Berabere Gününde Nakamura'dan Etkileyici Savunma

GM Hikaru Nakamura bugüne kadar  GM Alireza Firouzja'ya karşı ilk klasik oyunda 51 hamlede harika bir savunmayla berabere yapmaya başardı, bu sonuç da GM'ler Fabiano Caruana ve Ian Nepomniachtchi'nin 2022 Adaylar Turnuvasında 2/3 ile liderliklerini sürdürmeleri anlamına geliyordu.

En üst düzeydeki her türlü satranç partisinin doğal sonucu beraberlik. O nedenle tüm oyunların berabere bittiği en bir tur görmek hiç de beklenmedik bir durum değil. 2013 Adaylar'da, yani modern dönemde bu formatta oynanan ilk Adaylar turnuvasında, üç tur tüm oyunlar berabere bitti. Merak etmeyin: 2014, 2016, 2018 ve 2020-21 turnuvalarında ise sadece bir tur böyle bitti.

Bugünkü dört beraberliğin hikâyeleri farklı gelişti. Radjabov-Nepomniachtchi'de taraflar pek de oynamak istemedi, diğer taraftan Caruana-Duda oyunu ise her iki tarafın da dikkate değer hata yapmadığı türden bir "büyükusta beraberliği" oldu.

GM Ding Liren ise GM Richard Rapport'a karşı turnuvadaki ilk galibiyetini alma yolunda iyi bir fırsatı kaçırdı ve beraberlikle yetindi. Rapport ise Siyahla ikinci kez kayıp bir konumu kurtarmayı başardı. Daha sonra Firouzja-Nakamura oyununda da Amerikalı GM rakibinin etkileyici hazırlığı nedeniyle oyun boyunca savunma yapmak zorunda kaldı; ancak Nakamura'nın o oyunsonu savunması da eşit derece etkileyiciydi.

Radjabov-Nepomniachtchi ½-½

Tur başladıktan yaklaşık 1,5 saat sonra ilk oyun bitmiş bile. Modern satrançta ara ara hızlı ve sıkıcı beraberliklerden kaçınmak neredeyse imkânsız ve bunların ilkini görmemiz üç tur sürdü.

Radjabov, önceki gün kaybetmiş, Adaylar'dan önce de kötü bir Norveç Satranç Turnuvası geçirmişti (19 elo kaybetti) ve çabuk gelecek bir yarım puandan memnun gibi görünüyordu. Aslında, genel olarak da berabere eğilimi yüksek bir oyuncu olarak biliniyor. Azeri satranççının Kasım 2017'den beri 100 klasik oyununda yüzde 80 oranında beraberlik bulunuyor.

Artı bir skorda bulunan Nepomniachtchi için de büyük riskler almak için bir neden yoktu. Katalan'a henüz dördüncü hamlede Beyazın piyonunu almayı içeren alışılmış reçetesini değil, hemen 5...c5'i oynadı. Geçen yıl Dünya Şampiyonluğu Maçında GM Magnus Carlsen'e karşı da örneğin daha ana akım bir varyantı tercih etmiş ve ...dxc4'ü altıncı hamleye kadar ertelemişti.

Yine de dünkü oyunda da 16 hamle daha teori oynandı ve bütün hafif taşlar takas edildikten sonra tamamen eşit bir ikişer kaleli oyunsonu tahtada oluştu. Tarafların günü bitirmeye karar vermeden önce hamle tekrarı bulmak için on 10 hamle daha oynamaları gerekti. Böylece, Radjabov dünkü rakibine karşı +1'li skorunu korudu.

Analizler: GM Rafael Leitao.

Caruana-Duda ½-½

Caruana üçüncü tura henüz GM Jan-Krzysztof Duda'ya hiç kaybetmediğini bilerek başladı, buna karşılık o altı oyunda üç kez rakibini yenmişti. Üstelik bu galibiyetlerinden birisi Duda'nın Beyazla kaybettiği 2022 Wijk aan Zee turnuvasında oynanan oyundu. Bir yıl önceki Wijk aan Zee'de Duda Siyahtı ve Caruana'ya Petroff oynadı; ama bugün düzenli olarak da oynadığı daha savaşkan Najdorf'u tercih etti.

Caruana İngiliz Atağı tercih etti ve Polonya'nın bir numarası erken ...h5 ile modern varyantı oynadı, bu hamlenin amacı o an için Beyazın g2-g4'ünü durdurmaktır. 

Bu varyantta pek çok dönüşüm var ve bu da belki Caruana'nın kafasının karışmasına neden oldu; çünkü c8-atının oyuna erken sokulmasını içeren oyunu hiçbir üstünlük getirmedi. Motor, Beyaza o atı c6'ya aktarmanın dahiyane bir yolunu gösteriyordu (16.c4 bxc4 17.Axc4 Va7 18.Aa5 Kc5 19.Ac6) ve o zaman bu atın o ağızları sulandıran karede bir sürede kalma imkânı doğuyordu.

Oyunda hızlıca oyunsonuna ulaşılırken Duda'nın atı Caruana'nın filinden daha kötü olmamaya başladı, özellikle de vezir kanadındaki piyonlar sabitlendikten sonra.

Kaleler değişildikten sonra bir an Caruana piyon bile geri kalmıştı; ama her şeyin hesaplandığı belliydi ve aktif filinin her şeyi tuttuğu açıktı. İyi; ama biraz daha olaysız bir berabere Caruana'nın paylaşmalı liderliği sürdürmesini sağladı.

Analizler: GM Rafael Leitao.

Ding-Rapport ½-½

Bu turnuvadaki oyuncuların büyük açılış teorisi odaklandığını düşünürsek, rakibi şaşırtmak çok önemli olabilir. Caruana'nın önceki gün şüpheli olduğunu bildiği bir şeyi oynaması (Nepomniachtchi'ye karşı 10…Ag4 vs. oynaması gibi) bu durumu bir üst düzeye taşımış durumda.

Düzensiz açılışlar oynamasıyla tanınan Rapport'un rakiplerini tam ters yönde şaşırtabileceğini de belirtelim: Grünfeld 1.d4'e karşı en yayın ve en saygın savunmalardan birisi olsa da Rapport kariyerinde bu savunmayı hiç kullanmamıştı.

Ding de kendi adına daha önce hiç 7.Fc4 yapısını oynamamıştı ve bu da onun Rapport'a yaptığı ufak sürprizdi. Doğal olarak Macar GM iyi hazırlıklıydı ve 10...b6 oynadı ki bu da o konumdaki ana hamlelerden birisi kabul ediliyor.

Her iki taraf da 17 hamle boyunca 2020'de online oynanan bir Giri-Nepomniachtchi oyununu izleyerek aslında bilinen bir yolu seçtiler. Bu tercihe Beyazın tipik h2-h4 sürüşü dahildi; çünkü bu zaten on yıllardır Grünfeld'deki konumsal temalarla bağlantılı bir hamle olarak bilinse de Deepmind'ın satranç oynayan programı AlphaZero'nun bu piyon sürüşlerine gösterdiği özel sempatiyle de son dönemde sıklıkla uygulanıyordu.

Rapport'un 17…Kfd8'i de yine o online oyunda ilk kez Nepo tarafından oynanmış bir hamle olup hatalı görünüyordu; çünkü Ding bu kaleye 18.Fg5 ile hemen saldırabiliyordu. Ne var ki bu hamlenin fikri daha sonra ortaya çıktı: Rapport bir sonraki hamlede kalite  feda etmeye karar vermişti ve muhtemelen bunu kaleyi d8'e koyarken zaten planlamıştı.

Siyahın kaliteye yeterli karşılığı var mıydı? Birkaç hamle sonra olmadığı ortaya çıktı.

Motor Beyaza ince 22.Şf1'i çok beğeniyordu; çünkü bu hamle ustalıkla şahtan kaçıyor ve sonraki hamle 23.Kc4 tehdit ediyordu ki Ding de bu hamleyi buldu.

Ding'in güçlü 22.Şf1! hamlesini bulduğu konum

IM Danny Rensch konumla ilgili şu yorumu yaptı: "Hiçbir şekilde bu garip görünen hamleyi bulamayacağını düşündük. Öyle görünüyor ki Ding Liren insandan çok makine gibi!"

Diyagramdaki konumda Rapport hiçbir şey olmamış gibi e2'den atları değişti; ancak d8'de kalesi boştaydı. Bekleyin, ne?

Pekâlâ, eğer Beyaz o kaleyi alsaydı Siyah da e4'ü vezirle alıp sonra g2'yi alacaktı ki bu bir insanın gözüne çok korkutucu görünebilir. Ding, bu varyanttaki karmaşıklıklardan hoşlanmadı ve onun yerine geri dönüp e2'yi aldı.

Muhtemelen bilgisayarla oyunu incelerse korkusuz moturun kaleyi basitçe alıp teşekkür ettiğini ve +5'lik bir üstünlük iddia ettiğini bilip bundan pek mutlu olmayacaktır.

Öyle görünüyor ki bu oyunun kritik anıydı; çünkü Rapport diğer bazı faydalı takasları yaparken Ding zaman sıkışmasına da girip bir noktada konumda beraberliği forse etmek durumunda kaldı.  Rapport şu an kadar talihin kendisine gülmesinden dolayı şikayetçi olamaz asla ama Beyazla da kazanmaya başlarsa kim bilir neler olacak?

Analizler: GM Rafael Leitao.

Firouzja-Nakamura ½-½

Bu iki oyuncu belki binlerce değilse bile yüzlerce online oyun oynamışlardır; ama bu oyun birbirlerine karşı oynadıkları ilk klasik tempodaki masa başı oyunuydu. Ayrıca Firouzja'nın Beyazla ilk oyununda ne yapacağını görmek de çok ilginç olacaktı. 

Fransız-İranlı oyuncu 1.d4'ten iki kat fazla 1.e4 oynuyor; ama bu kez 1.d4'ü tercih etti. Nimzo-Hint Savunmasına karşı 4.Vc2 hamlesi de rakibini biraz şaşırtmış olmalı; çünkü Firouzja bu hamleyi yalnızca bir kez oynadı, o da 2016'da Asya Uluslar Kupasında 12 yaşındayken (reytingi o zaman da 2475'ti). Ayrıca bir ay önce Bükreş'teki Superbet Klasik Turnuvasında GM Leinier Dominguez'e karşı 4.e3'ü tercih etti.

Bu satırların yazarı, bu hamlenin İran takımıyla çokça çalışmış ve sadece 4.Vc2 hamlesi üzerine 26 yıl önce de olsa bir kitap yazmış GM Ivan Sokolov ile olan bağlantısını da göz ardı etmiyor.

Biraz hazırlıksız yakalanan Nakamura rakibinden daha erken aşamada düşünerek daha çok süre harcamak durumunda kaldı. 13...c5 ile ilk büyük düşünme seansını yaptı ve 15...g5'i de birden çok kez kontrol etti; çünkü bu hamle Firouzja'nın da tercih ettiği çok keskin bir yanıta izin veriyordu.

Her ne kadar geçici de olsa 16.Axg5!? fedası izleyicileri koltuklarını ucuna getirdi. Ayrıca oyundaki ilk yeni hamleydi ve oyuncular kısa süre önce popüler satranç podcast'i Perpetual Chess'i sunan Ben Johnson'ın bir oyunundaki hamleyi değiştirdiler.

Nakamura, 20.hamlesini yaptığında sonraki 20 hamle için yalnızca 20 dakikası kalmıştı, diğer taraftan Firouzja'nın halen 51 dakikası vardı. İlk gerçek düşünme seansı 26.hamlede geldi. Modern satranç!

Hızlı zaman kontrollerinin uzmanı olarak tanınan Nakamura muhteşem bir şekilde süre azlığına rağmen taktik ormanında yolunu buldu. Önceki gün savunduğuna benzer bir kale ata kale fil oyunsonuna konumu sadeleştirmeyi başardı; ancak bu kez fili olan tarafın (Firouzja) daha iyi şansları vardı.

Fransız-İranlı dahi çocuk 37.hamlede önemli bir karar vermek zorundaydı: oyuna tahtada kaleleri tutarak mı yoksa o kaleleri değişerek mi devam edecekti? 13 dakikalık bir düşünmeden sonra ikincisini tercih etti, ki bu da en forse varyanttı. Pek, bu sürdürüm kazanç için yeterli miydi?

Nakamura'nın süre durumu biraz zorluydu ama dramatik de değildi. Firouzja'nın 38.Fd8'inden sonra üç hamle için beş dakikanın altına düştü. Firouzja turnuva salonunda yürürken yorumcu Rensch bir up Jaws göndermesi yaparak (meşhur fon müziğini de mırıldaranarak) "büyük beyaz köpekbalıkları avlarını yemeden önce onların etrafında daireler çizerek dolaşmayı severler."

Nakamura'nın şansına 39. ve 40. hamleleri görece zorunluyduve nihayetinde zaman kontrolüne kolayca ulaştı. Aslında her ne kadar bir saat daha süresi olsa da 41...c3! anahtar hamlesini de fazla düşünmeden oynadı.

Ana savunma fikri artık ortaya çıkmıştı: Siyah Beyazı vezir kanadında bir piyon altta bırakarak ata karşı şah kanadında iki beyaz piyon vererek teorik berabere konuma ulaşmak.

Firouzja 42.bxc3 yanıtı için tam bir saat (!) harcadı ve sonraki birkaç hamlesi için de süreler harcamaya devam etti.

Bu kez, masadan uzakta özgüvenli bir şekilde dolaşma sırası Nakamura'daydı ve sadece bir hamle yapmak için masaya dönüp daha sonra masadan tekrar uzaklaşarak sözlü olmadan rakibiyle iletişim kurarak ona adeta: "Bu bende, dostum!" mesajını veriyordu.

Kısa süre sonra Firouzja kazanç denemelerinden vazgeçmek zorunda kaldı ve oyuncular el sıkıştılar. Hatta bu esnada rakibinin direncinden de belki biraz etkilenmiş bir şekilde gülümsüyordu da.

Nihayetinde, bu mücadele dünü her ne kadar kimsenin kazanmadığı bir günle bitirmemize neden olsa da heyecan verici bir berabere oldu. Ayrıca her gün Twitch kanalında oyunları anlattığı için ne düşündüğünü öğrenmemiz çok ilginç oluyor.

3.Tur Sonunda Sıralama

4.Tur Eşlendirmesi (Salı)

Önceki Haberler:

• • Nakamura Geri Dönerek Radjabov'u Yıktı, Ezeli Rakipler Yenişemedi
  • Caruana ve Nepomniachtchi Kazandılar, Birbirleriyle Buluştular
  • Caruana To Play His 4th Candidates: 'I Don't Actually Look At The Prize Fund'(İngilizce)
  • Which Candidate Has The Best Post-Pandemic Performance Rating(İngilizce)
  • Adaylar'ı Kim Kazanacak? Her Oyuncuyu Savunmak için Nedenler
  • 2022 Adaylar'ı Kim Kazanacak?
  • 2022 FIDE Adaylar Satranç Turnuvası: Aradığınız Her Şey