tak! Białopolowy goniec czarnych z c8 jest zły, ponieważ jest ograniczony przez czarne piony. Obrona francuska jest solidnym debiutem, ale jedną z jej cech jest to, że czarne często zostają ze złym gońcem. Spróbujmy innego przykładu. W poniższej pozycji każda ze stron ma złego gońca. Który goniec jest zły dla każdej ze stron?
Ten przykład jest trudniejszy, ale białe mają złego białopolowego gońca na e2, a czarne mają złego czarnopolowego gońca na e7. Wspomniane gońce są złe, ponieważ utknęły wewnątrz struktur pionowych. Zauważ, że wszystkie centralne piony czarnych znajdują się na czarnych polach (co ogranicza mobilność ich czarnopolowego gońca), a centralne piony białych okupują białe pola (ograniczając mobilność ich białopolowego gońca).
OK, spróbujmy jeszcze jednego przykładu! Tym razem pytanie składa się z trzech części:
- Czy na szachownicy jest jakiś zły goniec?
- Jeśli tak, to który?
- Który goniec na szachownicy jest najlepszy?
OK, pierwsza część nie powinna być zbyt trudna do rozgryzienia: czarne mają złego gońca na d7. Goniec ten jest mało aktywny i jest ograniczany przez własne piony. Pozostałe gońce są całkiem niezłe, ale najsilniejszy jest zdecydowanie białopolowy goniec z d3.
Białopolowy goniec kontroluje centralne pole e4, atakuje skrzydło królewskie czarnych (np. pole h7), a nawet ma pewne pole manewru na skrzydle hetmańskim. Warto również wspomnieć, że centralne piony białych na czarnych polach (d4 i e3) w ogóle nie ograniczają białopolowego gońca z d3.
Podsumowanie
Wiesz już, czym jest zły goniec, dlaczego złe gońce są ważne i jak rozpoznać je na szachownicy. Zachęcamy do obejrzenia tej lekcji wideo, dzięki której możesz uzyskać więcej informacji na temat dobrych i złych figur w szachach!
