GM Mikhail Botvinnik

Mikhail Botvinnik Sovyet ve Rus bir büyükustaydı ve altıncı Dünya Satranç Şampiyonudur. Dünya Şampiyonluğunu neredeyse 15 yıl taşıdı (1957 ve 1958'de kısa aralar hariç) ve 30 yıldan uzun süre en üst düzeyde satranç oynadı. Gelmiş geçmiş en kuvvetli oyunculardan birisi olarak kabul edilir ve Sovyet Satranç Okulu'nun babası olarak kabul edilir. Öğrencileri arasında başka pek çok büyükustanın yanında Dünya Şampiyonları Anatoly Karpov, Garry Kasparov ve Vladimir Kramnik bulunmaktadır.

• Oyun Stili
• Amatörlükten Sovyet Şampiyonluğuna
• Şampiyonluk Adayı / Savaş Yılları
• Dünya Şampiyonu
• Unvan Sonrası Hayatı
• Mirası

Oyun Stili

Botvinnik’in oyun stili demir mantıkla yönetiliyordu. Metodik oyun ve uzun vadeli stratejik oyuna odaklı olsa da, oyunun her alanında kuvvetli ve çok yönlüydü. Botvinnik, kendisini "evrensel bir stile" sahip bir oyuncu olarak görüyordu ve oynadığı rakibe göre oyununu uyarlayabiliyordu. Hiçbir tür konumdan çekinmezdi ve çoğu zaman karmaşık ve belirsiz konumlara ulaşmaya çalışırdı. Genç Botvinnik'in bu tarz klasik hücum oyunlarına tipik bir örnek aşağıdadır:  

Amatörlükten Sovyet Şampiyonluğuna

 Botvinnik, satrancı 12 yaşında öğrendi ve iki yıl sonra Dünya Şampiyonu Jose Raul Capablanca'yı bir simültane gösteride yendi. Satrancı gençlik yıllarında da hızla gelişmeye devam etti. 1927'de, Sovyetler Birliği Şampiyonasında 5. oldu ve Ulusa Usta unvanını (16 yaşındayken) elde etti. 1930'da Leningrad Şampiyonasını kazandı ve ilk büyük unvanını elde etti. 20 yaşına geldiğinde oyunu yaşına göre çok olgundu ve 1931'de ilk Sovyet Şampiyonluğunu elde etti. Bu turnuvadaki oyunlardan biri oyun stilini örnekler - konumsal fikirleri, taktik vuruşları ve kristal gibi berrak oyunsonu tekniğini bu partide kusursuz bir şekilde ortaya koymaktadır:

Şampiyonluk Adayı / Savaş Yılları

Sovyetler Şampiyonu olduktan sonra Botvinnik'in önde gelen oyuncular arasına girmesini sağlayan yükselişi başladı. Oyununu 1931 ve 1935 arasında geliştirmeyi sürdürerek dünyanın en iyi oyuncuları arasına girdi. 1935'te Salo Flohr ile birlikte ikinci Moskova Uluslararası Turnuvası'nda, Lasker'in yarım puan, Capablanca'nın bir puan önünde birinciliği paylaştı. 1936'da Nottingham'da Capablanca ile birinciliği paylaşırken dönemin Dünya Şampiyonu  Max Euwe'nin yarım puan önünde; Alexander Alekhine, Samuel Reshevsky ve Reuben Fine'ın ise bir puan önünde yer aldı.

1938'de Dünya Şampiyonu Alekhine'e unvan için meydan okudu ve bu meydan okuması kabul edildi. Ne yazık ki, II. Dünya Savaşı'nın gümbürtüsü ve bazı siyasi etkenler bu maçın gerçekleşmesine engel oldu. 1939-45 arasında Botvinnik uluslararası satranç turnuvalarına katılamadı. Bu dönemde, yine de Sovyetler Birliği'nde daha seyrek de olsa turnuvalar oynadı. 1940'ta, Smyslov, Keres ve diğerlerinin önünde Mutlak Sovyet Şampiyonu unvanını aldı. 1943'te SSCB'de Smyslov, Ragozin ve diğerlerinin önünde bir güçlü turnuva daha kazandı. 1943 ve 1945 Sovyet Şampiyonaları'nı da kazandı.

 II. Dünya Savaşı sona erdikten sonra Botvinnik, 1946'da Groningen'de Euwe ve Smyslov'un önündeki uluslararası turnuvayı kazandı. Bu noktada, Botvinnik pek çokları tarafından Alekhine'e meydan okuması gereken kişi olarak görünüyordu. Botvinnik, Alekhine'e ve Britanya Satranç Federasyonu'na bir dünya şampiyonluğu maçı organize etmesi için ulaştı; ancak bu görüşmeler Alekhine'in 1946'daki vefatıyla yarıda kaldı. Tarihte ilk kez (ve şu an kadar da son defa) dünya şampiyonu unvanını taşırken hayatını kaybetti.

Dünya Şampiyonu

Satranç dünyası ve pek çok ulusal federasyon, yeni dünya şampiyonunun 1948'de yapılacak bir uluslararası turnuvayı kazanan isim olması gerektiği konusunda anlaşmışlardı. Bu turnuva tarihidir; çünkü FIDE ilk defa bir Dünya Şampiyonluğu turnuvasını düzenleyecek ve FIDE'nin şu ana kadar sürdürdüğü gibi bu turnuvaların kurallarını belirleyecekti. Botvinnik, 1948 Dünya Şampiyonluğu Turnuvasının favorisiydi ve hayal kırıklığı yaratmadı. Tek başına birinci oldu ve Smyslov, Keres, Reshevsky ve Euwe'nin yer aldığı turnuvayı en yakın rakibinin 3 puan önünde kazandı. Bu vesileyle de Botvinnik Dünya Şampiyonu ilan edildi.

Botvinnik, 1948'de Dünya Şampiyonu olduktan sonra dünya şampiyonasının yeni kuralları FIDE tarafından belirlendi: Her üç yılda bir unvan maçı olacaktı ve dünya şampiyonu unvanını kaybederse, yenilen şampiyona ertesi yıl bir rövanş maçı oynama hakkı tanınacaktı. Ayrıca, maçların berabere bitmesi durumunda şampiyon unvanını koruyacaktı. Bu kurallar Botvinnik'e çok uygundu.

Botvinnik, unvanını ilk kez  David Bronstein'a karşı maçı 12-12 berabere bitirerek 1951 yılında korudu. 1951 Botvinnik-Bronstein Maçı gelmiş geçmiş en iyi 10 unvan maçı arasında 8. gösterilmiştir.  1954'te Botvinnik, unvanın yine 12-12 berabere yaparak bu kez Vassily Smyslov'a karşı korumuştur. 1957 Dünya şampiyonluğu Maçı'nda Smyslov'a kadar kimse Botvinnik'i aslında yenmedi. Botvinnik, rövanş hakkını kullandı ve 1958'de ikna edici bir skorla kazanarak dünya şampiyonluğu unvanını geri aldı.

 1960'ta, Botvinnik genç Mikhail Tal ile bir Dünya Şampiyonluğu maçı yaptı ve ikna edici bir skorla da kaybetti. 1960 Tal-Botvinnik maçı gelmiş geçmiş en iyi 6. unvan maçı olarak gösterilmiştir.  Botvinnik, Tal'e kaybettikten sonra 1961'de yeniden rövanş hakkını kullanmıştır. Botvinnik, ikinci maçta Tal'i 13-8 yenerek unvanını geri almıştır. Rövanş maçında oynanan bu oyunda Botvinnik, adeta Tal gibi oynuyor!

Unvan Sonrası Hayatı

1963'te Botvinnik, Dünya Şampiyonluğu Maçı'nı Tigran Petrosian'a kaybetmiştir. Bu noktada, unvan maçı kuralları değişti ve Botvinnik'in unvanını kaybettikten sonra ertesi yıl bir rövanş maçı oynamasına izin verilmedi - tekrar Adaylar döngüsünde yarışması gerekiyordu. Petrosian'a uğradığı yenilgi, Botvinnik'in dünya şampiyonluğu dönemini bitirdi. Botivnnik, 1970'de turnuva satrancında emekli olana kadar oynamaya devam etti. Kariyerinin geç aşamasında da pek çok iyi sonuç aldı ve unutulmaz oyun oynadı. Bu dönemdeki nefis hücum partilerine bir örnek GM Portisch'e karşı kazandığı ve Siyahın Şahının tamamı hücuma katılan Beyaz taşların gazabından kurtulamadığı partidir!

1963'te Botvinnik başka bazı Sovyet antrenörlerle birlikte Sovyet Satranç Okulu'nu bulmuştur. Bu okul üç dünya şampiyonu (Kasparov, Karpov ve Kramnik) ve pek çok ünlü büyükustayı (Shirov, Serper, Akopian ve Ehlvest gibi) yetiştirmiştir. Bu okulda 

 In this school he imparted the importance  of moderate physical exercise, the ability to analyze games, and knowing your opening repertoire extremely well. Botvinnik's blueprint for chess success was used for decades by the Soviet system, and is a large reason why the Soviets dominated the chess world championship from 1948-2000.

Mirası

Botvinnik'in mirası satranç dünyasında başlı başına bir kule gibidir. Yalnızca açılış kuramına yaptığı katkılar bile onu efsane yapmaya yeter. İngiliz, Caro-Kann ve Vezir Gambiti'nde onun adıyla anılan varyantlar vardır ve pek çok açılışın teorisine de yön vermiştir (örneğin Fransız Winawer, Hollanda Taşduvar ve Klasik Caro-Kann varyantı). Botvinnik'in pek çok açılış yeniliğindeki en ilginç ortak örüntü, taktik odaklı olmalarıdır - aksi takdirde Botvinnik uzun süre devam eden konumsal üstünlükler veren durumlar yaratmaya çalışırdı. Bu konuda yürüttüğü mantık açıktı: Taktik sürprizler sadece bir defa işe yarar!

Tarihteki en etkili koç/antrenör olarak nitelendirilmesinin yan sıra tüm zamanların en iyi oyuncularından birisi olarak kabul edilmektedir ve bilgisayar satrancında da bir öncüdür. Bu ve daha fazlası Botvinnik'in tarihteki en büyük şampiyonlardan birisi olarak görülmesini sağlar.