GM Geza Maroczy
Biyografi
Geza Maroczy,
Macar büyükusta ve dünya çapında bir satranççıydı. 1927'de oynanan ilk Satranç Olimpiyatını kazanan Macar takımının lideri ve büyükusta unvanını alan ilk astranççılardandı. Maroczy ayrıca Vera Menchik'in (ilk dünya kadınlar şampiyonu) hocası ve "Maroczy Düğümü" adıyla bilinen — Beyazın Sicilya'ya karşı seçtiği ve halen popüler olan bir piyon yapısının da isim babasıdır.
Stili
Maroczy, çok yönlü bir oyuncu ve bir savunma dehası olarak kabul edilirdi. Çok güçlü bir taktik oyuncuydu ve konumsal-savunma odaklı oyunu taktiğe eğilimli rakiplerini durdurmasını sağlardı. Oyunsonu da kuvvetliydi ve özellikle vezir oyunsonlarında kuvvetliydi. Bu türün en meşhur oyunlarından birisine imza atmıştır. Aşağıdaki oyunda Maroczy, bizzat kendisi dünya çapında bir taktisyen olan Mikhail Chigorin'e karşı taş üstüne taş feda ederek kazanmıştır.
Amatörlükten Dünya Şampiyonluğu Adaylığına
Maroczy'nin ilk turnuva zaferi 1895'te meşhur Hastings Turnuvası ile aynı anda oynanan Britanya Amatör Şampiyonasını kazanmaktı (Harry Nelson Pillsbury'nin Mikhail Chigorin, halihazırdaki Dünya Şampiyonu Emanuel Lasker, eski Dünya Şampiyonu Wilhelm Steinitz ve diğerlerinin önünde kazandığı ana turnuvaya katılmadı). 1895-1902 arasında Maroczy uluslararası arenada ilerledi ve iyi sonuçlar aldı.
1902-1908 arasında Maroczy 13 uluslararası turnuvada oynadı. Bu turnuvaların beşinde birinci oldu ve diğer beşinde ikinci oldu -bu inanılmaz performansı kendisini bir dünya şampiyonluğu adayı haline getirdi. Bu dönemde oynadığı aşağıdaki partide, Maroczy'nin meşhur vezir oyunsonu tekniğini bir başka dünya klası oyuncu Frank Marshall'ı yenerken sergilediğini göreceksiniz:
Maroczy'nin 1902-1906 yılları arasındaki turnuva başarısı ona Dünya Şampiyonu Lasker'e bir maç için meydan okumaya hak kazandırdı. Lasker, bu meydan okumayı kabul etti ve maçın şartları üzerine uzlaşıldı. Ancak, Küba'da yaşananlar (maçın oynanması planlanan) bu maçın oynamasını olanaksız kıldı. Maroczy birkaç sene daha bu hayal kırıklığına rağmen oynamayı sürdürdüyse de 1908 yılında kariyerinin zirvesinde emekli oldu.
Jübilesi ve Emeklilikten Dönüşü
Satranç dünyası neredeyse herkesi yendikten sonra kariyerinin zirvesindeyken emekli olan bir satranççıya daha önce Paul Morphy emekli olduğunda tanıklık etmişti. 20. yüzyılda çok daha sonraları Bobby Fischer de dünya şampiyonluğu unvanını herkesi yenip 1972'de elde ettikten sonra fiilen emekli oldu. Hem Morphy Hem de Fischer'in erken emekliliklerini sebep olabilecek psikolojik sorunları vardı; ama bu durum Maroczy için pek de geçerli görünmüyor. Morphy ve Fischer'in aksine Maroczy emekliliğinden sonra oyuna tekrar başarılı bir şekilde geri dönmeyi başardı.
En üst düzey satrançtan uzun süre emekli olduktan sonra Maroczy, I. Dünya Savaşı sonrası satranç sahnesine geri döndü. Maroczy, 1920'de Amsterdam'daki turnuvada Richard Reti'nin ardından ikinciliği paylaştı. Bu dönemdeki oyunlarından birisinde Büyükusta Milan Vidmar'a karşı son derece keskin bir hücum partisi oynadı. Maroczy, 12. hamlede bir at feda ettikten sonra 17.Ke7!! parlak hamlesini yaparak son konumda o kalenin pek fazla taşla alınambilmesine rağmen tüm alışların mata götürdüğü bir şaheseri ortaya koydu.
1923'te Menchik'in hocası oldu. Aynı yıl, Karlsbad'da Alexander Alekhine ve Efim Bogoljubow ile birinciliği paylaştı. Maroczy, 1926-1927 Manhattan Satranç Kulübü Şampiyonasını kazandı ve 1927'de oynanan Macaristan'ın zaferiye sonuçlanan ilk Satranç Olimpiyatında birinci masada oynadı.
Mirası
Maroczy'nin mirası hem oyunları hem de Maroczy'nin düğümüyle yaşamaya devam ediyor. Efsanevi Aaron Nimzowitsch bir Marcozy oyununa ünlü kitabı Benim Sistemim'de (bir satranç klasiği olup neredeyse bütün en iyi 10 satranç kitabı listesinde bulunur) yer verir. Maroczy'nin partileri halen kitaplar, yazılar ve videolarda yer bulmaktadır.
Her ne kadar hiç Dünya Şampiyonluğu için oynamamış olsa da, dünya çapında satrancı ve özgün savunma stiliyle unutulmayacaktır. Maroczy'nin efsanevi başarıları FIDE tarafından da tanınmış ve 1950'de aralarında Mikhail Botvinnik, Vasily Smyslov, Max Euwe, Akiba Rubinstein, Paul Keres, Samuel Reshevsky'nin büyükusta unvanın verildiği ilk oyuncu grubuna onun da ismi eklenmiştir.
