Si të luash Shah - Rregullat + 7 Hapat e Parë

Nuk është kurrë vonë për të mësuar shah - loja më popullore në botë! Rregullat e shahut janë të lehta:

• Si të vendosni gurët
• Si lëvizin gurët e shahut
• Zbuloni rregullat e veçanta të shahut
• Zbuloni kush lëviz i pari në shah
• Shikoni rregullat si të fitoni një lojë shahu
• Zbuloni strategjitë bazë të shahut
• Praktikohuni duke luajtur shumë lojëra

Hapi 1. Si të vendosni gurët

Në fillim të lojës tabela e shahut vendoset në mënyre të tillë që çdo lojtar ka katrorin e bardhë (ose me ngjyrë të hapur) në fund djathtas të tabelës.

Gurët e shahut renditen njësoj çdo herë. Rreshti i dytë mbushet me ushtarë. Torrat janë në cepat, pastaj kuajt vijnë ngjitur me torrat, më pas vendosen oficerët dhe në fund mbretëresha e cila vendoset në katrorin që përkon me ngjyrën e saj (mbretëresha e bardhë vendoset në te bardhë, mbretëresha e zezë në të zezë) dhe mbreti vendoset në kutinë që mbetet.

Vendosja e gurëve në fillim të lojës do jetë shumë e lehtë.

 Mjeti i rekomanduar -> Zhvillo vizionin tënd për tabelën

Hapi 2. Si lëvizin gurët e shahut

Secili nga 6 tipet e gurëve lëviz ndryshe. Gurët nuk mund të kapërcejnë mbi njeri tjetrin (përveç Kalit që mundet), si edhe nuk mund të mbivendosen në kutizat që kanë gurë të së njëjtës ngjyrë. Por mund të vendosen për të zëvendësuar gurët e kundërshtarit, të cilat zihen rob. Gurët vendosen zakonisht në pozicione nga ku mund të zënë rob gurë të tjerë (duke u vendosur mbi katrorët e këtyre të fundit dhe duke i zëvendësuar), mbrojnë gurët e tyre nëse zihen rob, apo të kontrollojnë katrorë kryesorë në lojë.

Si lëvizet Mbreti në shah

Mbreti është guri më i rëndësishëm, por dhe një nga më të dobëtit. Mbreti mund të lëvizi vetëm një katror në cilindo drejtim - lart, poshtë, anash dhe diagonal. Mbreti nuk mund të lëvizi veten në një pozicion shahu (ku ai mund të zihet rob). Kur mbreti sulmohet nga një gur tjetër, quhet "shah".

Si lëvizet Mbretëresha në shah

Mbretëresha është guri më i fuqishëm. Ajo mund të lëvizi në çdo drejtim të drejtë - para, pas, anash ose diagonalisht - aq larg sa mundet për aq kohë sa nuk kalon përmbi ndonjë nga gurët e saj. Dhe, si të gjithë gurët, nëse mbretëresha merr një gur kundërshtar, lëvizja e saj përfundon. Vini re se si mbretëresha e bardhë merr mbretëreshen e zezë dhe mbreti i zi është i detyruar të lëvizë.

Si lëvizet Torra në shah

Torra mund të lëvizë aq larg sa do, por vetëm para, pas dhe anash. Torrat janë veçanërisht gurë të fuqishëm kur mbrojnë njëri-tjetrin dhe punojnë së bashku!

Si lëvizet Oficeri në shah

Oficeri mund të lëvizë aq larg sa do, por vetëm diagonalisht. Ç'do oficer nis në një katror (në të zezë ose të bardhë) dhe duhet gjithmonë të qëndrojë tek ai katror. Oficerët punojnë mirë së bashku sepse mbulojnë dobësitë e njëri tjetrit.

Si lëvizet Kali në shah

Kuajt lëvizin në një mënyrë krejt ndryshe nga gurët e tjerë - duke lëvizur dy katrore në një drejtim dhe më pas një katror tjetër në kënd 90 gradë, njësoj si forma e gërmës “L”. Kuajt janë gjithashtu të vetmit gurë që mund të kapërcejnë gurët e tjerë.

Si lëvizet Ushtari në shah

Ushtarët janë të pazakonshëm sepse ata lëvizin dhe marrin në mënyra të ndryshme: ata lëvizin përpara, por marrin diagonalisht. Ushtarët mund të lëvizin vetëm një katror çdo herë, përveç lëvizjes së tyre të parë ku mund të lëvizin dy katrorë. Ushtarët mund të marrin vetëm një katror diagonalisht përpara tyre. Ata nuk mund të lëvizin ose marrin mbrapa. Nese një gur tjetër është direkt para një ushtari, ai nuk mund të lëvizi ose t'a marri atë gur.

 Mjeti i rekomanduar -> Shah Vetmitar (merr të gjithë gurët)

Hapi 3. Zbuloni rregullat e veçanta të shahut

Ka disa rregulla të veçanta në shah që nuk duken logjike në fillim. Ato janë krijuar për ta bërë lojën më të këndshme dhe interesante.

Si të promovoni një ushtar në shah

Ushtarët kanë një veçori tjetër dhe kjo nëse një ushtar arrin në fund të anës tjetër të tabelës, ai mund të shndërrohet në një gur tjetër (quhet promovim).

Një ushtar mund të promovohet në çfardo guri tjetër. Një keqkuptim i rëndomtë është që ushtarët mund të promovohen vetëm në ndonjë nga gurët e humbur. Kjo NUK është e vërtetë. Një ushtar zakonisht promovohet në mbretëreshe. Vetëm ushtarët mund të promovohen.

Si të merrni me prerje

Rregulli i fundit rreth ushtarëve quhet "me prerje", jo vjen nga frengjishtja për “në kalim”. Nëse një ushtar lëviz dy katrore në lëvizjen e tij të parë, dhe duke vepruar kështu ndalon në anë të një ushtari kundërshtar (pra ka kapërcyer mbi mundësinë e ushtarit tjetër që ta marri), ushtari kundërshtar mund ta marrë këtë ushtar ndërsa kalon.

Kjo lëvizje e veçantë duhet të bëhet menjëherë pasi ushtari ka lëvizur, përndryshe mundësia për ta marrë humbet. Klikoni në shembullin më poshtë për t'a kuptuar këtë rregull të çuditshëm por të rëndësishëm.

Si të bëj rrokadën

Një rregull tjetër i veçantë shahu quhet rrokada. Kjo lëvizje të lejon të bësh dy gjëra të rëndësishme me një lëvizje: lëviz mbretin në pozicion të sigurt (shpresëplotë), dhe të lëviz torrën nga cepi në lojë. Kur një lojtar ka rradhën ai mund të lëvizi mbretin dy kuti drejt anës së torrës dhe lëviz torrën nga cepi duke kapërcyer dhe qëndron ngjitur me mbretin. (Shiko shembullin më poshtë.) Sidoqoftë, në mënyrë që të bësh rrokadën, kushtet e mëposhtme duhet të zbatohen:

• duhet të jetë hera e parë që mbreti lëviz
• duhet të jetë lëvizja e parë që torra lëviz
• nuk duhet të ketë asnjë gur shahu midis mbretit dhe torrës në mënyre që të lëvizësh
• mbreti nuk duhet të jetë shah ose të kalojë midis hapësirës që është shah

Vini re që kur mbreti bën rrokadën në një drejtim ai është më afër cepit të asaj ane të tabelës. Kjo quhet rrokada e vogël. Rrokada në anën tjetër, nga ana e mbretëreshës, quhet rrokada e madhe. Pavarësisht cilës anë, mbreti lëviz gjithmonë dy kuti kur bën rrokadën.

Hapi 4. Zbuloni kush lëviz i pari në shah

Lojtari me gurët e bardhë gjithmonë lëviz i pari. Si rrjedhojë, lojtarët zakonisht vendosin me short se kush do të luajë me të bardhët, për shembull duke hedhur një monedhë kokë a pil, ose dukë lënë njërin lojtar të hamendësojë ngjyrën e gurit që fshihet në dorën e lojtarit tjetër. I bardhi më pas bën një lëvizje, e cila pasohet me lëvizjen e të ziut, pastaj i bardhi lëviz përsëri, pastaj i ziu e kështu deri në fund të lojës. Të lëvizësh i pari ka një avantazh të vogël i cili i jep të bardhit mundësinë të sulmojë menjëherë.

Hapi 5. Shikoni rregullat si të fitoni një lojë shahu

Ka disa mënyra për të mbyllur një lojë shahu: me shah mat, me barazim, të dorëzohesh, të të mbarojë koha...

Si të kap mat

Qëllimi i lojës është të zësh mat mbretin e kundërshtarit. Kjo ndodh vetëm kur mbreti është shah dhe nuk mund të dali nga shahu. Ka vetëm tre mënyra si mbreti mund të dali nga shahu:

• lëvizi nga vendi (dhe nuk mund të bëjë më rrokadën!),
• të bllokojë shahun me një gur tjetër,
• ose të merret guri që bën shah mbretin.

Nëse mbreti nuk mund t'i shpëtojë shahmatit, atëherë loja përfundon. Zakonisht mbreti nuk merret apo hiqet nga tabela e shahut, por loja thjesht deklarohet e përfunduar.

Shembull i "Mati i Budallait".

Si të barazoj në shah

Me raste lojrat e shahut nuk përfundojnë me një fitues, por me barazim. Ka 5 arsye pse një lojë shahu mund të dali barazim:

• Pozicioni i Pat-it arrihet kur lojtari ka lëvizje për të bërë por mbreti i tij NUK është shah si rrjedhojë lëvizja e rregullt që lojtari ka nuk mund të kryhet

Me levizjen e Mc7, i ziu nuk kërcënohet dhe nuk mund të lëvizë. Loja deklarohet barazim me pat.

• Lojtarët thjesht mund të bien dakord të dalin barazim dhe të ndalojnë së luajturi
• Nuk ka mjaftueshëm gurë në tabelë që të detyrojne një mat (psh: një mbret dhe oficer kundër një mbreti)
• Një lojtar deklaron barazim nëse pozicioni i njëjtë i figurave përsëritet tre herë (jo domosdoshmërisht tre herë të njëpasnjëshme)
• Pesëdhjetë lëvizje të njëpasnjëshme janë luajtur ku asnjë lojtar nuk ka lëvizur ndonjë ushtar dhe as nuk ka marrë ndonjë gur

Step 6. Zbuloni strategjitë bazë të shahut

Janë katër gjëra të thjeshta që çdo lojtar shahu duhet të dije:

Mbro mbretin

Zhvendose mbretin tënd në cep të tabelës ku zakonisht është më i mbrojtur. Mos e zvarrit rrokadën. Zakonisht duhet të bëni rrokadën sa më shpejt të mundeni. Kujtoni, nuk ka rëndësi sa afër ju afrove zënies mat të kundërshtarit, nëse ai ju ka zënë mat i pari!

Mos i humbisni kot gurët

Mos humbni gurë nga pakujdesia! Çdo gur është me rëndësi dhe nuk mund ta fitoni lojën pa gurët për shah-mat. Ekziston një sistem i thjeshtë që shumica e lojtarëve përdorin për të qënë në dijeni të vlerës relative të çdo guri. Sa vlen çdo gur?

• Ushtari vlen 1 pikë
• Një kal vlen 3 pikë
• Një officer vlen 3 pikë
• Një torrë vlen 5 pikë
• Mbretëresha është 9 pikë
• Mbreti është pafundësisht i çmuar

Në fund të lojës, këto pikë s'kanë ndonjë vlerë - është thjesht një sistem që ju mund të përdorni për të marrë vendime gjatë lojës, për t'ju ndihmuar kur të merrni gurë, shkëmbeni apo të bëni lëvizje të tjera.

Kontrolloni qendrën e tabelës së shahut

Duhet të përpiqeni të kontrolloni qendrën e tabelës me figurat dhe ushtarët tuaj. Nese kontrolloni qendrën, do të keni më shumë hapësirë të lëvizni figurat dhe do të jetë më e vështirë për kundërshtarin tuaj të gjejë katrore të mirë për figurat e tij. Në shembullin më poshtë i bardhi bën lëvizje të mira për të kontrolluar qendrën ndërsa i ziu bën lëvizje të gabuara.

Përdorni të gjithë gurët tuaj

Në shembullin më poshtë, i bardhi i përdor të gjithë gurët në lojë! Gurët tuaj nuk ju shërbejnë dhe aq kur rrinë pa lëvizur në rreshtin e parë. Përpiquni dhe aktivizoni të gjithë gurët në mënyrë për të patur më shumë gurë kur sulmoni mbretin. Përdorimi i një apo dy gurëve për sulm nuk do të funksionojë ndaj lojtarëve të mirë.

Step 7. Praktikohuni duke luajtur shumë lojëra

Gjëja më e rëndësishme që mund të bëni për t'u përmirësuar në shah është të luani shumë shah! S'ka rëndësi nëse luani në shtëpi me shokët apo familjen, apo luani online, duhet ta luani shumë këtë lojë që të përmirësoheni. Këto kohë është e thjeshtë të gjesh shah online!

Si të luani variantet e shahut

Ndërsa shumica e njerëzve luajnë shah me rregulla standarte, disa duan të luajnë shah me rregulla të tjera. Këto quhen "variante shahu". Secili variant ka rregullat e veta.

• Shah960: Në Shahun 960 (Fischer Random), vendosja fillestare e gurëve ka nisje rastësore. Ushtarët mbajnë rreshtimin normal por pjesa e mbetur e gurëve janë vendosur në mënyrë rastësore.
• Mbreti i Kodrës: Në këtë format, qëllimi është të dërgosh mbretin në qendër të tabelës ose ndryshe "maja e kodrës."
• Bughouse: Ky format luhet në skuadër dyshe. Kur një lojtar merr një gur të kundërshtarit, ky gur do ti shtohet shoku ose shoqes së skuadrës tij. Për shembull: Nëse luaj si i Bardhë dhe shoku i skuadrës, i cili eshtë i Zi, merr një kalë të bardhë nga kundërshtari, në turnin tim do të kem një kalë të cilin mund ta vendos në secilin kuadrat të lirë në tabelën time. Mund të veproj kështu në secili turn pasardhës.
• Crazyhouse: Ky është nje format tejet emocionoues, përderisa të lejon të përdorësh gurët që merr nga kundërshtari yt. Thënë ndryshe, nëse luaj si i Bardhë dhe marr një ushtar të zi nga kundërshtari, ai ushtar kthehet në të bardhë dhe mund të vendoset mbi tabelë si pjesë e ushtrisë time. Mund të veproj kështu në secilin turn pasardhës.
• 3-Check: Në këtë format, i pari lojtar që thërret mat 3 herë mbretin e kundërshtarit fiton.

Shijo shahun me këto variante të mrekullueshme.

 Artikull i rekomanduar -> 5 Variante të Mrekullueshme Shahu

Si te luani Shah960

Shahu 960 ka të njëjtat rregulla si ai standart, përveç renditjes fillestare të figurave në rreshtin e fundit, të cilat vendosen rastësisht në një nga 960 pozicionet e mundshme. Rrokada bëhet njësoj si në shahun standart, ku mbreti dhe torra vendosen ne pozicionin e tyre normal pas rrokadës (g1 dhe f1, ose c1 dhe d1). Shahu 960 luhet si shahu normal, por me më tepër variacion në hapje.

Mjet i Rekomanduar -> Luaj Shah960 kundër Kompjuterit

 Mjet i Rekomanduar -> Luaj Shah960 me Shokë

Si të luani me rregulla turneu

Shumë turne ndjekin një grup rregullash të ngjashme. Këto rregulla jo domosdoshmërisht aplikohen në lojën në shtëpi ose online, por pavarësisht ju doni të praktikoheni në këto.

• Lëvizje me të prekur - Nëse një lojtar prek një nga gurët e tij, ai duhet të lëvizë gurin për sa kohë që të jetë një lëvizje e lejuar. Nëse një lojtar prek një nga gurët e kundërshtarit, ai duhet ta marri atë gur. Nëse lojtari dëshiron të prekë gurin me qëllimin për ta rregulluar në tabelë, duhet të njoftojë për qëllimin e prekjes së gurit, zakonisht duke thënë "rregullim".
• Ora dhe koha - Shumica e turneve zakonisht përdorin orën për të rregulluar kohën e harxhuar për çdo lojë, jo në çdo lëvizje. Çdo lojtar merr të njëjtën sasi kohe për ta përdorur në gjithë lojën dhe zgjedh se si do e harxhojë atë kohë. Sapo një lojtar bën një lëvizje ai prek një buton ose një levë që të fillojë ora e kundërshtarit. Nëse një lojtari i mbaron koha dhe kundërshtari nis orën, atëherë lojtarit të cilit i mbaroi koha e humb lojën (nëse kundërshtari nuk ka mjaftueshëm gurë për ta bërë shahmat, në këtë rast është barazim).

Pyetjet më të shpeshta (PMSh)

Ndofta ky informacion mund t'ju shastisë ndopak. Kjo është pse ne vendosim në dispozicionin tënd këto pyetje të shpeshta që ndodhin zakonisht ndërmjet njerëzve të cilët janë në hapat e para të botës së shahut. Ne shpresojmë të vyejnë për ty!

Si të përmirësohem në shah?

Të diturit e rregullave dhe strategjive fillestare është vetëm fillimi - ka aq shumë për të mësuar në shah sa nuk mund ta mësoni kurrë as për gjithë jetën! Për tu përmirësuar duhet të bëni tre gjëra:

1. Luani shumë shah — vazhdoni të luani! Luani sa më shumë të mundeni. Duhet të mësoni nga çdo lojë - ato që fitoni dhe ato që humbni.
2. Studioni me mësimet e shahut — Nëse doni vërtet, të përmirësoheni me shpejtësi, atëherë duhet të ndiqni mësime online. Do të gjeni mësime online këtu.
3. Argëtohuni — Mos u dekurajoni nëse nuk i fitoni të gjitha lojrat menjëherë. Të gjithë humbin - edhe kampionët botërorë. Për aq kohë sa vazhdoni të argëtoheni dhe mësoni nga lojrat që humbni atëherë do e shijoni shahun gjithmonë!

Cila është lëvizja e parë më e mirë në shah?

Ndërkohë që askush s'dakorëdsohet mbi lëvizjen më të mirë në shah, e rëndësishme të kontrolloni qëndrën. Zakonisht kjo rezulton në shumë lojëtarë që lëvizin ushtarët e qendrës (para mbretit ose mbretëreshës) përpara me dy katrorë në 1. d4 ose 1. e4. Disa të tjerë preferojnë 1. c4 ose 1. Nf3. Shumica e lëvizjeve të tjera nuk janë dhe aq të mira. Bobi Fisher besonte që lëvizja e ushtarit të mbretit 1. e4 ishte më e mira.

Gurët e cilës ngjyrë lëvizin të parët?

Lojëtari me gurët e bardhë lëviz gjithmonë i pari.

A mund të lëvizë pas ushtari?

Ushtarët nuk mund të lëvizin mbrapa. Por, kur një ushtar shkon në fund të anës tjetër të tabelës, duhet ta promovoni në një gur tjetër (si mbretëresha). Pastaj ai lëviz tamam si ai gur dhe mund të lëvizi edhe mbrapa.

A mund të lëvizni më shumë se një gur njëkohësisht?

Mund të lëvizni vetëm një gur shahu në nje kohë të caktuar kur është rradha juaj - me një përjashtim! Kur bëni rrokadën, ju lëvizni mbretin dhe torrën me një lëvizje.

Cili është guri më i rëndësishëm në shah?

Mbreti është guri më i rëndësishëm i shahut. Po humbët mbretin, humbët lojën. Ndërsa mbretëresha është guri më i fuqishëm i shahut.

Kur u shpik shahu?

Origjinat e shahut nuk janë saktësisht të qarta, megjithëse shumica besojnë se ato evoluan nga lojra të ngjashme të luajtura në Indi gati dy mijë vjet më parë. Loja e shahut që ne njohim sot ka qënë që nga shekulli i 15-te ku u bë popullore në Evropë.

Cila ishte loja më e gjatë në historinë e shahut?

Turneu më i gjatë në shah (përsa i përket levizjeve) që është luajtur ndonjëherë ishte Nikolić vs. Arsović më 1989 luajtur në Beograd, Serbi.

Çfarë shërben shënimi në shah?

Shënimet u shpikën pasi ne mund të analizojmë lojërat e shahut pasi ti luajmë. Në sajë të shënimit, ne mund të rregjistrojmë të gjithë lojën dhe ta riprodhojmë sa herë të mundemi. Duhet të shënojmë ne mënyrë korrekte levizjet tona dhe ato të kundërshtarit.

Shënimet e shahut do t'ju lejojnë të ruani të gjitha lojërat tuaja...

Çdo kuadrat ka një koordinatë dhe çdo gur është i përfaqësuar nga një inicial (K për Kalë, O për Oficer, M për Mbretëreshë, T për Torrë, M për Mbret).

 Artikull i Rekomanduar -> Shënimet e Shahut - Gjuha e Lojës

Cili është qëllimi i shahut?

Shahu është një lojë që luhet mes dy kundërshtarësh në anë të kundërt të tabelës e cila përmban 64 kuadrata me ngjyra alternative. Çdo lojtar ka 16 gurë: 1 mbret, 1 mbretëreshë, 2 torra, 2 oficerë, 2 kuaj dhe 8 ushtarë.

Një tabelë, dy lojtarë dhe 32 gurë të nevojiten për të nisur një lojë.

Qëllimi i lojës është të zihet mat mbreti i kundërshtarit. Mati ndodh kur një mbret është në një pozicion për t'u marrë (është shah) dhe nuk mund të shpëtojë nga marrja.

Gati për të luajtur shah? Regjistrohuni falas te Chess.com dhe shijoni lojën!