GM Bobby Fischer

Bobby Fischer tarihteki ilk Amerikalı dünya satranç şampiyonudur. Pek çok kişi kendisini gelmiş geçmiş en iyi oyuncular arasında göstermektedir, aynı zamanda da en meşhur şampiyonlar arasındadır, özellikle de Birleşik Devletler ve İzlanda'da. 

1960'lar ve 70'lerde Rus satranç imparatorluğuna elde ettiği başarılar herhangi bir satranççını bireysel olarak gösterdiği en inanılmaz performanslardan birisidir. En basit ama satrançla ilgili en temel gerçeği anlatan en meşhur sözlerinden birisi şudur: "Satranç mutlak konsantrasyon ister."

• Erken Kariyeri ve ABD Şampiyonluğu
• Büyükusta ve Dünya Şampiyonluğu Adayı Oluşu
• World Champion
• Legacy

Bobby Fischer ve Max Euwe 1972'de. Fotoğraf: B. Verhoeff/Hollanda Ulusal Arşivi, CC.

Erken Kariyeri ve ABD Şampiyonluğu

1949, Fischer altı yaşındayken ailesi New York'a taşındı. Fischer Brooklyn ile Hawthorne Satranç Kulüplerinde oynamaya başladı ve ulusal ölçekte dikkat çekti. 1956'da Fischer ABD Gençler Şampiyonasını kazanan en genç oyuncu oldu. Bu turnuva zaferi kendisine 1957 ABD Satranç Şampiyonasının yolunu açtı. 

1957'deki ilk kez katılacağı ABD Şampiyonasından önce ABD Açık Şampiyonasını da kazanarak bu turnuvayı kazanan tarihteki en genç isim oldu. ABD Gençler Şampiyonluğu unvanını koruyup New Jersey Açık Şampiyonasını kazandıktan sonra Amerikan tarihinin en genç Ulusal Ustası oldu. 1956 sonunda, gelmiş geçmiş en ünlü oyunlardan birisini oynadı, bu oyun bugün "Yüzyılın Oyunu" olarak biliniyor. 

Fischer, henüz 14 yaşındayken ilk ABD Şampiyonasına katıldı. Ülkenin en iyilerine karşı mücadele verip, +8 skorla turnuvayı ikna edici şekilde kazandı ve hem tarihteki en genç Birleşik Devletler Şampiyonu oldu hem de uluslararası usta oldu. Daha sonra bu unvanı yedi kere daha kazanacak ve her seferinde en yakın rakibine en az bir puan fark atacaktı. 

Büyükusta ve Dünya Şampiyonluğu Adayı Oluşu

Bir şova katılmak için Rusya'ya gezi yapma hakkı elde eden Fischer, Yugoslavya'da birtakım maçlar oynayarak 1958 İnterzonaline hazırlandı. Bu turnuvayı ilk altıda bitiren Fischer, Adaylar Turnuvasına katılma hakkı elde etti ve 15 yaşına tarihte bunu başaran en genç satranççı oldu. Adaylar turnuvasına katılma hakkı elde etmesi Fischer'in büyükusta unvanını elde etmesini sağladı. 1991'de rekoru GM Judit Polgar tarafından kırılana kadar korudu.

Fischer 1959 Adaylar Turnuvasını beşinci bitirdi, bundan kısa süre sonra liseyi bırakarak satranca daha çok vakit ayırmaya başladı. 1962'de Fischer, bir İnterzonal turnuvayı kazanan ilk Sovyet olmayan satranççı oldu ve aynı yılın sonunda oynanacak Adaylar Turnuvasına katılma hakkı elde etti. Burada bekleneni veremedi ve Sovyet oyuncuları önceden anlaşılmış beraberelerle turnuvada enerjilerini korumakla suçladı.

Daha sonra Adaylar katılımına ufak bir ara vererek 1963/64 ABD Şampiyonasını 11/11 ile kazandı ve bu tarihte unvanın tam puanla kazanıldığı tek şampiyonadır. Fischer 1966/67 sekizinci Birleşik Devletler Şampiyonluğunu elde etti. Amerikalı 1968'de turnuva satrancına ara verdi ve 60 Unutulmaz Oyunum adlı kitabı yazdı ve bu eser halen gelmiş geçmiş en iyi satranç kitapları arasında gösterilmektedir.

1970'te Fischer satranca geri döndü ve yedi oyunluk bir galibiyet serisi sonunda İnterzonal turnuvayı 3,5 puan farkla kazandı. Fischer'in bu turnuva zaferi kendisinin 1971 Adaylar Turnuvasına katılmasını garantilemesi anlamına geliyordu. Çeyrek finalde GM Mark Taimanov'u 6-0  yenerken aynı skoru yarı finalde GM Bent Larsen'e karşı tekrar etti. 12 oyunluk bu seri bir satranççının en iyi bireysel performansı kabul edilir.

Adaylar finalinde eski dünya şampiyonu GM Tigran Petrosian ile karşılaşan Fischer ilk oyunu kazanıp elit rakiplerine karşı üst üste 20. oyununu kazandı. Petrosian bu seriyi sonraki oyunu kazanarak bitirdi; ancak maçı 6½–2½ kaybetti, bu da Fischer'in 1972 Dünya Şampiyonluğu Maçında oynama hakkı elde etmesi anlamına geliyordu.

1972'de Fischer Dünya Şampiyonu GM Boris Spassky ile Soğuk Savaş  sırasında oldukça medyatik hale gelen ve o güne kadar hatta bugüne kadar en fazla ilgi çeken dünya satranç şampiyonluğu maçını oynadı. Maça 0-2 geride başlarken (ikinci oyunda salona gelmedi ve hükmen yenildi) üçüncü oyunda Benoni Savunmasında heyecan verici bir yenilik yaparak kazandı. 

 Fischer, beşinci oyunu da siyah taşlarla kazandı ve sonra altıncı oyunda konumsal bir şaheser ortaya koydu. Spassky bu oyun bittikten sonra Fischer'i ayakta alkışladı.

Fischer, sonuç olarak Spassky'i 12,5-8,5 yenerek 11.Dünya Şampiyonu oldu. 1975'te esrarengiz Fischer, dünya şampiyonluğu unvanını savunmamayı tercih etti—şu ana kadar bunu yapan tek dünya şampiyonu. Sonrasında, Fischer gözlerden uzak bir yaşantı seçti ve 17 yıl boyunca satranç dünyasından tamamen uzaklaştı. 1992'de Yugoslav'yada Spassky'le oynadı gayrı resmî bir maçı kazandı.

Mirası

Dünya şampiyonu olduktan sonraki anlaşılmaz kararlarına rağmen, mirası bugün de devam etmektedir. Pek çok kuşak ya onun sayesinde oyunu öğrendi ya da onun oyununda ilham aldı. Fischer'in Chess.com'un en iyi 10 satranç kitabı listesinde iki eseri bulunmaktadır ve Chess.com'un Kaçırmak İstemeyeceğiniz Satranç Filmleri listesinde yedi filmden üçü ya doğrudan ya da dolaylı olarak Fischer'le ilgilidir.

Her ne kadar parlak açılış oyunu ve en üst düzeydeki teorik yenilgileriyle tanınsa da aynı zamanda fantastik oyunortası anlayışı ve oyunsonu da istisnaîydi ve mutlaka incelenmelidir—Fischer komple bir oyuncuydu. Fischer, gelmiş geçmiş en büyük satranççı 64 yaşında 17 Ocak 2008'de hayatını kaybetti, satranç tahtasındaki kare sayısıyla aynı yaştayken hayata gözlerini yumdu.