Rusya ve Belarus Federasyonları'nın Yasağı Devam Edecek!

Pazar günü gerçekleşen Uluslararası Satranç Federasyonu (FIDE) Genel Kurulu'nda açıklanan karara göre Rusya ve Belarus satranç takımlarının kısıtlamaları devam edecek. Yapılan oylamada, bazı gruplara yönelik kısıtlamaların hafifletilmesi konusunda fikir birliğine varıldı. 

Karar, bu hafta sonu Macaristan'ın Budapeşte kentinde düzenlenen 45. Satranç Olimpiyatı kapsamındaki Genel Kurul'da alındı.

Rus FIDE Başkanı Arkady Dvorkovich'in yönettiği FIDE Konseyi tarafından 12 yaş altı çocuklar ve engelli oyunculara yönelik yaptırımların kaldırılmasını amaçlayan son dakika önergesi 66 ülkeden gelen delegeler tarafından desteklendi. 41 delege yaptırımların devamı lehine oy kullanırken sadece 21 delege yaptırımların kaldırılması yönünde oy kullandı. 11 delege çekimser kalırken, 60 delege oylamaya katılmadı.

İngiliz delege IM Malcolm Pein, oylamanın sonucunu Rusya için "ezici bir sonuç" olarak niteledi. BBC'ye şöyle bir açıklamada bulundu: "Şüphesiz birçok delege, politika değiştiği takdirde yönetim kurulu ve IOC arasındaki ilişkiyle alakalı endişe duyacaktır." 

Beş kez dünya şampiyonu ve FIDE Başkan Yardımcısı GM Viswanathan Anand tarafından sunulan son dakika önergesi, FIDE Konseyi'nin IOC ile iş birliği içinde çalışarak savunmasız gruplara yönelik yaptırımların kaldırılmasının değerlendirilmesini destekliyordu.

Anand, oylama başlamadan önce yaptığı açıklamada, "Bu yaklaşımın, uluslararası bakış açısına saygı gösterirken FIDE'nin kapsayıcılığa olan bağlılığını koruduğuna inanıyoruz." dedi.

Ancak IOC'nin yaptırımlara ilişkin tutumunun kesin olduğu ve savaşın mevcut durumu göz önüne alındığında değişme ihtimalinin düşük olduğu da belirtildi.

#chess #FIDE There will be no 2nd round. It is more probable that in 1 year the Kremlin will be under Ukrainian occupation than the IOC easing any of its existing sanctions. https://t.co/n5ZmhAVNLH

— George Mastrokoukos (@GMastrokoukos) September 22, 2024

#chess #FIDE 2. tur olmayacak. 1 yıl içinde Kremlin'in Ukrayna işgali altında olması, IOC'nin mevcut yaptırımlarından herhangi birini hafifletmesinden daha olasıdır.

— George Mastrokoukos (@GMastrokoukos) September 22, 2024

Kırgız Satranç Federasyonu'nun Rusya ve Belarus'a yönelik tüm kısıtlamaların kaldırılmasını öngören tartışmalı önerisi, Genel Kurul öncesindeki haftada Avrupa Satranç Birliği ve bazı Batı federasyonlarının yoğun protestolarıyla karşılandı.

Cuma günü düzenlenen FIDE Ödülleri'nde, beş kez dünya şampiyonu GM Magnus Carlsen bile, FIDE'nin kısıtlamalara devam etmesi gerektiğini söyledi ve Vladimir Putin'i sert bir şekilde eleştiren eski koçu GM Garry Kasparov'u onurlandırdı.

Aynı günün ilerleyen saatlerinde ABD Dışişleri Bakanlığı da satranç federasyonlarını IOC'nin emsalini bozmamaları konusunda uyaran bir açıklama yayınladı: "Ukrayna'da satranç oyuncuları Rusya güçleri tarafından öldürülürken, satranç turnuvalarında Rus ve Belarus bayraklarına yer yok" denildi.

Budapeşte'de, Kırgız Satranç Federasyonu'ndan Babur Tolbaev, kısıtlamaların "etik dışı" olduğunu ve satranç oyuncularının ülkeleri yüzünden cezalandırılmamaları gerektiğini söyledi. Ayrıca Rusya'nın harika bir satranç ülkesi olduğunu ve oyun için çok şey yaptığını, bu yüzden onlara yaptırım uygulanmasının yanlış olacağını savundu. Bir diğer argüman ise 2022 yılındaki FIDE Seçimleri düşünüldüğünde, bu kısıtlamaların bir Rus vatandaşı olan FIDE Başkanı Dvorkovich'e haksızlık olacağıydı.

"Siz bir delege olarak düşünün, [Genel Kurul'a] delege olarak katılıyorsunuz ve takımınız [Olimpiyatlar'da] oynamıyor. Şimdi FIDE başkanı olduğunuzu ve satranç dünyasından büyük destek aldığınızı, dünyanın en büyük organizasyonlarından birini temsil ettiğinizi ve takımınızın [Olimpiyatlar'da] oynamadığını hayal edin. Başkanımıza ne yapıyoruz?" dedi ve delegeleri "doğru şeyi yapmaya" çağırdı.

Rus delege Sergey Janovsky kısıtlamaların "adil olmadığını" dile getirdi ve bu durumun ülkeye dayalı ayrımcılık olmaması gerektiğini söyleyen FIDE Tüzüğü'nü ihlal ettiğini söyledi. "Satranç insanları birleştirmeli, onları ayrıştırmamalı" dedi ve delegeleri "satranç ve siyaseti karıştırmamaları" konusunda uyardı.

Ukrayna delegesi Viktor Kapustin sert bir şekilde yanıt verdi: "Ruslar tarafından öldürülen 34 Ukraynalı satranç oyuncusu, antrenörü ve yetkilisinin anısının, kısıtlamaların sürdürülmesi için yeterli bir sebep olduğuna inanıyoruz. IOC bu konuda başka öneriler yayınlayana kadar bu soruya geri dönmemenizi öneriyoruz," dedi ve ekledi: "Rus Satranç Federasyonu'nun Denetim Kurulu, Ukraynalıların kanına bulanmış savaş suçlularıyla doluyken, Rus satranç yetkililerinden insan hakları hakkında bir şeyler duymak saçma."

Ruslar tarafından öldürülen 34 Ukraynalı satranç oyuncusu, antrenörü ve yetkilisinin anısının, kısıtlamaların sürdürülmesi için yeterli bir sebep olduğuna inanıyoruz.

—Viktor Kasputin, Ukrayna Satranç Federasyonu

Rus delegenin argümanları Malcolm Pein tarafından da şiddetle çürütüldü: "Kendisi eşit haklardan bahsetti. Size en temel hakkın ne olduğunu söyleyeyim. Bu, ülkenizin işgal edilmemesidir! Bu, ırk ve milliyet ayrımcılığı değil, hükümetinizin davranışları için bir cezadır."

Pein daha sonra, "Evet, siyasetin satrançta olmaması gerektiğine katılıyorum. Ama eğer siyaset satrançta olmamalıysa, Rus delege, neden eski bir savunma bakanı ve diğer politikacılar Rusya Satranç Federasyonu Yönetim Kurulu'nda?" dediğinde alkışlarla karşılandı. Bu açıklama, şu anda Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin tutuklama emrine tabi olan eski bakan Sergei Shoigu'ya atıfta bulunuyordu.

Eğer siyaset satrançta olmamalıysa, Rus delege, neden eski bir savunma bakanı ve diğer politikacılar Rusya Satranç Federasyonu Yönetim Kurulu'nda?

—Malcolm Pein

Ayrıca Pein, yaptırımların kaldırılmasının FIDE'nin IOC ile ilişkisini riske atacağını belirtti: "Hiçbir şey değişmedi, savaş devam ediyor, Ukraynalı satranç oyuncuları öldürülmeye devam ediyor. Neden bu konu hakkındaki duruşumuzu değiştirelim?" dedi.

Bu görüşe, FIDE'nin eski CEO'su ve Malta Satranç Federasyonu Başkanı Geoffrey Borg da destek verdi. Borg, Rus ve Belarusluların müsabakalardan tamamen men edildiği diğer sporlarda kısıtlamaların çok daha güçlü olduğunu belirtti.

"IOC tüzüğüyle olan ilişkimize saygı göstermeliyiz. Biz başka bir geniş ailenin parçasıyız. İzole değiliz. 2023'te Rusya Olimpiyat Komitesi, bugün burada savunulanla aynı ilkeye dayanarak davayı CAS'a götürdü. Kaybettiler, temyize gittiler ve tekrar kaybettiler. Uluslararası toplum oldukça net."

BBC'nin haberine göre IOC, FIDE'ye daha önce Olimpiyat yönetiminin Rusya'ya yönelik spor yaptırımlarının yürürlükte kalması yönünde aldığı karara bağlı kalmasını tavsiye etmişti.

Sonunda Kırgızların yaptırımları kaldırma önerisi 150 delegeden yalnızca 21'inin desteğini aldı. Putin'in basın sekreteri Dmitry Peskov, Tass'a "Satranç federasyonumuz, tüm yaptırımların nihayetinde kaldırılması için çalışmaya devam edecek," dedi ve ekledi: "Ne yazık ki, FIDE sporun ve satranç dünyasının siyasallaşması konusunda özgür değil."

Genel Kurul'un ilk günü, özellikle satrançla ilgili etik ve disiplin konularını ele almaktan sorumlu, kurum içindeki bağımsız organ olan Etik ve Disiplin Komisyonu'nun (EDC) başkanlık görevi için seçimlere ayrıldı.

Pozisyon için üç aday, Guyana'dan mevcut EDC üyesi Yolander Persaud, Kırgızistan'dan Tolbaev ve Romanya'dan Daniel Florea'ydı. Chessdom daha önce Florea'nın Romanya'da Kremlin yanlısı, sağcı ve milliyetçi bir siyasi parti olan AUR'nin parlamento üyesi olduğunu bildirmişti.

İlk oylama, elektronik oylama sisteminin 170 uygun delegeden 220 oy aldığını bildirmesi ve manuel oylamaya geçmek zorunda kalmaları nedeniyle kaosla başladı. Pein X/Twitter'da "Bir saçmalık," yazdı.

Daha önce adaylara soru sorulmasına izin verilmemesini eleştirmişti: "Bu çok önemli bir görev. Belki de organizasyondaki en önemli görev ve Genel Kurul üyelerinin adaylara soru soramaması bizim için iyi bir görüntü değil, özellikle de toplantıdan 24 saatten az bir süre önce özgeçmişlerini aldığımızda. Gerçekten kötü görünüyor."

Sonuçta Persaud 86 oyla seçilirken, Florea 75 oy aldı.

#chess #FIDE This is the first crucial election which #Russia is ever losing on GA level during the last 30 years (at least). Let that sink in. ⤵️https://t.co/0ZZhQ6Nwsh

— George Mastrokoukos (@GMastrokoukos) September 21, 2024

#chess #FIDE Bu, #Rusya'nın son 30 yılda (en azından) Genel Kurul düzeyinde kaybettiği ilk kritik seçim. Bunu bir düşünün. ⤵️

— George Mastrokoukos (@GMastrokoukos) September 21, 2024

Genel Kurul'da alınan diğer kararlar arasında Grönland Satranç Federasyonu'nun FIDE'ye bağlı bir üye olma başvurusunun kabul edilmesi de vardı. Ayrıca Kazakistan Satranç Federasyonu Başkanı Timur Turlov'un International School Chess Federation'ı (ISCF) FIDE'ye bağlı bir kuruluş yapma önerisi de desteklendi.