GM Efim Bogoljubov

Efim Bogoljubow Alman büyükusta ve dünya klası bir oyuncuydu.En çok Alexander Alekhine'e karşı oynadığı iki dünya şampiyonluğu maçıyla bilinir; ama aynı zamanda 1928'de ilk FIDE Şampiyonuydu. Bogoljubow, 1924 ve 1925'te üst üste iki kez Sovyetler Şampiyonu oldu ve 1933'te ilk Alman Şampiyonası'nı kazandı. Ayrıca kendi adıyla anılan açılışla (Bogo-Hint Savunması) da bilinir. Meşhur sözü de şudur: "Beyazken Beyaz olduğum için kazanırım. Siyahken, Bogoljubow olduğum için kazanırım."

• Stili
• Erken Kariyeri
• Dünya Klası Oyunculuğa
• Dünya Şampiyonluğu Maçları
• Dünya Şampiyonluğu Maçı Sonrası Hayatı
• Mirası

Stili

Bogoljubow'un stili agresif ve taktiktir; ancak oyunun tüm aşamalarında uzmanlaşmış evrensel bir oyuncudur. Kombinezon ve uzun vadeli geri dönüşleri fedalara ilişkin hisleri kuvvetlidir. Bogoljubow, aşağıdaki örnekte çok erkenden piyon feda ederek taş etkinliği elde eder —son konumda ise Beyaz, Siyahın kale ve vezirine çatal atar ve eğer Siyah atı alırsa, Beyaz, Fb5 ile veziri kazanır! 

Erken Kariyeri

Bogoljubow 1889'da Kiev, Rusya'da (şimdiki Ukrayna) doğdu. İlk ciddi satranç başarısını 1911 Kiev Şampiyonası'nda birinci olarak elde etti. İstikrarlı yükselişini sürdürdü ve 1914'te Uluslararası Mannheim turnuvasında oynadı. Bu turnuva, I. Dünya Savaşı nedeniyle yarıda kesildi; çünkü Rusya'ya savaş ilan edilmişti. Bogoljubow ve diğer on Rus usta (Alekhine dahil) Almanya'da tutuldu ve savaşın geri kalanı boyunca burada kaldılar.

Bogoljubow'un savaş sırasında satranç oynamasına izin verildi ve 1914'ten 1916'ya kadar, pe çok turnuvaya katıldı. Savaştan sonra Berlin (1919) ve Stockholm(1919) zaferlerini de dahil olmak üzere birçok uluslararası turnuva kazandı. Stockholm turnuvasında oynanan aşağıdaki oyunda Bogoljubow, Siyahın koyu-renkli karelerinde zayıflık yaratmak için erkenden bir piyon feda ediyor. Piyon fedasını, Siyahı şahını savunulamaz kılan taş fedaları izliyor.

Dünya Klası Oyunculuğa

Bogoljubow, Bad Pistyan 1922'de (Alekhine'nin önünde) birinci oldu. 1923'te ise Carlsbad'da birinciliği paylaştı (Alekhine ve Geza Maroczy ile). Bu dönemde dünya çapında bir oyuncu olarak görülüyordu ve I. Dünya Savaşı öncesinden beri ilk kez Rusya'ya döndü.

1924'te Bogoljubow Sovyet Şampiyonasını kazandı. 1925, kariyerinin en iyi yıllarından birisiydi. Öyle ki, 1925 Breslav Turnuvası'nı kazandı; Sovyet Şampiyonluğu unvanını korudu ve çok kuvvetli Moskova 1925 Turnuvası'nı kazandı (eski Dünya Şampiyonu Emanuel Lasker, mevcut Dünya Şampiyonu Jose Capablanca, Frank Marshall, Richard Reti, Akiba Rubinstein ve diğer usta satranççıların önünde). Breslav'da oynadığı aşağıdaki oyunda, Bogoljubow, materyal feda ederek Siegbert Tarrasch'ın şahına bir saldırı elde etti ve bu saldırı sayesinde e8'deki şahı, mat etmeden önce d5'e kadar kovaladı!

1924 ve 1925'tek büyük başarılarından sonra, Bogoljubow bir dünya şampiyonluğu adayı olarak kabul edilmeye başlandı. 1926'da Almanya'ya iltica etti ve 1926 Berlin Turnuvası'nı Rubinstein'ın önünde kazandı. 19282de Kissingen Turnuvası'nı Capablanca, Aaron Nimzowitsch ve bazı başka oyuncuların önünde kazandı ve geleceğin dünya şampiyonu Max Euwe'yi ilk FIDE Şampiyonluğu Maçında yendi. 1928 sonlarından 1929 başlarına kadar süren 10 oyunluk ikinci FIDE Şampiyonluğu Maçında Euwe'yi tekrar yendi.

Dünya Şampiyonluğu Maçları

1929'da Bogoljubow, Alekhine ile dünya şampiyonluğu için karşılaştı. Kazanan 30 oyunda 15,5 puan alan taraf olacaktı. Bogoljubow, başlangıçta sağlam durdu ve ilk 6 oyun sonunda skor 3-3'tü. Altıncı oyundan sonra Alekhine oyununu adeta bir başka düzeye çekti ve Bogoljubow onu durduramadı. Alekhine, maçı 15,5-9,5 kazandı (11 galibiyet, 5 kayıp, 9 beraberlik).

1929 Dünya Şampiyonluğı Maçında oynanmış aşağıdaki oyun Bogoljubow'un evrensel bir oyuncu olduğunu göstermektedir. Oyun görece sakin başlar; ancak her iki şaha da saldırılar olur. 37. hamlede, kendisine kazanç bir piyon finali veren bir kalite fedası bulur.

1929 Dünya Şampiyonası'nda sonra, Bogoljubow güçlü turnuva sonuçlarını sürdürdü. 1930'da Olimpiyat'ta Almanya takımında oynadı (birinci masadaki performansıyla gümüş madalya aldı). 1933'te ilk Almanya Şampiyonası'nı kazanırken, 1934'te Alekhine ve Bogoljubow arasında bir maç düzenlendi.

Ancak Alekhine ve Bogoljubow arasındaki ikinci maç, ilki kadar iyi karşılanmadı; çünkü 1929 ve 1934 yılları arasında yeni bir jenerasyon ortaya çıkmıştı. Alekhine, 15,5-10,5 skorla (8 galibiyet, 3 kayıp, 15 beraberlik) tekrar ikna edici bir galibiyet aldı.

Dünya Şampiyonluğu Maçı Sonrası Hayatı

Bogoljubow, bir kez daha Dünya Şampiyonluğu Maçı yapamadı; ama 1935-1940 arasında büyük turnuva başarıları elde etmeyi sürdürdü. II. Dünya Savaşı başladıktan sonra, Almanya'daki turnuvalarda ortalama bir başarı göstererek oynadı. Savaştan sonra oyunu gerilemeye başladı. 1951'de iki turnuva kazandı ve FIDE tarafından büyükusta unvanı verildi. Ertesi yıl Bogoljubow hayatını kaybetti.

Mirası

Bogoljubow her daim en fazla Alekhine ile iki kez dünya şampiyonluğu için oynadığı maçlarla hatırlanacaktır; ancak aynı zamanda kendi adıyla anılan açılışla da hatırlanacaktır. Bogo-Hint Savunması hâlâ yaygın olarak oynanmaktadır ve 1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nf3'ten sonra Vezir Hint ve Reddedilmiş Vezir Gambiti'nin ardından en yaygın üçüncü seçenektir.

Başarılarının büyük kısmı aynı dönemde zirve noktasına ulaşan Capablanca ve Alekhine'in gölgesinde kaldıysa da Bogoljubow halen oyunları kitaplarda (Garry Kasparov beş ciltilik kitapları My Great Predecessors [Çevirenin Notu: Bu eserlerin sadece ilk cildi Benim Ustalarım adıyla Türkçe'ye çevrilmiştir.], videolar ve yazılarda incelenen bir efsanedir. Dünya Şampiyonluğu maçları oynayan ve ilk FIDE Şampiyonu olan dünya çapındaki oyuncular arasında olmasından dolayı hiçbir zaman unutulmayacaktır.